Holokost: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
14. satır:
}}
'''Holokost''' ([[Yunanca]]: {{lang|el|ὁλόκαυστος}} ''holókaustos: {{lang|el|hólos}}'', "bütün" ve ''{{lang|el|kaustós}}'', "yanmış"), '''Nazi Soykırımı''', '''Yahudi Soykırımı''' ya da '''Ha-Shoa''' ([[İbranice]]: {{lang|he|השואה}} "felaket"); [[Adolf Hitler]] liderliğindeki [[Nazi Partisi]]'nin yönettiği [[Nazi Almanyası]] döneminde, işgal edilen sınırlar içerisindeki yaklaşık altı milyon [[Yahudiler|
Bazı akademisyenler, Romanların toplu katliamının ve özürlü insanların öldürülmelerinin de bu tanıma katılmaları gerektiğini savunur{{sfn|Friedlander|1995|pp = xii–xiii}}{{sfn|Niewyk|2012|p = 191}} ve bazı bilim insanları da Holokost tanımının, Naziler tarafından öldürülen Sovyet tutsaklar, Polonyalılar ve eşcinselleri de içermesi gerektiğini savunmuştur.<ref>{{cite book | author = Davies, Norman; Lukas, Richard C. | title = The forgotten Holocaust: the Poles under German occupation, 1939–1944 | publisher = Hippocrene | location = New York | year = 2001 | isbn = 0-7818-0901-0 }}</ref><ref>{{cite book | author = Wytwycky, Bohdan | title = The Other Holocaust: Many Circles of Hell | publisher = The Novak Report | year = 1980}}</ref> [[Sovyetler Birliği]]’nin yıkılması ardından ortaya çıkan rakamlarla birlikte, yakın dönemdeki tahminler, 10-11 milyon civarında insanın Nazi rejimi tarafından öldürüldüğünü göstermektedir.<ref>The historian [[Timothy Snyder]] has argued the importance of giving different names to those atrocities: "The point is not that the Nazi extermination of European Jews can never and in no way be usefully compared to other crimes. The point is that the word "Holocaust" means precisely that, and not something else, and we have to preserve the terms to have a chance of understanding the history. Germany implemented other policies of mass murder besides the Holocaust; we should and do give them other names." [http://www.tnr.com/article/books-and-arts/magazine/102134/spanish-holocaust-francisco-franco%5D Snyder on Savegry]</ref>
Holokost öncesinde sayıları dokuz milyonu bulunan [[Avrupa]]lı Yahudilerin aşağı yukarı üçte ikisi öldürüldü.{{sfn|Dawidowicz|1975|p = 403}} Bir milyon üzerinde Yahudi çocuk, aşağı yukarı iki milyon Yahudi kadın ve üç milyon Yahudi erkek
Holokost'a giden süreçte şiddet ve soykırım aşama aşama gerçekleşti. Yahudilerin sivil haklarını elinden alan, en meşhuru 1935 yılındaki [[Nürnberg Yasaları]] olan, birçok yasa, Avrupa’da [[İkinci Dünya Savaşı]] patlak vermeden yürürlüğe girdi. Toplama kampları, mahkûmların, ya bitkinlikten ya da hastalıktan ölene kadar köle gibi çalıştırılmaları için kurulmuştu. [[Almanya]]’nın her işgal ettiği yerde paramiliter grup {{lang|de|[[Einsatzgruppen]]}}, Yahudileri ve politik muhalifleri, toplu infazlarla öldürdü.
İşgalciler, Yahudileri ve Romanları gettolara hapsedip
== Köken bilimi ==
28. satır:
Holokost sözcüğü, [[İbranice]] "olah" kavramının Yunancaya çevirisidir. ''Olah'', Yahudilikte tamamen yakılan bir tür adaktır.<ref name="Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269548/ "Holocaust."] Britannica.com. Erişim: 18 Kasım 2013.</ref> Holokost sözcüğü ([[Yunanca]]: holókauston), "holos" (tüm, komple) ve ''kaustos'' (yakılmış, köz olmuş) sözcüklerinin birleşiminden oluşur ve ''tamamen yakılmış, yanıp kül olmuş'' anlamına gelir. Kaustos sözcüğünün kökü yakmak anlamına gelen ''kalein'' sözcüğüne dayanır.<ref name="Oxford">Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, ''Holocaust'' maddesi</ref>
Naziler, soykırım için daha üstü kapalı bir tabir olan “Yahudi sorununa son çözüm” (Almanca: ''{{lang|de|Endlösung der Judenfrage}}''). Naziler öldürdükleri kurbanları ''lebensunwertes Leben'' (yaşamayı hak etmeyen canlar) olarak adlandırıp işledikleri suçları kendilerince böyle akladılar.
36. satır:
* Yahudilerin haklarının ellerinden alınması ve yüksek görevlerden uzaklaştırılmaları.
* Yahudilerin mallarının ve mülklerinin ellerinden alınması ve [[getto]]larda yaşamaya zorlanmaları.
* "Nihai çözüm", toplanıp
== Belirgin özellikler ==
83. satır:
Alman İmparatorluğu döneminde, ırkçı kavramlar ve yarı bilimsel ırkçılık olağan oldu ve Almanya’nın her yerinde kabul edilir oldu.{{sfn|Evans|1989|p = 69}} İnsanların eşit olmadığını savunan bu ideolojiyi eğitimli çalışan sınıfta kabul etmişti.{{sfn|Friedlander|1994|p = 495–6}} 1912 yılında ırkçı partiler [[Reichstag]] seçimlerinde yenilmiş olsa da, antisemitizm, birçok ana akım partinin içine yerleşmişti.{{sfn|Evans|1989|p = 69}} [[Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi]] ([[Nazi Partisi]], NSDAP) 1920’de kuruldu. Parti ırkçı hareketin antisemitizmini benimsedi.{{sfn|Fischer|2002|pp = 47–51}}
19. yüzyılın sonlarına doğru ve 20. yüzyılın başlarında, Almanya’da muazzam bilimsel ve teknolojik gelişmeler oldu. Bu gelişmeler insanlara bir ütopyanın gerçekleşeceği hissini vermişti ve insanlar yakın zamanda bütün sosyal problemlerin çözüleceğini düşünüyordu.{{sfn|Peukert|1994|pp = 280–284}} Bunun yanı sıra, aynı dönemde, ırkçı, sosyal Darvinist ve öjenik dünya görüşü, bâzı insanların diğer insanlardan biyolojik olarak daha önemli olduğu görüşündeydi.{{sfn|Peukert|1994|pp = 279–280}} Tarihçi [[Detley Peukert]]e göre, Shoah, sadece
[[Büyük Buhran]]’ın getirdiği zorluklar, Almanya’daki birçok tıbbi kurumun, [[ötenazi]] kullanarak tedavisi mümkün olmayan fiziksel ve zihinsel özürlüleri öldürme fikrini desteklemesine neden oldu. Böylece bu insanlar için kullanılacak para, tedavi edilebilecek hastalar için kullanılacaktı.{{sfn|Burleigh|2000|pp = 47–48}} Naziler 1933 yılında yönetime geldiğinde, Alman toplumunda, ırksal olarak “değerli” olan insanları koruyup
Hitler Yahudilere karşı nefretiyle ilgili oldukça dobraydı. [[Mein Kampf]] adlı kitabında, Hitler, Yahudileri Almanya’nın politik, entelektüel ve kültürel hayatından uzaklaştırma istediğini belirtti. Hepsini öldürtmek istediği ile ilgili hiçbir işaret vermedi ama özel yaşamında bu konuyla ilgili daha açık olduğu bilinmekteydi. 1922 yılında, Hitler, o dönemde gazeteci olan Binbaşı [[Joseph Hell]]’e şöyle söyledi:
{{quote| Yönetime geldiğimde yapacağım ilk şey Yahudileri yok etmek olacak. Bunu yapacak güç elimde olduğunda, [[Marienplatz]]’da, trafiğin izin verdiği kadar yan yana darağacı yerleştireceğim. Sonra bütün Yahudiler istisnasız asılacak ve asıldıkları yerde kokana kadar ve hijyen şartları izin verene kadar kalacaklar. Onlar indirildiğinde diğer yığın ipe dizilecek ve [[Münih]]’teki son Yahudi ölene kadar devam edecek. Diğer şehirlerde de aynı şekilde, bütün Yahudiler ölene kadar bu sistem sürdürülecek.{{sfn|Fleming|1987|p=17}}}}
98. satır:
Yahudiler gibi ırksal düşmanlar, ulus toplumuna hiçbir zaman dahil olamayacaklardı ve toplumdan sonsuza dek uzaklaştırılmalıydılar.{{sfn|Noakes|Pridham|1983|p = 499}} Alman tarihçi [[Detlev Peukert]]’e göre, Nazilerin amacı sürekli polisler tarafından izlenen bir hayalî ulus toplumu kurmak ve herhangi kurallara uymayan bir girişim tespit ettiklerinde bu girişime terörle cevap vermekti.{{sfn|Peukert|1987|p = 220}} Peukert’in 1944 tarihli, Nazilerin toplumdaki yabancılara karşı düzenledikleri “muamele” kanunlarından yaptığı alıntılara göre, Nazilerin amacı, ulus toplumunun oluşması yolunda üzerine düşen sorumlulukları yerine getiremeyen herkesi polis kontrolüne alıp takip etmek, eğer düzelmezlerse, toplama kamplarına almaktı.{{sfn|Peukert|1987|p = 221}}
[[Dosya:Jewish refugees at Croydon airport 1939.jpg|thumb|left| Çekoslovakya’dankaçan Yahudiler İngiliz polisi tarafından Varşova uçuşu için Croydon Havaalanına götürülürken.Mart 1939.]]
1933 [[Reichstag]] seçimlerine doğru, Naziler, muhaliflere karşı şiddetlerini artırdı. Yerel otoritelerin yardımıyla toplama kamplarını kurup
1930lar boyunca, Yahudilerin yasal, ekonomik ve sosyal hakları tek tek kısıtlandı. İsrailli tarihçi [[Saul Friedländer]]’in yazdıklarına göre, Naziler, Almanya’nın gücünün kutsal Alman topraklarından ve kanının saflığından geldiğine inanıyordu.{{sfn|Friedländer|1997|p = 33}}
1 Nisan 1933’te Yahudi işyerlerine karşı boykot düzenlendi. Bu gerçekleşen ilk millî antisemitist kampanyaydı. Başta bir haftalık olması beklendi fakat yeterince destek olmadığından bir gün sonra durdu. 1933’te yürürlüğe giren birçok kanun Yahudilerin hayatını etkilemeye başladı. Sivil Hizmeti Yeniden Düzenleme kanunu, Yahudileri toplumdaki birçok alandan uzaklaştırdı. Bu Nazi Almanyası’ndaki ilk antisemitist kanundu. Çiftlik Kanunu, Yahudilerin çiftlik sahibi olmalarını veya çiftlikte çalışmalarını engelledi.
108. satır:
Haziran 1933’te Kalıtımsal olarak Hastalıklı Zürriyetin Engellenmesi kanunu yürürlüğe girdi. Böylece yararsız insanlar kısırlaştırılacaktı. Bu büyük öjenik politika, 200 Kalıtımsal Sağlık Mahkemelerinin (''Erbgesundheitsgerichte'') kurulmasını sağladı. Mahkemenin kararlarıyla 400.000 kişi rızası olmadan kısırlaştırıldı.{{sfn|Friedländer|1997|p = 30–1}}
[[Dosya:Nuremberg laws.jpg|thumb|1935: Naziler için Yahudi tanımını gösteren tablo [[Mischling]] ]]
1935’te Hitler, [[Nüremberg Kanunları]]nı getirdi. Bu kanunlara göre, Yahudiler Aryan ırktan kişilerle cinsel ilişkiye giremeyecek ve evlenemeyecekti (Alman Onurunu ve Alman Kanını Koruma Kanunu). Yahudilerin Alman vatandaşlıkları ellerinden alıp
Yahudi entelektüeller ülkeyi terk eden ilk kişiler oldu. Filozof [[Walter Benjamin]], 18 Mart 1933 tarihinde Paris’e göçtü. Roman yazarı [[Leon Feuchtwanger]] İsviçre’ye göçtü. Koro şefi [[Bruno Walter]], [[Berlin Filarmoni Salonu]]’nda bir defa daha konser verirse, binanın yakılacağı tehdidini aldıktan sonra ülkeyi terk etti. [[Albert Einstein]] 30 Ocak 1933’te Amerika’da bir gezideydi. [[Belçika]] [[Ostende]]’ye döndü ve Almanya’ya daha sonra hiç adım atmadı. Einstein Almanya’da gerçekleşenleri kitlesel delilik olarak adlandırdı. [[Kaiser Wilhelm]] Topluluğu'ndan ve [[Prusya Bilim Akademisi]]'nden kovuldu. Ayrıca vatandaşlığı iptal edildi.{{sfn|Friedländer|1997|p = 1}} [[Almanya]], 1938 yılında [[Avusturya]]’yı topraklarına kattığında, [[Sigmund Freud]] ve ailesi [[Viyana]]’dan [[İngiltere]]’ye göçtü. [[Saul Friedländer]], [[Prusya Sanat Akademisi]] fahri başkanı [[Max Liebermann]]’ın görevinden istifa ettiğinde kimsenin sempati göstermediğini ve iki yıl sonraki ölümüne kadar sürekli dışlandığını yazdı.
148. satır:
1940 Ekiminde, valiler [[Josef Bürckel]] ve [[Robert Heinrich Wagner]], [[Bürckel operasyonu]]yla, kendi bölgelerindeki ve [[Alsace-Lorraine]]’deki Yahudileri, Fransa’nın işgal edilmemiş bölgelerine sürmek istedi.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}} Sadece Hristiyanlarla evli olan Yahudiler sürülmemişti.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}} Operasyondan etkilenen 6.500 Yahudi, toplanmadan iki saat önce durumla ilgili bildirildi (22-23 Ekim 1940 geceleri). Dokuz tren Fransa uyarılmadan sınırı geçti ve gelen Yahudileri kabul etmek istemeyen Fransızlar mutsuzdu.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}} Sürülen kişiler kendi eşyalarını alamadılar ve bu eşyalar Alman yöneticiler tarafından ele geçirildi.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}} Alman Dışişleri bakanı [[Joachim von Ribbentrop]], Vichy Hükûmeti'nin sürgünlerle ilgili şikâyetlerine karşı oldukça yavaş hareket aldı.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}} Bunun sonucu, sürülen Yahudiler Vichy Hükûmeti tarafından gurs, [[Rivesaltes ve Les Milles]] kamplarında kötü muameleye tabi tutuldu ve hepsi Almanya’ya geri dönme umuduyla bekledi.{{sfn|Krausnick|1968|p = 57}}
1940 ve 1941 boyunca, çok sayıda
==== Toplama ve çalışma kampları ====
158. satır:
=== Gettolar (1940–1945) ===
Polonya’nın işgalinden sonra, Naziler, Yahudilerin ve Romanların ölüm kamplarına gönderilmeden önce tutulup kontrol altında kalmaları için gettolar inşa etti. | author = 29 Eylül 1939 tarihinde ilk girişim olarak, Heyrich’ten {{lang|de|Einsatzgruppen}} başkanlarına gelen bir mektupla konseylerin kurulması emrini verdi.{{sfn|Trunk|1996|p = 1–6}} Her getto, ''{{lang|de|Judenrat}}'' (Yahudi Konseyi) adlı, Almanlar tarafından seçilmiş, Yahudi toplumundaki liderler tarafından kurulan konseylerle yönetildi. Bu konsey, günlük işleri düzenleyip
Konseyler ayrıca ölüm kamplarına transferler için hazırlık yapmak zorundaydı.{{sfn|Hilberg|1995|p = 106}} Böylece konseyin cesaretini ve karakterini ortaya koyan noktalar, transferler için istenen listelerin hazırlandığı zamanlardı. ''{{lang|de|Judenrat}}'' üyeleri daha önce denenmiş ve test edilmiş erteleme, rüşvet, engel olmaya çalışma, yalvarma metotlarını kullandılar ama eninde sonunda bir karar alınmalıydı. [[Chaim Rumkowski]] gibi bâzıları, {{lang|de|Judenrat}}’ın kurban edilebilecek kişilerle, kurtarılması gereken kişiler arasındaki ayrımı yapmakla sorumlu olduğunu belirtti. Dr. [[Joseph Parnas]] gibi liste oluşturmaya karşı çıkan {{lang|de|Judenrat}} liderleri vurularak öldürüldü. 14 Ekim 1942 tarihinde, Byroza’daki bütün {{lang|de|Judenrat}} üyeleri, Nazilerle listeler için işbirliği yapmamak adına intihar etti{{sfn|Berenbaum|2005|pp = 81–3}}
203. satır:
{{quote| Sırayla, valizlerini, ceketlerini, ayakkabılarını ve elbiselerini ve iç çamaşırlarını çıkardılar… Soyunduklarında, 150 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğinde ve 15 metre uzunluğundaki hendeğe yönetildiler… En alta ulaştıklarında, Schulpolizei hali hazır ölü olan Yahudilerin üzerine yatmaları için zorladı… Cesetler resmen katman katmandı. Bir polis gelip her Yahudiyi boynundan vurdu… Hepsini tek tek vurarak öldürdü.{{sfn|Berenbaum|2005|pp=97–98}}}}
Himmler 1941 Ağustosunda Minsk’e gitti ve 100
==== Yeni kitle katliamı metotları ====
240. satır:
[[Ian Kershaw]], 1983 yılında yayınladığı [[Nazi Almanyası]]’ndaki Politik Muhalefet ve Popüler Fikir kitabında, Nazi dönemi Bavyera’sındaki günlük hayatı (''Alltagsgeschichte'') inceledi.{{sfn|Marrus|2000|p = 89}} Birçok Bavyeralının tavırlarını inceleyen Kershaw, genel bakış açısının, Yahudilere olanlar karşısında vurdumduymazlık olduğunu belirtti.{{sfn|Marrus|2000|p = 89–90}} Kershaw’a göre, Bavyeralılar, Shoah hakkında yeterince bilgiye sahip değillerdi ve Yahudi problemi için yürürlüğe konulan son çözümden ziyade, daha çok savaşla ilgileniyorlardı.{{sfn|Marrus|2000|p = 89–90}} Kershaw, “Auschwitz’e giden yol nefretle inşa edildi ama vurdumduymazlıkla döşendi” diye belirtti.{{sfn|Marrus|2000|p = 91}}{{sfn|Evans|1989|p = 71}}
Kershaw’ın, Bavyeralıların ve diğer birçok
2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre, sadece Berlin’de 3.000 ve Hamburg’da 1.300 kamp bulunuyordu ve Alman nüfusunun olup bitenlerden haberdar olmamaları imkânsızdı.<ref name="NYT030113" /> Robert Gellately, Alman nüfusunun olup bitenden haberdar olduğunu belirtti. Gellately’e göre, Naziler medya aracılığıyla sivillere birçok şeyi ilettiler ve Almanlar, gaz odaları dışında her şeyi biliyorlardı.<ref>Ezard, John (17 February 2001). [http://www.guardian.co.uk/uk/2001/feb/17/johnezard "Germans knew of Holocaust horror about death camps"]. ''[[The Guardian]]''. Retrieved 23 September 2012.</ref>
349. satır:
Eylül ayında kısa süren Vilna Gettosu ayaklanması gerçekleşti. Ekim ayında 600 Yahudi mahkûm [[Sobibor]] İmha kampından kaçmaya çalıştı. Mahkûmlar 11 Alman SS görevlisini ve birkaç kamp gardiyanını öldürdü. Öldürülenler bulunduğunda, kaçmaya çalışan mahkûmların üzerine ateş açıldı ve 300 mahkûm kaçmaya çalışırken öldürüldü. Kaçanlar büyük bir kısmı kampında etrafındaki mayın tarlalarında öldürüldü ya da bulunup infaz edildi. 60 civarında mahkûm hayatta kaldı ve Sovyet partizanlarına katıldı 7 Ekim 1944’te 250 Yahudi kamp çalışanı, [[Auschwitz]]’te gardiyanlara saldırdı ve dört numaralı krematoryumu patlayıcılarla havaya uçurdu. Patlayıcıları kadın mahkûmlar yakındaki fabrikadan içeri sokmuştu. Üç Alman gardiyan öldürülmüştü. Bu Yahudiler topluca kaçmaya çalıştı fakat bir süre sonra hepsi öldürüldü.
Tahminlere göre 20.000–30.000 arasında Yahudi partizan, aktif bir şekilde Nazilere ve Doğu Avrupa’daki yandaşlarına karşı savaştı.{{sfn|Kennedy|2007|p = 780}}<ref name="USHMM_RES">[http://www.ushmm.org/education/foreducators/resource/pdf/resistance.pdf "Resistance During the Holocaust"]. ''Holocaust Encyclopedia''. [[United States Holocaust Memorial Museum]]. Retrieved 27 September 2012.</ref> Gerilla savaşına girip
İşgal altındaki Polonya’da ve Sovyet sınırlarında, binlerce Yahudi, her zaman kabul edilmeseler de bataklıklara ve ormanlara kaçarak partizanlara katıldı. Yahudilerin çok sayıda olduğu Litvanya ve Belarus’ta Yahudi partizanlar binlerce
Fransız Yahudiler, Fransız Direnişinde oldukça aktif rol aldı. Gerilla savaşıyla, Nazilere ve Vichy Hükûmeti’ne karşı savaştılar. Müttefiklerin Fransa’da daha güçlü saldırılar yapmalarına yardımcı oldular ve birçok Fransa şehrinin kurtulmasına katkı sağladılar. Yahudiler Fransa toplumunun 1%’ini oluşturmalarına rağmen, Fransa direnişinin 15-20%’sini oluşturdular (208). Siyonist Yahudiler Yahudi Ordusunu (Armee Juive) kurdu ve direnişe Siyonist bayrakla katıldı. Ayrıca Yahudilerin ülke dışına kaçmalarına yardımcı oldu. Daha sonra diğer Yahudilerle Paris,[[Lyon]], [[Toulouse]], Grenoble ve Nice şehirlerinin kurtulmasına yardımcı oldular.{{sfn|Zuccotti|1999|p = 274}}
363. satır:
[[Reinhard Heydrich]] Haziran 1942'de Prag'da öldürüldü ve yerine [[Ernst Kaltenbrunner]] geçti. Kaltenbrunner ve Eichmann, Himmler’in yakından takibiyle, Final Çözüm'ün doruk noktasını yönetti. 1943 ve 1944'te imha kampları durmadan çalışarak birçok kişinin hayatlarına son verdi. 1944 baharında, her gün 8.000 kadar Yahudi Auschwitz kampında öldürülüyordu.<ref>[http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10007327 "Killing Centers"]. ''Holocaust Encyclopedia''. [[United States Holocaust Memorial Museum]]. Retrieved 27 September 2012.</ref>
Savaş endüstrisine yardımları büyük olmalarına rağmen, 1943'te birçok Yahudi Gettosu boşaltıldı ve popülasyonları imha kamplarına gönderildi. Bunların arasında en genişi 1943’te Varşova Gettosundan 100.000
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 101I-680-8285A-26, Budapest, Festnahme von Juden.jpg|thumb|Ekim 1944’te Yakalanan Yahudiler belediye tiyatrosuna götürülüyor.]]
370. satır:
Bu konuşmayı dinleyenler arasında, Amiral [[Karl Dönitz]] ve Silahlı Kuvvetler Bakanı Albert Speer vardı. Dönitz, Final Çözüm'den haberdar olmadığını Nüremberg mahkemelerinde anlattı. Speer, öte yandan, “anlamadıysam, anlamak istemediğim içindi” dedi.{{sfn|Fest|1999|p = 329}} Mahkemeler esnasında, konuşmaya ait yazı bilinmiyordu.
19 Mart 1944’te Hitler, [[Macaristan]]’ın asker tarafından işgal edilmesini emretti ve Eichmann’ı, Macaristan’da bulunan 800.000
{{quote| [[Macaristan]], Yahudi problemi hakkında bir şey yapmadı ve büyük rakamlardaki Yahudilerle ilgili adım atmak için hazır değildi.{{sfn|Evans|2002|p=102–3}}}}
Yahudilerin yarısından fazlası Auschwitz’e gönderildi. Komutan Rudolf Höss, üç ayda 400.000 Macar
==== “Yarar için kan” ====
Macaristan’daki Yahudileri öldürmeyi amaçlayan operasyon, Nazi hiyerarşisinde muhalefetle karşılandı ve bâzı kişiler, Hitler’in müttefiklerle, hayatların karşılığında barışçıl bir anlaşma isteyerek görüşmesini önerdi. [[İstanbul]]’da Himmler’in ajanları, İngiliz ajanları ve Yahudi kurumların temsilcileri resmi olmayan görüşmeler yapıyordu. Bir noktada, Eichmann bir milyon
=== Kaçışlar, gerçekleşenler hakkındaki yayınlar (Nisan–Haziran 1944) ===
382. satır:
Kamplardan kaçışlar azdı fakat biliniyorlardı. 1940’ta, bir Auschwitz komutanı şunları belirtti, “yerel nüfus fanatik Polonyalı ve nefret ettikleri SS’e karşı her türlü müdahaleye karşı hazırlardı. Kamptan kaçan herkes ulaştıkları ilk çiftlikte yardım alabileceklerine emindi”.{{sfn|Swiebocki|1998|p = 505}} Ruth Linn, öte yandan, kaçan Yahudilerin yerel halka güvenemediklerini belirtti.{{sfn|Linn|2004|p = 20}}
Şubat 1942’de Chełmno imha kampından kaçan mahkûm Jacop Grojanowski, Varşova Gettosuna ulaştı ve [[Oneg Şabat]] grubuna Chełmno kampı hakkında ayrıntılı bilgi verdi. Verdiği bilgiler ([[Grojanowski raporu]]) getto dışına çıkarıldı ve Polonya’daki yeraltı gruplarına oradan da Haziran 1942’de İngiltere’ye ulaştırıldı. Rapora o nok tada ne olduğuna dair bir bilgi bulunmamakta.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Grojanowski Report|url=http://www1.yadvashem.org/odot_pdf/microsoft%20word%20-%206317.pdf | yayıncı = [[Yad Vashem]] | erişimtarihi = 26 September 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131112225338/http://www.yadvashem.org/odot_pdf/microsoft%20word%20-%206317.pdf | arşivtarihi = 12 Kasım 2013}}</ref>{{sfn|Farbstein|1998}} Bu arada, 1 Şubat'ta [[Birleşik Devletler Savaş İstihbarat Ofisi]], Yahudi imha kamplarıyla ilgili bilgileri dağıtmama kararı aldı. Nedeni bu bilgilerin insanları yanlış yönlendirip
Aralık 1942’de Batılı müttefikler, [[Birleşmiş Milletler Ortak Deklarasyonu]]nu yayınladılar. Bu deklarasyonda, Hitler’in Yahudileri yok etme isteklerinin Avrupa’da gerçekleştiğini ve gerçekleşen bu vahşetin mümkün olan en güçlü ifadelerle kınandığını belirttiler.{{sfn|Lemkin|2005|p = 89 n.45}}
390. satır:
Temmuz 1943’te Karski, yine Roosevelt’e Polonya’da olanları anlattı. Ayrıca içlerinde [[Felix Frankfurter]], Cordell Hull, William Joseph Donovan ve Stephen Wise’nin olduğu önemli liderlerle de görüştü. Karski ayrıca raporlarını medyayla, rahiplerle ve Hollywood film endüstrisi ve artistleriyle paylaştı. Pek başarıya ulaşamadı. Konuştuğu birçok insan ona inanmadı ya da abartılarla dolu, sürgündeki Polonyalı politikacıların propagandası olarak gördü.<ref>{{Web kaynağı|url=http://fzp.net.pl/spot33.html|arşivurl=http://web.archive.org/web/20080506070757/http://fzp.net.pl/spot33.html|arşivtarihi=6 May 2008 | başlık = FZP.net.pl | yayıncı = FZP.net.pl | tarih = | erişimtarihi = 2010-07-31}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://google.com/search?q=cache:BdqBqHR4r18J:www.uml.lodz.pl/_plik.php%3Fid%3D2064+podczas+rozmowy+z+karskim+roosevelt+przerwa%C5%82+mu+i+spyta%C5%82+o+konie&cd=2&hl=pl&ct=clnk | başlık = Wspomnienia o Janie Karskim | yayıncı = google.com | tarih = | erişimtarihi = 2010-07-31 | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.polishdailynews.com/ppa.php?mode=archiwum&id=6979 | başlık = PolishDailyNews.com | yayıncı = PolishDailyNews.com | tarih = | erişimtarihi = 2010-07-31 | arşivengelli = evet}}</ref> Yahudilerin gaz odalarında öldürüldükleri, yasadışı gazetelerde de yer aldı. Ama anlatılanlar o kadar inanılmazdı ki, birçok insan bunları savaş propagandası olarak algıladı.
Eylül 1940’ta [[Witold Pilecki]] gönüllü olarak Auschwitz’e gitti ve bir örgüt oluşturdu. Dışarı sızdırdığı raporlar, Batıyı Auschwitz hakkında bilgilendiren ana kaynak oldu. Pilecki Auschwitz’ten kaçtı ve hazırladığı rapor Ağustos 1942’de iki kısımlık bir rapor olarak Londra’daki Strateji Ofisine gönderildi. Raporda gaz odaları, seçmeler ve kısırlaştırma girişimleri hakkında bilgiler ve detaylar vardı. Raporda, Birkenau’da üç krematoryum vardı ve günde 10.000 kişinin yakılmasında kullanılabiliyor, kampta bir günde 30.000
Pilecki’nin kaçışından önce, Auschwitz 20 Haziran 1942 tarihinde inanılmaz bir kaçışa sahne oldu. Ukraynalı Eugeniusz Bendera ve Kazimierz Piechowski, Stanisław Gustaw Jaster ve Józef Lempart adlı üç Polonyalı SS kıyafeti giyerek ve bir SS aracını alarak kamptan kaçtı. Yanlarından Pilecki’nin Holokost hakkındaki raporu vardı. Almanlar daha sonra hiçbirini yakalayamadılar.<ref>{{Web kaynağı|url=http://en.auschwitz.org.pl/m/index.php?option=com_content&task=view&id=578&Itemid=8 | başlık = Auschwitz-Birkenau – The Film about the Amazing Escape from Auschwitz—Now Available on DVD | yayıncı = En.auschwitz.org.pl | tarih = 2009-01-13 | erişimtarihi = 2010-07-31 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20111005220457/http://en.auschwitz.org.pl/m/index.php?option=com_content&task=view&id=578&Itemid=8 | arşivtarihi = 5 Ekim 2011}}</ref>
[[Rudolf Vrba]] ve [[Alfred Wetzler]], 1944’te Auschwitz’ten kaçtılar ve Slovakya’ya gittiler. Yayınladıkları 32 sayfalık Vrba-Wetzler raporunda Auschwitz’teki toplu katliamların nasıl gerçekleştiğini daha detaylı anlattılar. İyi hafızasından dolayı kamptaki süreci en derin detayları yazdı Vrba ve diğer raporlarla karşılaştırıldıklarında tutarlı olması, detaylarından dolayı raporu müttefikler için daha değerli kıldı. 27 Mayıs 1944’te Auschwitz’ten kaçan Arnost Rosin ve Czesław Mordowicz, Slovakya’da paylaştıkları raporda diğerlerine ek olarak, 100.000 Macar
BBC ve New York Times, [[Vrba-Wetzler]] raporundan kısımları15 Haziran<ref>According to [[#CITEREFLinn2004|Linn 2004]], p. 30, the BBC first broadcast information from the report on 18 June, not 15 June.</ref>, 3 Temmuz<ref name="INQUIRYCONFIRMSNAZIDEATHCAMPS">Brigham, Daniel T. (3 July 1944). [http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FB061FFD3554107B93C1A9178CD85F408485F9 "Inquiry confirms Nazi death camps"]. ''[[The New York Times]]''. Retrieved 2 October 2012.</ref> ve 6 Temmuz’da yayınladı<ref name="TWODEATHCAMPSPLACESOFHORROR">Brigham, Daniel T. (6 July 1944). [http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F20912F83859147B93C4A9178CD85F408485F9 "Two death camps places of horror"]. ''[[The New York Times]]''. Retrieved 2 October 2012.</ref>
443. satır:
|align="right"|2,500–5.000|| style="text-align:center;" |<ref name="Shulman">Shulman, William L. ''A State of Terror: Germany 1933–1939''. Bayside, New York: Holocaust Resource Center and Archives.</ref>
|}
Kurbanların sayısı, “Holokost” un hangi anlamda kullanıldığına göre değişir. [[Donald Niewyk]] ve [[Francis Nicosia]] Holokost’a Kolombiya Rehberi adlı kitaplarında, Holokost’un genelde beş milyondan fazla Avrupalı
Daha geniş tanımlar, yaklaşık üç milyon olan Sovyet savaş mahkûmlarını, iki milyon etnik Polonyalıyı, 1.500.000 civarında Rumen’i, 200.000 özürlü, politik ve dini muhalifleri, 15.000 homoseksüeli ve 5.000 [[Yehova Şahidi]]ni içererek, toplam sayıyı 11 milyona çıkarır. En geniş tanım, altı milyon Sovyet vatandaşını da içerir ve 17 milyona çıkarır kurban sayısını.{{sfn|Niewyk|Nicosia|2000|pp = 45–52}} [[Birleşik Devletler Holokost Anma Müzesi]]nin yaptığı bir araştırma projesinin sonuçlarına göre, 15–20 milyon arasında insan öldürüldü ya da tutsak edildi<ref name="NYT030113" />. R.J. Rummel, Nazi Almanyası’ndaki toplam ölü sayısının 21 milyon olduğunu belirtti.{{sfn|Dear|Foot|2001|p = 341}}
=== Yahudiler ===
{|class="sortable wikitable" style="float:right; clear:right; text-align:right; margin-left:1em; font-size:90%"
|+ [[Lucy Dawidowicz]]’ın Savaş öncesi dönemindeki nüfusu göz önünde bulundurarak, ne kadar
!Ülke
!Tahmin edilen<br>Savaş öncesi<br>Yahudi<br>popülasyonu
563. satır:
Hilberg’in 5,1 milyon olan tahmini, Avrupa Yahudilerinin Yok Edilmesi kitabının üçüncü baskısında, daha derin açıklanır. 800.000 kişi gettolardan ve genel mahrumiyetten, 1.400.000 kişi açık havada kurşuna dizilerek ve 2.900.000 civarında kişi de kamplarda öldü. Hilberg’e göre, [[Polonya]]’daki ölü Yahudi sayısı 3.000.000 civarındaydı.{{sfn|Hilberg|2003|pp = 1320–1321}} Hilberg’in verdiği rakamların genelde muhafazakâr olarak bilinir, çünkü genelde bu sayılar sadece resmi olarak kayıtlara alınmış kişileri içerir ve istatistiki ayarlamalara yer verilmemiştir.{{sfn|Piper|1998|p = 71}}
İngiliz tarihçi [[Martin Gilbert]], ölen Yahudi sayısının minimum 5,75 milyon olduğunu belirtmiştir.<ref name="isbn0415281458">{{cite book | author = Martin Gilbert | title = The Routledge atlas of the Holocaust, 3rd Ed. | publisher = [[Routledge]] | location = London | year = 2002 | isbn = 0-415-28145-8|page=245|quote=By the most exact estimates of recent research, the number of Jews killed in Europe between September 1939 and May 1945 was nearly six million. This estimate is a minimum; the deaths shown opposite total just over 5,750,000, and are based on such country-by-country and region-by-region records as survive.}}</ref> [[Lucy S Daidowicz]], savaş öncesi nüfus sayımını kullanarak, toplam sayının 5.934 olduğunu belirtti<ref name="isbn0553343025">{{cite book | author = Dawidowicz, Lucy S. | title = The war against the Jews, 1933–1945 | publisher = Bantam Books | location = New York | year = 1986 | isbn = 0-553-34302-5}}p. 403</ref>
Almanya tarafından direkt ve a endirekt şekilde kontrol edilen sınırlarda, 8–10 milyon Yahudi vardı (sayının belirsizliği, [[Sovyetler Birliği]]’ndeki Yahudilerin sayısının bilinmemesiydi). Holokost süresince öldürülen Yahudiler, böylece Yahudilerin 60–75%'iydi. Polonya’daki 3,3 milyon
=== Ülkelere göre ===
|