Nevzat Tandoğan: Revizyonlar arasındaki fark

| isim = Abdullah Nevzat Tandoğan

'''Abdullah Nevzat Tandoğan''' (1894, [[İstanbul]] - 9 Temmuz 1946, [[Ankara]]), [[Türk]] [[bürokrat]], [[siyasetçi]] ve [[öğretmen]]. Ankara Valiliği görevini yürütürken karıştığı bir politik skandalın ardından intihar etmiştir.

1894 yılında İstanbul'da doğan Abdullah Nevzat, 1914 yılında [[İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi|Darülfünun-ı Osmanî Hukuk Fakültesinden]] mezun olmuş;olmuştur. aynıAynı yıl başlayan [[I. Dünya Savaşı|1. Dünya Savaşı]] boyunca İstanbul'da istihbarat zabiti olarak görev yapmıştır. Savaşın sonraki yıllarında [[Kasımpaşa Numune Mektebi|Kasımpaşa Numune Mektebinde]] girerek Musahabat-ı Ahlakiye öğretmeni olmuştur. [[İstanbul Emniyet Müdürlüğü|İstanbul Polis Müdürlüğü]] 2. Şube Müdür Muavini olarak atanmasıyla da öğretmenlikten ayrılmıştır.

Malatya'da valilik görevini sürdüğü sırada [[1927 Türkiye genel seçimleri|1927 genel seçimlerinde]] [[Konya milletvekilleri|Konya'dan milletvekili]] seçilmiştir. 1929'da Ankara Valiliğine getirilen Abdullah Nevzat Bey, milletvekilliğinden istifa etmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html|başlık=TBMM Albümü|erişimtarihi=9 Temmuz 2013|yayımcı=tbmm.gov.tr|tarih=29 Ekim 2012|yazar=|arşivurl=http://web.archive.org/web/20160304193552/https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html|arşivtarihi=4 Mart 2016}}</ref> Bir yıl sonra [[Ankara Büyükşehir Belediyesi|Ankara Belediye Reisliğine]] de atanarak 9 Temmuz 1946'da intihar edene dek iki görevi beraber yürütmüştür. EvliTandoğan evli ve iki çocuk babası olarak ölmüştürbabasıydı.<ref>Büyük Larousse, 21. C. Milliyet Y., İstanbul 1986, s. 11201</ref>

Abdullah Nevzat Bey, 22 Haziran 1929'da Ankara Valisi olunca valilik görevini yerine getirebilmek için 4 Kasım 1929'da milletvekilliğinden istifa etmiştir. 1930 tarihli Belediye Kanunun doksan dördüncü maddesine dayanılarak [[Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı|Dahiliye Vekaleti]] tarafından Ankara Belediye Reisliğine atanmış;<ref>[http://www.yds.gov.tr/dosyalar/1326978039-1580.pdf 1580 Sayılı Belediye Kanunu. T.C. Resmî Gazete, 1471, 14 Nisan 1930, Madde 94]</ref> ve 17 yıl boyuca iki görevi birlikte yürüterek yeni başkent Ankara'yı yönetmiştir.

Tandoğan'ın Ankara Valiliği cumhuriyetin kuruluş yıllarına rastlamasıyla da önem taşımaktadır. [[Türkiye'de cumhuriyetin ilanı|Cumhuriyetin ilanından]] itibaren Ankara'nın bayındırlaştırılması başta [[Mustafa Kemal Atatürk|Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk]] olmak üzere kurucu kadrolar tarafından modernleşme atılımının önemli bir temsili olarak görülmüş ve kentin planlı gelişimi büyük çaba harcanmıştırsarf edilmiştir.<ref name=":0">[http://kentcevre.politics.ankara.edu.tr/Bulent%20Duru%20-%20Ankara'nin%20Imari.pdf Bülent Duru, “Mustafa Kemal Döneminde Ankara'nın İmarı”, Cumhuriyetin Ütopyası: Ankara, Haz. Funda Şenol Cantek, Ankara Üniversitesi Yayınevi, Ankara, 2012, s. 173-192.]</ref>

Kentin imarı, dönemin şartları altında belediye tarafından üstlenilememişüstlenilemiş; sorun bir devlet meselesi olarak görülerek 28 Mayıs 1928'te, Ankara Şehri İmar Müdüriyeti Teşkilat ve Vazaifine Dair Kanun kabul edilmiştir. Bu Kanun doğrultusunda Dahiliye Vekaletine bağlı olarak Ankara Şehri İmar Müdüriyeti kurulmuş; kentin tüm bayındırlık faaliyetleri doğrudan doğruya merkezden yürütülmeye başlanmıştır. 1930'daysa Ankara Belediyesinin ve Valiliğinin birleştirilmesi kanunen mümkün kılınarak kentin imarı belediye sınırlarından çıkarılarak mülki sınırları içine alınmış ve tamamen devletin üzerine alınmıştır. Vali ve Belediye Reisi Abdullah Nevzat Bey ise kentteki bayındırlık ve planlama faaliyetlerini birinci elden yürüten bürokrat konumuna gelmiştir.<ref name=":0" />

Abdullah Nevzat Bey Atatürk'ün de sevdiği, çalışkan ve disiplinli bir mülki amir olarak kentin imarıyla yakından ilgilenmiş, uygulama sürecinde ortaya çıkabilecek bir çok sorunu ortadan kaldırmış ve planlama sürecininsüreci daha kolay işlemesini sağlamıştır.<ref name=":0" /> Her sabah gün ağrırken kalkıp çalışmaya başlaması, alt ve üstyapı çalışmalarını denetlemesi sonucu Atatürk tarafından kendisine Tandoğan soyadı verilmiştir.<ref>http://www.isteataturk.com/haber/5352/ataturk-8217un-verdigi-isimler-ve-soyadlari</ref><ref>http://www.erkansimsek.net/makaledetay.php?id=52</ref>

[[Dosya:Jansen Planı.jpg|alt=[[Herrmann Jansen]] tarafından hazırlanan Ankara nazım planı|küçükresim|'''Jansen Planı'''

Ankara’nın ilk nazım planı olan [[Lörcher planı|Lörcher PlanıPlanı’nın]] 1920'lerinkente ikincietkisinin yarısındanana itibarengelişim yetersizdoğrultusunu bulunmayabelirlemekle başlamış;sınırlı Batıkaldığı şartlarınasaptanarak uygunkentte birbatı kentselölçütlerinde bir gelişim sağlanabilmesi için daha kapsamlı bir planaimar ihtiyaçplanına duyulduğuihtiyaç saptanmıştırduyulmuştur. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için [[Berlin Teknik Üniversitesi|Charlottenburg Teknik Yüksekokulu]] profesörlerinden [[Almanlar|Alman]] [[mimar]] ve [[Şehir plancısı|şehir plancıları]] [[Hermann Jansen]] ve [[Joseph Brix]] ile [[Fransızlar|Fransız]] mimar ve şehir plancısı [[Léon Jaussely|Léon Jaussely'nin]] davet edildiği bir yarışma düzenlenmiştir. Sonuçları 1929 yılının başında açıklanan yarışmada birincilik ödülü, daha ekonomik ve uygulanabiliruygulaması bulunan;daha ayrıcakolay Atatürk'ünbulunduğundan Jansen’e, ikincilik ödülü de beğenisiniLeon kazananJausseley’in Jansenplanına verilir. Yarışmanın geniş bir jürisi bulunmasına rağmen Atatürk’ün konuyla bizzat kendisinin ilgilendiği ve Jansen’in planını uygun Planınabulduğu verilmiştirbilinmektedir.