Sistina Şapeli: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mr.Yaldız (mesaj | katkılar)
yazım hatası düzeltmesi yaptım. teşekkürler.
düzeltme AWB ile
48. satır:
''Cappella Maggiore'' İtalyancada "daha büyük, daha üstün şapel" anlamına gelmektedir. Şapele bu ismin verilme nedeni, o zamanlar Papa ve beraberindekilerin günlük ibadetlerini başka bir şapelde gerçekleştiriyor olmasıydı. Papa IV. Sixtus döneminde bu, [[Fra Angelico]] tarafından dekore edilen [[V. Nicolaus]] Şapeli'dir. ''Cappella Maggiore''{{'}}nin 1368 yılında var olduğu kayıtlara geçmiştir. [[Trabzonlu Andreas]]'ın Papa IV. Sixtus'a ilettiğine göre, yeni şapele yer açmak için yıkılmadan önce ''Cappella Maggiore''{{'}}nin duvarları yıkık dökük, virane bir haldedir.<ref name="Shearman">John Shearman, "The Chapel of Sixtus IV". In {{Harvnb|Pietrangeli|1986}}</ref>
 
''Cappella Maggiore''{{'}}nin bulunduğu alana yapılan ve günümüzde de varlığını sürdüren Sistina Şapeli, 1473 – 1481 yılları arasında [[Baccio Pontelli]] tarafından Papa IV. Sixtus için tasarlanmıştı ve adını da Papa'dan alıyordu. Şapelin inşası ise [[Giovannino de Dolci]] tarafından tamamlandı.<ref name="EHT2006_313">{{Harvnb|Ekelund|Hébert|Tollison|2006|p=313}}</ref> Bu yeni şapelin proporsiyonları eskisine çok benzemektedir. Tamamlanmasının ardından şapel, aralarında [[Sandro Botticelli|Sandro Botticelli]], [[Domenico Ghirlandaio]], [[Pietro Perugino]] ve [[Michelangelo]]'nun bulunduğu bazı önemli [[Yüksek Rönesans]] ressamları tarafından fresklerle süslendi.<ref name="Shearman" /> Sistina Şapeli'nde ilk missa ayini 15 Ağustos 1483 tarihinde düzenlendi. Bu ayinde Meryem'in Göğe Yükselişi kutlandı ve şapel takdis edilerek [[Meryem|Bakire Meryem]]'e adandı.<ref>{{Citation |url=http://mv.vatican.va/3_EN/pages/CSN/CSN_Storia.html |title=The Sistine Chapel |work=Vatican Museums |accessdate=9 August 2013 |postscript=}}</ref>
 
Sistina Şapeli işlevini günümüze kadar sürdüregeldi ve hala, Papa'nın seyahat ettiği zamanlar haricinde, önemli Papalık Takvimi etkinlerine ev sahipliği yapmaktadır. Şapelin daimi bir korosu bulunmaktadır. Sistina Şapeli Korosu için pek çok orijinal eser yazılıp bestelenmiştir. Bunların en önemlisi [[Gregorio Allegri]]'nin ''[[Miserere (Allegri)|Miserere]]'' adlı eseridir.<ref>[[Abel Stevens|Stevens, Abel]] & Floy, James. "Allegri's Miserere". ''The National Magazine'', Carlton & Phillip, 1854. 531.</ref>
59. satır:
Seçim toplantısı için kardinallere [[missa ayinleri]]ni duyabilecekleri, yemek yiyebilecekleri, uyuyabilecekleri ve zaman geçirebilecekleri bir alan sağlanmakta ve onların ihtiyaçlarını karşılayacak hizmetçiler görevlendirilmektedir. [[Doğu-Batı Bölünmesi|Büyük Bölünme]] öncesinde bu toplantılar, bir [[Dominikan tarikatı|Dominiken]] manastırı olan [[Santa Maria sopra Minerva]]'da yapılmaktaydı.<ref>{{Citation |last=Chambers |first=D. S. |year=1978 |title=Papal Conclaves and Prophetic Mystery in the Sistine Chapel |journal=Journal of the Warburg and Courtauld Institutes |volume=41 |pages=322–326 |doi=10.2307/750878 |publisher=The Warburg Institute |postscript=. |jstor=750878}}</ref> 1455'ten beri ise Vatikan'da yapılmaktadır ve 1996'dan beri, [[II. Ioannes Paulus]]'un [[Apostol anayasası]] ''[[Universi Dominici gregis]]''{{'}}e göre kardinallerin, seçim sürecinde [[Domus Sanctae Marthae]]{{'}}de konaklamaları fakat Sistina Şapeli'nde oylama yapmaya devam etmeleri gerekmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ewtn.com/HolySee/Interregnum/domus.asp | title = Interesting Conclave Facts | work = ewtn.com | arşivengelli = evet}}</ref>
 
Bir zamanlar saygınlık göstergesi olarak her seçmen kardinalin papalık seçimlerinde kanopi kullanması gerekirdi. Yeni papa seçim sonucunu kabul ettikten sonra yeni adını söylerdi ve bunun ardından diğer kardinaller koltuklarına bağlı olan bir ipi çekerek kanopilerini alçaltırlardı. Aziz [[X. Pius]]'un reformlarına kadar, hangi kardinalin hangi papa tarafından görevlendirildiğini belirlemek için kardinaller farklı renklerde kanopiler kullanırdı. Ancak [[VI. Paulus|Papa VI. Paulus]] kanopileri tamamen kaldırdı çünkü onun döneminde Kardinaller Heyeti öyle kalabalıklaştı ki kardinaller duvarların önünde iki sıra halinde otururmak zorunda kaldı ve bu durumda kanopiler, arka sırada oturan kardinallerin önünü kapatmaktaydı.
 
== Mimari ==
73. satır:
=== İç mekan ===
[[Dosya:Cappella sistina, ricostruzione dell'interno prima degli interventi di Michelangelo, stampa del XIX secolo.jpg|sol|küçükresim|Şapelin restorasyonu, 1480]]
Şapelin genel proporsiyonlarını belirlemek için uzun kenar birim alınmıştır. Uzunluk üçe bölünerek en, ikiye bölünerek yükseklik hesaplanmıştır. Orana sadık kalarak uzun kenarlara altışar, kısa kenarlara ise ikişer pencere yapılmıştır. Tanımlanmış oranlar [[Rönesans mimarisi]]nin bir özelliğidir ve [[Antik Roma mimarisi|Roma'nın Klasik mirası]]na artan ilgiyi gösterir.
 
Şapelin tavanı, pencere kemerlerinin en üstünden itibaren başlayan, ortası düzleştirilmiş bir beşik tonoz şeklindedir. Her pencerenin üstünde, beşik tonozu enine kesen daha küçük tonozlar vardır. Bu küçük tonozlar beşik tonozu küçük pilasterlerle bölmektedir. En alt kısımda ise pencerelerin arasından pilasterlerin arasına uzanan geniş [[pandantif]]ler bulunmaktadır. Tavan ilk olarak [[Piermatteo Lauro de' Manfredi da Amelia]]'nın tasarımına uygun olarak parlak maviye boyanıp altın yıldızlarla süslenmiştir.<ref name="Shearman" /> Şapelin zemini [[opus alexandrinum]] (mermer ve renkli taşlar kullanılarak uygulanan geometrik bir dekorasyon stili) şeklinde yapılmıştır. Zeminin deseni, iç mekânın ilk proporsiyonlarını yansıtmaktadır ve Papa'nın [[Palmiye Pazarı]] gibi önemli günlerde kullandığı, ana girişten gelen tören yolunu göstermektedir.
 
[[Mino da Fiesole]], [[Andrea Bregno]] ve [[Giovanni Dalmata]] tarafından yapılan mermer bir bölme ya da ''transenna'', şapeli ikiye ayırmaktadır.<ref>{{Harvnb|Hersey|1993|p=180}}</ref> [[Sunak|Sunağa]] yakın taraf Papalık Şapeli üyelerinin, diğer taraf ise dua etmeye gelen insanlar ve kasaba halkının kullanması için ayrılmıştır. Ancak zamanla papanın beraberindeki insan sayısının artması sonucu bu bölmenin yeri değiştirilmiş, halka ayrılan alan azaltılmıştır. Transennanın üstü, bir zamanlar yaldızlı olan bir sıra dekoratif mumla süslenmiştir. Ayrıca bir zamanlar yaldızlı ferforje bir kapının bulunduğu yerde şimdi ahşap bir kapı vardır. Transennayı yapan sanatçılar ayrıca koro için bir balkon yani ''cantoria'' da yapmışlardır.
85. satır:
Sistina Şapeli'nin dekorasyonunda ilk aşama, tavanın maviye boyanıp parlak yıldızlarla süslenmesi ve pandantiflerin mimari detaylarının etrafına dekoratif bordürler yapılması oldu. Ancak Michelangelo 1508 yılında tavan üzerinde çalışmaya başladıktan sonra bu görüntü tamamen değişti.
 
Bugün şapeli süsleyen fresklerden ilk olarak uzun duvarlarda olanlar yapıldı. Bunlar üç ana bölüme ayrılmaktadır. Orta bölümde birbirini takip eden iki resim yer alır: ''Musa'nın Hayatı'' ve ''İsa'nın Hayatı''. Bunlar 1480'de Papa IV. Sixtus'un isteği üzerine; Domenico Ghirlandaio, Sandro Botticelli, Pietro Perugino ve Cosimo Roselli tarafından yapıldı. Projenin, şapele diğer üç sanatçıdan evvel gelen Perugino tarafından yürütülmüş olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca Floransalı üç ressamın (Ghirlandaio, Botticelli ve Roselli) görevlendirilmesinin muhtemel amacı, Floransa'nın fiili hükümdarı [[Lorenzo de' Medici]] ile Papa IV. Sixtus arasında bir uzlaşma sağlamaktır. Floransalılar 1481 baharında Sistina Şapeli üzerinde çalışmaya başlamıştır.
 
''Musa'nın Hayatı'' ve ''İsa'nın Hayatı'' fresklerinin altındaki bölümde, duvarların alt kısmında altın ve gümüş fresklerle süslenmiş halılar bulunmaktadır. Fresklerin üst kısmı ise iki bölgeye ayrılmıştır. Pencerelerin yan taraflarında ''Hayatlar'' ile aynı dönemde yapılan ''Papalık Galerisi'' bulunmaktadır. Pencerelerin kıvrımlı üst kısımları ise ''lunette'' olarak bilinen kısımlardır. Buraya Michelangelo tarafından tavanın planına uygun olarak ''İsa'nın Ataları'' freskleri yapıldı.
127. satır:
Michelangelo, 1508 yılında Papa II. Julius tarafından Şapelin tonozunu ya da tavanını yeniden düzenlemek için görevlendirildi. İlk halinde tavan, mavi gökyüzü rengine boyanıp altın rengi yıldızlarla süslenmişti. Michelangelo görevi 1508 - 2 Kasım 1512 tarihleri arasında tamamladı.<ref name="Dixon2">{{Harvnb|Graham-Dixon|2008|p=2}}</ref> ''Son Hüküm''{{'}}ü mihrabın arkasına Papa III. Paulus'un isteği üzerine 1535 – 1541 yılları arasında yaptı.<ref>{{Citation |last=Stollhans |first=Cynthia |year=1988 |title=Michelangelo's Nude Saint Catherine of Alexandria |journal=Woman's Art Journal |volume=19 |issue=1 |pages=26–30 |issn=0270-7993 |doi=10.2307/1358651 |publisher=Woman's Art, Inc. |postscript=. |jstor=1358651}}</ref>
 
Ona verilen bu görevin önemi yüzünden Michelangelo'nun gözü korkmuştu ve bu görevi reddetmeyi düşündüğünü Papa II. Julius'a en başından belli etmişti. Michelangelo, kendisini bir ressamdan çok bir heykeltıraş olarak görüyordu ve böylesine büyük bir projenin ona verilmesinin arkasında mahvını isteyen düşmanlarının olduğundan şüphe etmekteydi. Ona göre bu proje, son zamanlarda zihnini meşgul eden asıl proje olan mermer heykeline vakit ayırmasını engellemesi için ortaya atılmıştı.<ref>{{Harvnb|Graham-Dixon|2008|p=1}}</ref>
 
Michelangelo, hem Joachite hem de Augustinian din adamlarının Julius etkisinde olmasından dolayı ne yapacağına kolayca karar veremedi.<ref>{{Harvnb|Graham-Dixon|2008|p=xii}}</ref>
150. satır:
''Son Hüküm'' tablosu [[IV. Paulus|Kardinal Carafa]] ile Michelangelo arasında tatsız bir tartışmaya neden oldu. Çıplak figürler resmetmiş olduğundan dolayı, sanatçı ahlaksızlık ve edepsizlik ile suçlanıyordu. Carafa ve Monsinyor Sernini ([[Mantova]] büyükelçisi) tarafından freskleri kaldırmak amacıyla bir sansür kampanyası (Fig-Leaf Kampanyası) başlatıldı.
 
Papa'nın teşrifatçısı [[Biagio da Cesena]], "Daha önce bu çıplak figürlerin böyle kutsal bir mekânda kendilerini alçak bir şekilde sergilemesi kadar utanç verici bir şey olmamıştır ve böyle bir çalışma papalık şapeline değil ancak hamamlara ve tavernalara yakışır," dedi.<ref>{{Harvnb|Vasari|1987|p=379}}</ref> Buna cevaben Michelangelo da resme Minos, yani cehennem yargıcı olarak Cesena'nın suretini eklemiştir. Söylenilenlere göre de Cesena durumu Papa'ya şikâyet edince, Papa'dan 'yetki sınırlarının cehennemi kapsamadığı ve bu nedenle portrenin kaldırılmayacağı' cevabını almıştır. Michelangelo, resme kendisini [[Bartalmay|Aziz Bartalmay]]'ın tuttuğu yüzülmüş deri olarak ekledi.
 
Freskteki cinsel organlar daha sonra tarihte "Il Braghettone" (pantoloncu ressam) kötü lakabıyla hatırlanan sanatçı Daniele da Volterra tarafından kapatıldı.
156. satır:
== Restorasyon ve tartışmalar ==
[[Dosya:Sistine Chapel Daniel beforandafter.jpg|alt=|küçükresim|393x393pik|Daniel, restorasyon öncesi ve sonrası]]
Sistina Şapeli'nin tavan restorasyonu 7 Kasım 1984'te başladı. Restorasyonun bitişi ve şapelin tekrar açılması 8 Nisan 1994'te gerçekleşti. Sistina Şapeli'nin restorasyonu esnasında en çok Michelangelo tarafından resmedilen tavan endişe konusu oldu. Parlak renklerle resmedilmiş olan ''İsa'nın Ataları''{{'}}nın renginin kararması, restorasyon sürecinde yapılan temizliğin yıpratıcı olduğu ve sanatçının asıl amacının ortadan kalktığı konusunda ciddi bir korkuya neden oldu.
 
Sorun, restorasyonu yapanların Michelangelo'nun kullandığı teknikleri yanlış analiz etmesi ve dolayısıyla uygun teknikleri kullanamamasından kaynaklanıyordu. ''Lunette''lerdeki fresklerin yakından incelenmesiyle restorasyonu yapanlar Michelangelo'nun özellikle "buon fresco" çalıştığını, yani sadece yeni yapılmış sıvanın üzerine resim yaptığını ve resmin her bölümünü sıva yeniyken tamamladığı fark etmişlerdir. Diğer bir deyişle Michelangelo "a secco" (kuru) çalışmamış, yani daha sonra resme dönüp kuru sıvanın üzerine detaylar eklememişti.
 
Restorasyonu yapanlar sanatçının resme evrensel bir yaklaşım sergilediğini düşünerek restorasyona evrensel bir yaklaşım sergiledi. Yeniden boyanan yerlerde oluşan bozulmaların, tutkalla isin oluşturduğu katmanın ve var olan cilanın; duman, ilk restorasyon girişimleri ve daha sonraki restorasyon esnasında freskin görünümünü canlandırmak için yapılmış dokunuşlar sonucunda olduğu düşünüldü. Bunun üzerine, Arguimbau'nun restorasyonu inceledikten sonra elde ettiği veriler alınmış ve restorasyon grubu [[Kimya|kimyagerkimya]]lerigerleri tavanın boyayı emmiş sıvasının üstündeki katmanı temizleyecek bir tür '[[Solventler|solvent]]' kullanmaya karar verdi. Sadece bu işlemden sonra sadece "buon fresco" şeklinde resmedilmiş yer kalacaktı.
 
== Michelangelo'nun freskleri üzerine alıntılar ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sistina_Şapeli" sayfasından alınmıştır