Archaeopteryx: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
İletişimsiz (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
İletişimsiz (mesaj | katkılar) Made genişetildi, düzeltildi. Çeviri yapıldı.Kaynak sorunları giderildi. |
||
1. satır:
{{çalışma}}
{{Taksokuş
| ad = ''Archaeopteryx''
| resim = Archaeopteryx lithographica (Berlin specimen).jpg
| alem = [[Animalia]]
| şube = [[Chordata]]
| sınıf = [[Aves]]
| takım = [[Archaeopterygiformes]]
| cins = Archaeopteryx
| cins_yazar = [[Christian Erich Hermann von Meyer|Meyer]], 1861
| altbaşlık = [[Tür]]leri
| açıklama =
''A. lithographica'' <small>Meyer, 1861</small>
| sinonimler =
* ''Griphosaurus'' <small>Wagner, 1861</small>
* ''Griphornis'' <small>Woodward, 1862</small>
* ''Archaeornis'' <small>Petronievics, 1917</small>
* ''Jurapteryx''? <small>Howgate, 1985</small>
* ''[[Wellnhoferia]]''? <small>Elżanowski, 2001</small>
|dış_bağlantılar = {{commons-species|Archaeopteryx}}
}}
'''''Archaeopteryx''''', kuşumsu bir [[dinozor]], uçamayan tüylü dinozorlar ve modern [[kuşlar]] arası geçiş, [[Cins|cinsidir]]. 19. yy sonu ve 20. yy başı arası dönemde ''Archaeopteryx'', [[Paleontoloji|paleontologlar]] ve popüler kitaplarca bilinen en eski kuş olarak kabul görmekteydi ([[Avialae]] grubu üyesi)<ref name="Xiaotingia">{{Dergi kaynağı|title=An ''Archaeopteryx''-like theropod from China and the origin of Avialae|url=http://www.nature.com/nature/journal/v475/n7357/full/nature10288.html|date=28 July 2011|journal=Nature|volume=475|pages=465–470|doi=10.1038/nature10288|issue=7357|author1=Xing Xu|author2=Hailu You|author3=Kai Du|author4=Fenglu Han|pmid=21796204}}</ref>. İlerleyen süreçte [[Anchiornis]], [[Xiaotingia]] ve [[Aurornis]] gibi daha yaşlı potansiyel avialanlar tanımlandı.<ref name="pascal"><cite class="citation journal">Godefroit, Pascal; Cau, Andrea; Hu, Dong-Yu; Escuillié, François; Wu, Wenhao; Dyke, Gareth (2013). </cite></ref>
''Archaeopteryx ''yaklaşık 150 milyon yıl önce Geç Jura döneminde Güney Almanya'da yaşadı. Yaklaşık olarak [[Avrupa saksağanı|Avrasya saksağan]]<nowiki/>ı boyutunda olup, en büyük bireyleri muhtemelen bir kuzgun boyutuna ulaşabilen<ref name="Erickson_etal_2009"><cite class="citation journal">Erickson, Gregory M.; Rauhut, Oliver W. M.; Zhou, Zhonghe; Turner, Alan H.; Inouye, Brian D.; Hu, Dongyu; Norell, Mark A. (2009). </cite></ref> ''Archaeopteryx'' 0.5 m uzunluğa ulaşabilmekteydi. Küçük boyutu, geniş kanatları ve uçabilme veya havada süzülebilme yetenekleri olduğuna kanaat getirilmesine rağmen ''Archaeopteryx'' diğer küçük [[Mezozoik|Mesozoik]] [[Dinozor|dinozorlar]]<nowiki/>la, modern kuşlara nazaran daha çok ortak özellik barındırmaktadır. Keskin dişli çene, pençeli üç parmak, uzun bir kemikli kuyruk, ileri derecede genişletilebilen ikincil ayak parmağı, tüyler (ki [[sıcakkanlı]] olduğuna işaret eder) ve çeşitli [[İskelet|iskeletsel]] özellikleri gibi yönleri bilhassa [[Dromaeosauridae|dromaeosaurid]]<nowiki/>ler ve [[troodontid]]<nowiki/>ler ile paylaşmaktadır.<ref name="Yalden_1"><cite class="citation journal">Yalden D. W. (1984). </cite></ref><ref name="UCal_Chiappe"><cite class="citation book">L. M. Chiappe; L. M. Witme, eds. (2002). </cite></ref>
Bu özellikler Archaeopteryx'i net bir şekilde uçamayan dinozorlar ve kuşlar arasında bir [[geçiş fosili]] adayı yapmaktadır.<ref name="
Bu on bir fosilin çoğu tüy izleri barındırmaktadır. Fosillerdeki tüylerin gelişmiş bir formda ([[uçuş tüyleri]]) olması, tüylerin evriminin Geç Jura'dan önce başladığının ispatıdır.<ref name="weln_04"><cite class="citation book">P. Wellnhofer (2004). </cite></ref> ''Archaeopteryx''<nowiki/>'in [[tür örneği]], [[Charles Darwin]]'in [[Türlerin Kökeni]] kitabının yayınlanmasından iki yıl sonra keşfedilmiştir. ''Archaeopteryx'' Darwin'in teorilerini doğrulamakta ve bulunduğundan itibaren kuşların kökeni, ara geçiş formları ve [[evrim]] konuları için anahtar kanıt niteliğini taşımaktadır.▼
[[Dosya:Archaeopteryx-model.jpg|right|thumb|[[Oxford Üniversitesi]] Müzesi'nde bulunan Archaeopteryx modeli]]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
▲Bu on bir fosilin çoğu tüy izleri barındırmaktadır. Fosillerdeki tüylerin gelişmiş bir formda ([[uçuş tüyleri]]) olması, tüylerin evriminin Geç Jura'dan önce başladığının ispatıdır.<ref name="weln_04"><cite class="citation book">P. Wellnhofer (2004). </cite></ref> ''Archaeopteryx''<nowiki/>'in [[tür örneği]], [[Charles Darwin]]'in [[Türlerin Kökeni]] kitabının yayınlanmasından iki yıl sonra keşfedilmiştir. ''Archaeopteryx'' Darwin'in teorilerini doğrulamakta ve bulunduğundan itibaren kuşların kökeni, ara geçiş formları ve [[evrim]] konuları için anahtar kanıt niteliğini taşımaktadır.
* [http://www.dinosauria.com/jdp/jdp.htm Journal of Dinosaur Paleontology] {{İng}}
* [http://www.talkorigins.org/faqs/archaeopteryx/info.html ''Archaeopteryx'' hakkında her şey] {{İng}}
▲[[Kategori:Archaeopterygidae]]
[[Kategori:Jura devri kuşları]]
[[Kategori:Jura devri dinozorları]]
[[Kategori:Avrupa dinozorları]]
[[Kategori:Geçiş fosilleri]]
[[Kategori:Archaeopterygidae]]
[[Kategori:1861 tanıtımları]]
|