Bektaşîlik: Revizyonlar arasındaki fark

[[Selçuklular]] iktidara geldiklerinde Bağdat hilâfetine düşmüş olan Mısır Fâtımîleri’yle, aslında [[Şia|Şîʿa]]’nın [[Nizarîlik|Nizar’îyye]] kolu mensuplarından olan “[[Sabbahiyye|Hükümet-i Melâhide-i Batıni Reisi]]” ve bütün “Batıniler’in Sahib-î Â’zam-ı” [[Hasan Sabbah]]’ı karşılarında buldular. Bilâhare Moğol istilâlarının başlamasıyla sahip oldukları karışık i’tikadların etkisinde kalarak vicdanî oluşumlarını kaybetmiş olan önemli kütleler, Moğol ordularının arasına karıştılar. Anadolu Selçuklu sultanlarından [[I. Alaeddin Keykubad|Birinci Âlâ’ed-Dîn Key-Kûbâd]] zamanında Halaç ve Kapçak gibi Türkmen kabilelerinden pek yoğun kütleler de Anadolu’ya yerleşmekteydi. [[Celaleddin Harezmşah|Celâl’ed-Dîn Harezmşah]]’ın baskıcı tutumundan rahatsızlık duyan kabileler ve Harezm Türkmenleri [[Selçuklular]]’ın kendilerine duyduğu güvenle [[Anadolu Selçuklu Devleti]]’nin savunma kuvvetlerini teşkil etmekteydiler. [[II. Gıyaseddin Keyhüsrev|İkinci Gıyas’ed-Dîn]] devrinde [[Amasya]] [[Bâtınî]] merkezinin etkisiyle bu Harezm Türkleri Selçuk ülkelerinden çıkartılarak Halep, Suriye ve El-Cezire muhitlerine dağıtıldılar. Konya Selçuk Sarayının hasmane siyâsetînden kuşkulanan [[Şîʿa-i Batıni]] dâîlerinden oluşan büyük bir topluluk ta bu Türkmen kabileleriyle birlikte göç ettiler. Harezm ülkesinin pek çok mezhep çatışmalarına sahne olduğunu fırsat bilen Bâtınî dâîleri, Harezmliler’in Anadolu Selçukluları tarafından kovulmaları fırsatını çok iyi değerlendirerek bütün kuvvetleriyle kendi âkide ve dâvalarını tasavvuf kanallarından geçirerek neşretmeye başladılar.<ref>[[Tahir Harimî Balcıoğlu|Balcıoğlu, Tahir Harimî]], ''Türk tarihinde mezhep cereyanları – Şia-i Batıni’nin Moğol ve Türk aşîretleri arasındaki telkinleri,'' Sayfa 87, Ahmet Said Baskısı, 1940.</ref>

{{Ayrıca bakınız|Harezmşahlar|Celaleddin Harezmşah|Anadolu Selçukluları|I. Alaeddin Keykubad|II. Gıyaseddin Keyhüsrev}}

===== Harezm Türkleri arasında Bektaşiler =====

[[Celaleddin Harezmşah|Celâl’ed-Dîn Harezmşah]]’ın harekâtından memnun olmayan aşîretler ondan ayrılarak [[I. Alaeddin Keykubad|Birinci Âlâ’ed-Dîn Key-Kûbâd]]’a iltica etmişler ve Selçuklular ülkelerine gelen bu aşîretlere de Sivas, Çorum, Engürü’ye kadar olan yörelerde yaylâk ve kışlaklar tahsis edilmişti. Bunların [[Celaleddin Harezmşah|Celâl’ed-Dîn Harezmşah]]’ın maiyetinden ayrılmalarına rastlayan zamanlar zarfında [[Hacı Bektaş Veli|Hacı Bektaş]] hâlifelerinden bazıları da onların içlerine nüfuz etmeyi başarmışlardı. [[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtın]]’îyye dâîleri sıfatıyla bu topluluklar üzerinde önemli bir nüfuz kazanmışlardı.<ref>''[[Velâyet-nâme-i Hacı Bektaş-ı Veli|Vilâyetnâme-i Hacı Bektaş-ı Veli’yyûl Horasanî]] ''</ref> Harezm ve Azerbaycan’dan gelen bu aşîretleri Anadolu ahalisi Tatar ve Moğol artıkları nazarıyla görüyordu. Bektaşi babalarından Ahlat, Diyâr-ı Bekir vilâyetlerinden önemli bir grupla beraber Harzemliler arasında da [[Barak Baba|Burak Baba]] müridlerinden yine ayrı bir parti propagandalarda bulunuyorlardı. Bu devirde [[Barak Baba|Burak Baba]]’nın Anadolu’da yaygın bir şöhreti vardı.