Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
WikiBronze (mesaj | katkılar) Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa#Mehmed Said Efendi ve Maiyeti sayfasına yönlendirildi |
→Hayatı: +resim, Vikipedi güvenilir kaynak kabul edilmediğinden kaldırıldı |
||
1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
|resim = Mehmed Said Efendi in Paris 1742.jpg
|resim_başlığı = Mehmet Sait Paşa'nın [[Fransız]] ressam Joseph Aved tarafından yapılmış portresi, [[Paris]], 1742
|makam = [[Osmanlı Sadrazamı]]
|dönembaşı = 25 Ekim 1755
|dönemsonu = 1 Nisan 1756
|hükümdar = [[III. Osman]]
|öncegelen = [[Silahdar Bıyıklı Ali Paşa]]
|sonragelen = [[Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa]]
|doğum_tarihi =
|doğum_yeri =
|ölüm_tarihi = Ekim 1761
|ölüm_yeri = [[Maraş]]
}}
'''Yirmisekizzade Mehmet Said Paşa''' veya diğer tanınan adıyla '''Mehmed Said Efendi''' (ö. Ekim 1761), [[III. Osman]] saltanatında 25 Ekim 1755 - 1 Nisan 1756 tarihleri arasında beş ay yedi gün [[sadrazam]]lık yapmış [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] devlet adamıdır.<ref>http://www.filozof.net/Turkce/tarih/tarihi-kisilikler-sahsiyetler/15320-yirmisekizzade-mehmed-said-pasa-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi.html?showall=1</ref>
== Hayatı ==
[[Dosya:Said Effendi by Coypel in Paris in 1742.jpg|thumb|200px|Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa'nın 1742'de [[Paris]]'te yapılan pastel portresi.]]
III. Ahmed saltanatında elçilik göreviyle [[Fransa]]'ya gönderilmiş olan ve [[Paris]] [[Sefaretname]]si'nin yazarı [[Yirmisekiz Mehmed Çelebi]]'nin oğludur. Kendi kariyerinde de elçilik görevleri ön plana çıkmıştır.<ref>https://bilgi-bilgi.com/yirmisekizzade_mehmed_said_pasa_makam_sahibi</ref>
Babası ile Paris'ten dönüşlerinde [[hâcegân]] sınıfına terfi ettirilerek [[sipahi]] ve [[silahtar]] kâtibi olmuştur. [[I. Mahmud]]'un tahta çıkışıyla saltanat değişimini [[Rusya|Rus]] [[çariçe]]sine bildirmek için 1730 Eylül sonunda [[şıkk-ı sâlis]] [[defterdar]]ı ünvanıyla [[Petersburg]]'a gönderilmiş, Kasım 1732'de de padişahın tahta çıkışını tebrik için gelen [[Şerbatof]]'a karşı fevkalâde elçi olarak önce [[Rusya]]'ya, oradan da 17. yüzyıl başında Osmanlı Devleti'ne sığınmış olan [[İsveç]] Kralı [[Demirbaş Şarl]]'ın taktığı borçları tahsil için sefaretle İsveç'e gitmiştir. Bu alacak ancak yüzyılın sonlarına doğru İsveç'in borç karşılığı gemi vermesiyle tahsil edilebilmiştir.
[[1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı]] öncesinde, [[Avusturya]] aracılığıyla savaşı önlemek için yapılan [[Niyemirav müzakereleri]]nde [[reisül-küttab]] Mustafa, [[Ruznamçe]]-i evvel Ümnî, sadaret [[mektupçu]]su Ragıp Efendi'lerle birlikte silahtar katibi sıfatıyla yer almıştır. 1739 [[Belgrad Antlaşması]] sonrasında Avusturya ile hudut müzakerelerini iki yıl yürüten Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa, [[İstanbul]]'a dönüşü sonrasında, Haziran 1741'de nâme-i hümâyun ve [[Rumeli]] beylerbeyi pâyesiyle, babası gibi elçilikle Paris'e gönderildi. Amaç, Rusların Belgrad Anlaşması'na riayet etmemelerinden dolayı I. Mahmud'un şikayetlerini, antlaşma hükümlerinin tatbikinin sorumluluğunu üzerine almış olan [[XV. Louis]]'ye şifahen iletmekti.
1742 Ekim'inde İstanbul'a döndü ve aynı yıl Aralık ayında [[nişancı]] oldu. 1744 Şubat ayında [[Mısır]]'da ümera arasındaki anlaşmazlıkları araştırmak ve soruşturmak Mısır'a gönderildi. Kasım 1745'te defter emini oldu, [[Tiryaki Hacı Mehmed Paşa]]'nın sadrazamlığa getirilmesi üzerine Ağustos 1746'da onun yerine kethüda tayin edildi. Sadrazamın sert tabiatı ve aralarındaki fikir ayrılıkları nedeniyle geçinemediklerinden dolayı Mart 1747'de de kendi isteğiyle tekrar defter eminliğine tenzil edildi, ve Eylül 1748'de ikinci defa nişancı oldu. Ağustos 1750'de [[Divitdar Mehmed Emin Paşa]]'nın sadrazam olması üzerine aynı tarihte ikinci defa sadrazam kethüdası oldu. Fakat iki buçuk ay sonra azlolunarak ve evinde bile oturmasına müsaade edilmeyerek [[Hicaz]]'a gitmesi emrolunup Mısır'a gönderilmek istendi ve [[Gelibolu]]'ya kadar yollandı ise de sonra vazgeçildi ve bir müddet Gelibolu'da bırakılarak, ardından 4 Haziran 1750 tarihli bir [[ferman]]la İstanbul'a davet edildi ve üçüncü defa nişancı oldu.
Ağustos 1752'de nişancılıktan ayrılmış ise de bir yıl sonra dördüncü defa nişancı olmuştur. Ağustos 1755'te de üçüncü defa sadrazam kethüdalığına getirilmiştir.<ref>http://www.biraz.gen.tr/biyografi/yirmisekizzade-mehmed-said-pasa-kimdir</ref>
Sadrazam [[Silahdar Bıyıklı Ali Paşa]]'nın zamanında bu görevi yürüten Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa, Bıyıklı Ali Paşa'nın idam edilmesi üzerine 25 Ekim 1755'te sadrazam tayin edilmiştir. Ancak sadrazamlığı üç aydan uzun sürmemiştir. Kararsız ve şüpheci bir tabiatı olan [[III. Osman]] tarafından azledilerek, öldürülmeyeceğine dair kendisine emniyet gelmek için oğlu [[Yirmisekizzade Mesud Bey]] mübaşir tayin edilerek, [[İstanköy]] adasına sürgün edilmiş, malları da müsadere edilmemiştir. Yerine ikinci defa [[Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa]] tayin edildi.
Sait Mehmet Paşa, daha sonra [[Hanya]] sancağına ve Nisan 1757'de Mısır valiliğine tayin edildi. Haziran 1758'de bu görevini de Köse Bahir Mustafa Paşa'ya bırakarak, Ocak 1759'da [[Adana]] valisi olmuş, Temmuz 1760'ta bir fermanla [[Beyşehir]] sancağı da dahil edilerek büyütülen [[Karaman]] ([[Konya]]) valiliğine getirilmiştir.
Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa, 1761'de [[Maraş]] valiliğine tayin edilmiş, aynı yılın Ekim ayında orada ölmüştür.<ref>http://www.filozof.net/Turkce/tarih/tarihi-kisilikler-sahsiyetler/15320-yirmisekizzade-mehmed-said-pasa-kimdir-hayati-hakkinda-bilgi.html?showall=1</ref>
Mason olan ilk Türk olarak kabul edilir.<ref>http://www.enfal.de/otarih6.htm</ref><ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Ekinci|ad1=Ekrem|yazarbağı1=|soyadı2=|ad2=Buğra|yazarbağı2=|editör1-ad=|editör1-soyadı=|editör1-bağ=|diğerleri=|başlık=Osmanlı'nın Çöküşü|çeviribaşlık=|url=|arşivurl=|arşivtarihi=|biçim=|erişimtarihi=|tip=|basım=|seri=İmparatorluk İttihatçıların Elinde|cilt=|tarih=|yıl=2014|ay=|özgünyıl=|yayıncı=Timaş Tarih|yer=|dil=|isbn=|oclc=|doi=|tanıtıcı=|sayfa=17|sayfalar=|konum=|çeviribölüm=|bölüm=|bölümurl=|alıntı=|ref=|bibcode=|diğerözet=|diğertarih=|yazarmaskesi=|yazar-adı-ayırıcı=|yazar-ayırıcı=|yazarları-göster=|ayırıcı=|postscript=|sonyazarve=}}</ref>
== Değerlendirme ==
Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa, değerli, bilgili, girişken, devlet işlerine ve siyasi vaziyete ve Avrupa ahvaline vakıf, tecrübeli veve ikna kuvvetine sahip bir vezirdi. Babasının 1720'deki Fransa elçiliğinden dönüşte [[İbrahim Müteferrika]] ile birlikte Türkiye'de ilk [[matbaa]]nın açılmasında büyük rolü olmuştur. Kendisi de, Rusya, İsveç ve Fransa'ya elçilikle gönderilerek görevlerini iyi bir şekilde yürütmüştür. Ayrıca bir tıp ders kitabı ve İsveç Sefaretnamesi yazmıştır.
== Tasvir edildiği eserler ==
=== ''Mehmed Said Efendi'' ===
[[İsveçliler|İsveçli]] ressam [[Georg Engelhard Schröder]] tarafından 18. yüzyılda, [[Stockholm]]'de çizilen yağlıboya tabloda Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa; pencere önünde ayakta mavi düz kaftanı ve kavuğuyla resmedilmiş olup, yanında bir köpek bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Mehmed Said Efendi ve Maiyeti | url = http://www.peramuzesi.org.tr/Eser/Mehmed-Said-Efendi-ve-Maiyeti/41/1 | website = http://www.peramuzesi.org.tr | yayıncı = Pera Müzesi web sitesi | erişimtarihi = 25 Temmuz 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151118044544/http://www.peramuzesi.org.tr:80/Eser/Mehmed-Said-Efendi-ve-Maiyeti/41/1 | arşivtarihi = 18 Kasım 2015}}</ref>
=== ''Mehmed Said Efendi ve Maiyeti'' ===
İsveçli ressam Georg Engelhard Schröder tarafından 1733 yılında tuval üzerine yağlıboya tekniği ile yapılan tabloda; on dört kişilik maiyeti ve bir köpekle birlikte betimlenmektedir. <ref>{{Web kaynağı | başlık = Mehmed Said Efendi ve Maiyeti | url = http://www.peramuzesi.org.tr/Eser/Mehmed-Said-Efendi-ve-Maiyeti/41/1 | yayıncı = [[Pera Müzesi]] | erişimtarihi = 13 Temmuz 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151118044544/http://www.peramuzesi.org.tr:80/Eser/Mehmed-Said-Efendi-ve-Maiyeti/41/1 | arşivtarihi = 18 Kasım 2015}}</ref>
<gallery mode=packed heights=200px>
Dosya:Mehmed_Said_Efend.jpg|''Mehmed Said Efendi''
Dosya:George Engelhardt Schröder - Mehmed Said Efendi and his Retinue - Google Art Project.jpg|''Mehmed Said Efendi ve Maiyeti''
</gallery>
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
{{Commonscat|Yirmisekizzade Mehmed Said Pasha}}
* [http://www.osmanlimedeniyeti.com/Bilgi/Yirmisekiz%20Çelebizâde%20Sait%20Mehmet%20Paşa Osmanlı Medeniyeti]
{{başlangıç kutusu}}
{{s-off}}
{{sıra kutusu| önce= [[Silahdar Bıyıklı Ali Paşa]] | başlık= [[Gerileme dönemi Osmanlı sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]] | yıllar= 25 Ekim 1755 - 1 Nisan 1756 | sonra= [[Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa]] }}
{{bitiş kutusu}}
{{Osmanlı sadrazamları}}
[[Kategori:Doğum tarihi bilinmeyenler]]
[[Kategori:1761 yılında ölenler]]
[[Kategori:18. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:Osmanlı sadrazamları]]
[[Kategori:Osmanlı elçileri]]
[[Kategori:Osmanlı yazarları]]
[[Kategori:Osmanlı Adana valileri]]
[[Kategori:Osmanlı Mısır valileri]]
[[Kategori:Osmanlı Konya valileri]]
[[Kategori:Osmanlı Gürcüleri]]
[[Kategori:Nişancılar]]
[[Kategori:Kahramanmaraş'ta ölenler]]
| |||