Hokand Hanlığı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
DTCF (mesaj | katkılar)
Eklemeler ve çeviri
DTCF (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
2. satır:
{{Eski ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = Qo'qon Xonligi
|tam_adı = <small>KokandHokand Hanlığı</small>
|yaygın_adı =
|statü =
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|kuruluş_yılı = 17401709
|yıkılış_yılı = 1876
|olay1 = <small>[[Taşkent]]'i alması</small>
52. satır:
|harita_altyazısı = 19. yüzyılında Özbek Üç Hanlığı
 
|başkent = BuharaHokand
|sürgündeki_başkent =
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =
108. satır:
[[Dosya:KokandPalace.jpg|thumb|200px|left|Hokand Hanlığı Sarayı]]
 
'''KokandHokand Hanlığı''' ([[Özbekçe]]:Qo'qon Xonligi), bugünkü [[Özbekistan]], [[Kırgızistan]],Kazakistan, [[Tacikistan]], ve Doğu Türkistan sınırları içinde kalan bir alanda, [[1740]] - [[1876]] yılları arasında varlığını sürdürmüş olan Mangıt-Ming Hanedanlığı. [[Buhara Hanlığı]] ([[Buhara Emirliği]]) ve [[Hive Hanlığı]] ile birlikte "Buhara Hanlıkları" olarak anılmıştır. Başkenti Hokand olan hanlığın yönetimi içerisinde, Tajikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar, Farslar, Kıpçaklar, Soğdlar, Uygurlar bulunmaktaydı. Yönettiği şehirler arasında; Hokand, Taşkent, Buhara, Semerkand, Margilan, Namangan, Fergana, Andican, Çimkent, Türkistan, Çimkent, Taraz(Talas), Bişkek, Oş, Kanibadam, Tursunzade, Zaferabad, İsfara, Aksu,Kaşgar, Hoten vb Şehirler bulunmaktaydı
 
Hanlık; Timur-Babür Soyu'ndan Şahruh Bey ile 1709 yılında başladı. Hokand, Fergana, Namangan, Mergilan çevresinde ilk beylik sınırı oluşturuldu. Abdurrahim Bey zamanında Buhara Emirliği üzerine sefer açılıp, Semerkand(1732) alındı. Abdurrahim Bey güneyde seferde iken Kalmuklar, 1746'da Fergana, Oş, Namangan ve Mergilan üzerine saldırdı. İki hafta içinde de başkent Hokand işgal edildi. Hokand ordusu geri dönüp, Oratepe Beyi Fazılbey ile birlikte Kalmuklar püskürtüldü. Nurbatu Bey zamanında Çust ve Namangan Beylerinin bağımsız olmak için başlattıkları isyan zorlukla bastırıldı.
 
Nurbatu Bey'in oğlu Alim Han zamanında Taşkent, Sayram, Çimkent ve Ahangaran beylik sınırları içine girdi. Bu genişlemeden sonra Hokand Beyliği "Kışlak Hocalığı" ünvanına kavuşarak, ilk defa Hanlık-Hakanlık(1805) oldu. Alim Han'dan itibaren Hokand Beyleri "HAN" ünvanı aldı.
126. satır:
24 Ekim 1862'de ilk olarak [[Kırgızistan]]'ın bugünkü başkenti Bişkek [[eski adı Pişpek (eskiden kucuk yerleşim birimi)]] düştü. 15 Haziran 1864'te Yesi, 19 Haziran'da da Evliya-Ata şehri Rus işgaline girdi. 7 Mayıs 1865'te Taşkent yakınlarındaki meydan savaşında Alem Kul komutasındaki Kokand ordusu Rus ordusu karşısında dağıldı. Bunun üzerine General Çernayev komutasındaki Rus ordusu 16 Mayıs 1865'te Taşkent'e savaşsız girdi. Taşkent'in kaybıyla Hanlığın direnci iyice kırıldı.
 
Buhara Hanlığı'nın ise Taşkent'in işgalinden sonra Rusya'ya karşı KokandHokand Hanlığı ile ittifak yapması beklenirken, Buhara Hanı 14 Temmuz 1865'te KokandHokand'ı işgal ile KokandHokand Hanı Seyid Muhammed'i esir etti. Bir yıl sonra 1 Haziran 1866'da Hocend şehri Rusların eline geçti.
 
17 Temmuz 1867'de Rus Çarı "Türkistan Genel Valiliği"nin kurulmasına ilişkin "ukaz"ı imzaladı ve bu makama Alman asıllı General Konstantin von Kaufmann getirildi. Bu şahıs, Orta Asya Türk hanlıklarına savaş açmak, barış yapmak ve dış ilişkileri yürütmek yetkileriyle donatıldı.
 
Mayıs 1868'de bilfiil KokandHokand kenti askeri harekatını sürdüren Rus işgaline girerken 2.500 KokandHokand askeri de hayatını kaybetti. Hanlık, böylece [[1868]]'de Rus himayesine girerek kukla devlet haline geldi,halk kontrolu geri almak için isyan baslattıbaşlattı lakin Rus ordusu 22 Eylül 1875'te Nemengan'a girdi ve isyanı bastırmaya çalıştı. KokandHokand bir ara tekrar Türk birliklerinin eline geçtiyse de, von Kaufmann'ın atadığı Albay Skobolev 28 Şubat 1876'da KokandHokand'ı kesin olarak işgal etti ve direnişçi Türk komutan Canibek Polat BeyHan idam edildi. (Ancak Özbek TarihçilerTarihçileri, Polat Han'a çok benzeyen bir adamının, Canibek Polat Han yerine geçip, O'nun elbiselerini giymek süretiyle, kendisini Polat Han'a feda ettiğini, Canibek Polat Han'ın da ailesinden kalanlar ile, Azerbaycan - Gürcistan üzerinden Osmanlı Devleti'ne sığındığını söylerler) 28 Şubat [[1876]]'da tamamen Rusya'ya ilhak olundu ve 1876-1885 yılları arasında hanedan üyelerinin de yakalananları Ruslar tarafından idam edildi.
 
1915 yılında KokandHokand Hanlığı'nı yeniden kurabilmek amacıyla bir isyan başladı ve 1916'da isyan tüm Fergana'ya sıçradı. 1917'deki [[Rus Devrimi]]'nden sonra, 9 Aralık 1917-20 Şubat 1918 arasında üç ay süren [[Kokand Cumhuriyeti|Hokand Cumhuriyeti]] kezâ Ruslar tarafından ortadan kaldırıldı.
 
Hanlık toprakları üzerinde, [[Sovyet Devrimi]] sonrasında [[27 Ekim]] [[1924]]'te [[Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] kurulmuştur. Aynı topraklar üzerinde ve o zamanlar [[Özbekistan]]'a bağlı bulunan [[Tacikistan]] Özerk Cumhuriyeti [[1929]] yılında ayrı bir devlet olarak yapılanmıştır.
 
''' Hanlar '''
146. satır:
* Alim Han [[1800]] — [[1809]]
* Muhammed Ömer Han [[1809]] — [[1822]]
* Muhammed Ali Han [[1822]] — [[1842]]1840
* Sultan Mahmud 1840-1842
* Ali Şir Sultan [[1842]] — [[1845]]