Osmanlı İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

|yaygın_adı =Osmanlı

|kuruluş_yılı = 17 Ocak 1299

|olay_tarihi1 = 17 Ocak 1299

|başkent = [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]]/[[Domaniç]]<br /><small>(1302–1326)</small><br />[[Bursa]]<br /><small>(1326–1365)</small><br />[[Edirne]]<br /><small>(1365–1453)</small><br />[[Konstantinopolis|Kostantiniyye<!--DEVRİYELERE VE KULLANICILARA NOT: LÜTFEN BU KISMI İSTANBUL OLARAK DEĞİŞTİRMEYİNİZ. ÇÜNKÜ ŞEHRİN RESMİ ADI CUMHURİYET DÖNEMİNE KADAR KOSTANTİNİYYE OLARAK KALMIŞTIR. LÜTFEN TARTIŞMA SAYFASINA BAKINIZ!-->]]<br /><small>(1453–1922)<br /><ref>''The Encyclopædia Britannica'', Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; ''Constantinople, the capital of the Turkish Empire...''</ref><ref>[http://concise.britannica.com/ebc/article-9368294/Istanbul Britannica, Istanbul]:''When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.''</ref><ref>{{webWeb kaynağı | başlık = Ankara'nın Başkent Oluşunun 89. Yılı Kutlu Olsun | url = http://www.ttk.org.tr/index.php?Page=GoruntuSesKaydi&No=19 | yayıncı = [[Türk Tarih Kurumu|ttk.org.tr]] | erişimtarihi = 16 Ocak 2013 | biçim = [[WMV]] | yıl = 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130419095608/http://www.ttk.org.tr:80/index.php?Page=GoruntuSesKaydi&No=19 | arşivtarihi = 19 Nisan 2013}}</ref></small>

|slogan = دولت ابد مدت<br/>''Devlet-i Ebed-müddet''<ref>{{webWeb kaynağı | url = http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Ottoman_Empire | başlık = Ottoman Empire general information(Osmanlı Hakkında) | tarih = 2014-07-30 | dil = İngilizce | erişimtarihi = 19 Nisan 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151107210951/http://www.newworldencyclopedia.org:80/entry/Ottoman_Empire | arşivtarihi = 7 Kasım 2015}}</ref><br>Ebediyen yaşayacak devlet<ref>http://www.dunyabulteni.net/haber/281610/devlet-i-ebed-muddet-kemal-kahraman</ref><br />

|yönetici_unvanı = [[Osmanlı padişahları|Padişah]]{{ref|a|a}}<small>[[Hünkar (unvan)|Hünkar]]<small><ref>http://www.tarihbilinci.com/forum/osmanli-padisahlari/1475-osmanli-padisahlarinin-unvanlari</ref><small>[[Sultan]]<ref><small>(Not: Erkekler için sultan unvanı isimden önce kullanılır)<small></ref>

|günümüzdeki_durumu = {{Collapsible list|titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=Günümüzde|''{{bayrakülke|Abhazya}}''<br>{{bayrakülke|Arnavutluk}}<br>{{bayrakülke|Azerbaycan}}<br>{{bayrakülke|Bahreyn}}<br>{{bayrakülke|BAE}}<br>{{bayrakülke|Bosna-Hersek}}<br>{{bayrakülke|Bulgaristan}}<br>{{bayrakülke|Cezayir}}<br>''{{bayrakülke|Dağlık Karabağ}}''<br>{{bayrakülke|Eritre}}<br>{{bayrakülke|Ermenistan}}<br>{{bayrakülke|Filistin}}<br>''{{bayrakülke|Güney Osetya}}''<br>{{bayrakülke|Malta}}<br>{{bayrakülke|Mısır}}<br>{{bayrakülke|Gürcistan}}<br>{{bayrakülke|Hırvatistan}}<br>{{bayrakülke|Irak}}<br>{{bayrakülke|İran}}<br>{{bayrakülke|İsrail}}<br>{{bayrakülke|İtalya}}<br>{{bayrakülke|Kosova}}<br>{{bayrakülke|Karadağ}}<br>{{bayrakülke|Katar}}<br>{{bayrakülke|Kıbrıs}}<br>{{bayrakülke|Kuveyt}}<br>''{{bayrakülke|Kuzey Kıbrıs}}''<br>{{bayrakülke|Libya}}<br>{{bayrakülke|Lübnan}}<br>{{bayrakülke|Macaristan}}<br>{{bayrakülke|Makedonya}}<br>{{bayrakülke|Moldova}}<br>{{bayrakülke|Romanya}}<br>{{bayrakülke|Rusya}}<br>{{bayrakülke|Sırbistan}}<br>{{bayrakülke|Slovakya}}<br>{{bayrakülke|Slovenya}}<br>{{bayrakülke|Somali}}<br>''{{bayrakülke|Somaliland}}''<br>{{bayrakülke|Sudan}}<br>{{bayrakülke|Suriye}}<br>{{bayrakülke|Suudi Arabistan}}<br>{{bayrakülke|Tunus}}<br>''{{bayrakülke|Transdinyester}}''<br>'''{{bayrakülke|Türkiye}}'''<br>{{bayrakülke|Ukrayna}}<br>{{bayrakülke|Umman}}<br>{{bayrakülke|Ürdün}}<br>{{bayrakülke|Yemen}}<br>{{bayrakülke|Yunanistan}}}}

'''Osmanlı İmparatorluğu''' ya da '''Osmanlı Devleti''' ({{dil-ota|دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه, Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye, günümüz Türkçesindeki karşılığı "Büyük Osmanlı Devleti"<ref name="Osmanlı Devleti-1">{{Kitap kaynağı|yazar=Ekmeleddin İhsanoğlu|başlık=Osmanlı askerlik literatürü tarihi |yayımcı=[[İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi]] |yıl=2004 |sayfalar =741}}</ref><ref name=banknot>{{Web kaynağı | url = http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | başlık = Osmanlı banknotu | erişimtarihi = 3 Ağustos 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160331163945/http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | arşivtarihi = 31 Mart 2016}}</ref>)}}, 1299-1922 yılları arasında varlığını sürdürmüş [[Türk halkları|Türk]] devletidir. Dünya tarihinin en uzun süreli imparatorluklarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu; [[Doğu Avrupa]], [[Güneybatı Asya]], [[Kuzey Afrika]] ve [[Atlas Okyanusu]] doğal sınırlarına ulaşana kadar topraklarını genişletmiştir. Ayrıca daha geniş coğrafyalarda da çeşitli başarılar göstererek<ref name="dzkk.tsk.mil.tr" /> kısa süreli olarak [[Lanzarote]] (1585), [[Madeira]] (1617), [[Lundy]] (1627-1632)<ref>{{Kitap belirt| başlık=Piracy: the complete history | url=http://books.google.com/books?id=USiyy1ZA-BsC&pg=PA91 | erişimtarihi=18 Nisan 2015 | dil=İngilizce | yayıncı=Osprey Publishing | isbn=978-1-84603-240-0 | son=Konstam |ilk=Angus | yıl=2008 |sayfa=91}}</ref>, [[Vestmann Adaları]] (1627-1628), [[Cork Kontluğu|Baltimore]] (1631)<ref name="dzkk.tsk.mil.tr"/><ref>[http://www.divainternational.ch/spip.php?article249 The Sack of Baltimore, Ireland (Baltimore, İrlanda'nın Fethedilmesi)]</ref> gibi bölgeleri fethetmiş ve buralarda üsler kurarak yıldırma hareketlerinde bulunmuştur.<ref name="dzkk.tsk.mil.tr">[http://www.dzkk.tsk.tr/TURKCE/TarihiMiras/AtlantikteTurkDenizciligi.php Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı: "Atlantik'te Türk Denizciliği"]</ref>

Osmanlı İmparatorluğu'nu [[Oğuzlar]]'ın [[Kayı]] boyuna mensup [[Osman Gazi]]; [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]] ve [[Domaniç]] civarında, [[Anadolu Selçuklu Devleti]]'nin obası ve kendisine uçbeyliği olarak tahsis ettiği bölgede, Selçuklu sultanı [[III. Alaeddin Keykubad]]'ın [[İlhanlılar]] tarafından İran'a götürülmesi sonucu oluşan otorite boşluğundan dolayı bağımsızlık ilan ederek 1299 yılında kurmuştur. Devlet; dördüncü padişah olan [[I. Bayezid|Yıldırım Bayezid]]'in [[Timur]]'a esir düşmesiyle [[Fetret Devri]]'ne girmiş, 11 yıl süren taht kavgalarından sonra [[I. Mehmed|Mehmet Çelebi]], Fetret Devri'ne son vermiştir. [[II. Mehmed|Fatih Sultan Mehmed]] [[Konstantiniyye]]'yi fethederek [[Doğu Roma İmparatorluğu]]'nu sonlandırmış, bazı tarihçilere göre bu zaferle [[Orta Çağ]]'ın sona erip [[Yeni Çağ]]'ın başlamasını sağlamıştır. Ayrıca bu fetihle beraber devlet, imparatorluğa yükselmiştir.

19. yüzyıldan önceki İngilizce kaynaklarda ise Osmanlı Devleti çoğunlukla '''Türkiye''' ({{dil-en|Turkey}}) ya da '''Türk İmparatorluğu''' ({{dil-en|Turkish Empire}}) adıyla anılır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_London_Gazzette_(Thursday,_9_January_1672).jpg | başlık = File:The London Gazzette (Thursday, 9 January 1672).jpg | yayımcı = [[Commons]] | erişimtarihi = 27 Ocak 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150514115034/http://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_London_Gazzette_(Thursday,_9_January_1672).jpg | arşivtarihi = 14 Mayıs 2015}}</ref> Günümüzde modern [[Türkiye]] için de ''Türkiye'' ({{dil-en|Turkey}}) kullanımının yaygın olmasının yanı sıra ''Türkiye Cumhuriyeti'' ({{dil-en|Republic of Turkey}}) kullanımıyla, Osmanlı İmparatorluğu dönemi ile Cumhuriyet dönemi birbirinden ayrılır.

[[Moğol İmparatorluğu]]'nun zulüm ve katliamından kaçan Türk boylarından biri olan [[Kayı Boyu]]; [[1071]] [[Malazgirt Zaferi]]'nden sonra birçok Oğuz boyuyla beraber Anadolu'ya gelmiştir<ref name="Çadırdan saraya">{{Kitap kaynağı| son = Tektaş| ilk = Nazım | başlık = Çadırdan Saraya Saraydan Sürgüne Osmanlı | yıl = 2006 | yayımcı = Çatı Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 975-7645-70-2 | sayfalar = 9, 10 | bölüm = Giriş}}</ref>. [[Anadolu]]'da ilk olarak [[Ahlat]] yöresine yerleşen Kayılar, [[Anadolu Selçuklu Devleti]] hükümdarı [[Alaeddin Keykubad]] tarafından Ankara yakınlarındaki [[Karacaşehir, Odunpazarı|Karacadağ]] ve civarına yerleştirilmiştir. Bu sırada başlarında [[Ertuğrul Gazi]] bulunan Kayılar'a, Karacadağ'dan sonra Bizans sınırındaki [[Söğüt]] kışlak, [[Domaniç]]'se ise yaylak olarak verilmiştir. Sınırdaki bu bölgedeyken Bizans'a karşı gerçekleştirdiği başarılı gazalar Sultan Alaadin Keykubad tarafından çok beğenilen ve takdir edilen Ertuğrul Gazi, Sultan Keykubad'ca uçbeyi yapılmıştır. Ertuğrul Gazi, Bizans sınırındayken yaklaşık 1000&nbsp;km² civarı bir toprak fethetmiştir<ref name="enfal.de">{{Web kaynağı | url = http://www.enfal.de/ecdad17.htm | başlık = ERTUGRUL GAZI | erişimtarihi = 2010-01-22 | yayımcı = enfal.de | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151108111658/http://www.enfal.de:80/ecdad17.htm | arşivtarihi = 8 Kasım 2015}}</ref>. Ertuğrul Gazi 1281 yılında, doksanlı yaşlarında vefat edince boyun başına oğlu [[Osman Gazi]] geçmiştir.

Osman Gazi; boyun başına geçince Bizans'a karşı gaza savaşları yürütmeye başlamış ve birçok muvaffakiyet göstermiştir. Öte yandan 1243 [[Kösedağ Savaşı]] sonucunda Moğollar'a yenilen [[Anadolu Selçuklu Devleti]]'nin merkezi otoritesi yok olmuş ve Anadolu'da güvenlik kalmamıştır. Yine bu yenilginin ardından Anadolu Selçuklu sultanlarını İlhanlılar tayin etmeye başlamışlardır. Böylece Anadolu Selçuklu Devleti dağılmaya başlamış ve İlhanlı hakimiyetini kabul etmeyen Türkmen beyleri bir bir bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardır. Buna rağmen Osman Gazi, uzun süre bağımsızlığını ilan etmemiş ve Selçuklular'a bağlılığını sürdürmüş, Bizans tekfurlarını mağlup ederek birçok Bizans kalesini fethetmiştir. Ancak bir süre için zayıflayan İlhanlılar tekrar güçlendikten sonra Anadolu Selçuklu sultanı [[III. Alâeddin Keykubad]]'ı [[İran]]'a götürmüşler ve Anadolu'da büyük bir siyasi boşluk oluşmuştur <ref>http://tarihenotdus.com/turk-ve-osmanli-tarihi/kayi-boyunun-anadoluya-gelisi/</ref><ref>Claude Cahen, Pre-Ottoman Turkey: a general survey of the material and spiritual culture and history, trans. J. Jones-Williams, (New York: Taplinger, 1968) s. 294</ref>. Bu yüzden Osmanoğulları da; [[Karacaşehir, Odunpazarı|Karacaşehir]]'de [[Dursun Fakih]]'in Osman Gazi adına verdiği hutbe ile 1299 yılında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkması yaygın kabule göre 1299 yılında olmuştur. Ancak Prof. Dr. [[Halil İnalcık]] ve bazı diğer akademisyenler, Osmanlı Devleti'nin 1299'da [[Söğüt]]'te değil 1302'de [[Yalova]]'da Bizans'a karşı yaptığı [[Koyunhisar Muharebesi]] sonrasında devlet niteliğini kazandığını iddia ederler.<ref>[http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660/ Prof. İnalcık: Osmanlı 1302'de kuruldu]</ref><ref>[http://www.bilim.org/?s=haber&haberid=1734 '' Bilim.org - ""Osmanlı İmparatorluğu Söğüt'te değil Yalova'da kurulmuştur"''.] 23 Mayıs 2009 tarihinde erişilmiştir.</ref>

1299 yılına gelindiğinde Anadolu'da hüküm süren [[Anadolu Selçuklu Devleti]] yıkılma süreci içindeydi. Bu yıllarda [[Osman Bey]], yakın arkadaşları ile birlikte [[Bilecik]], [[Yarhisar]] ve [[İnegöl]]'ü fethetti. 1301'de [[Yenişehir, Bursa|Yenişehir]] fethedildi. Osmanlı Beyliği, 1299'da resmen kuruldu.<ref name="enfal.de"/> (Bunun yanı sıra tarihçilerin bazıları beyliği kuruluşunu 1301 kabul eder. [[Halil İnalcık]]'a göre ise beylik 1302'de gerçekleşen [[Koyunhisar Muharebesi|Koyunhisar Savaşı]] ile kurulmuştur <ref name="enfal.de"/><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660/ | yayımcı = [[ntvmsnbc.com]] | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | başlık = Prof. İnalcık: Osmanlı 1302'de kuruldu | tarih = 27 Temmuz 2009 | arşivengelli = evet}}</ref>.

Osman Bey Bilecik ve civarını fethetmişti. Ama asıl amacı Bursa'yı almaktı. Bunun için 1316 yılında [[Bursa Kuşatması|Bursa'yı kuşattı]]. Kuşatma 10 yıl sürdü. 10. yılda kendisi rahatsızlandı ve oğlu [[Orhan Bey]] kuşatmaya devam etti. Orhan Bey Mudanya limanını ve [[Orhaneli]]'yi fethederek şehrin dışarıyla bağlantısını kesti. Çok geçmeden de şehir fethedildi. Fakat Osman Gazi fetihten çok kısa bir süre önce vefat etti ve naaşı vasiyeti gereği Bursa'ya defnedildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bursa.bel.tr/hizmetler/sayfa/521 | başlık = Bursa'nın Fethi - Bursa Büyükşehir Belediyesi | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | yayımcı = bursa.bel.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160318152704/http://www.bursa.bel.tr/hizmetler/sayfa/521 | arşivtarihi = 18 Mart 2016}}</ref> Orhan Bey adına para bastırarak beyliği devlet haline getirdi.<ref>Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1945), "Gazi Orhan Beyin hükümdar olduğu tarih ve ilk sikkesi", ''Belleten'' C.VIII, s.207-211</ref>

Orhan Gazi'den sonra sultan olmasına kesin gözle bakılan [[Süleyman Paşa]], Çorlu civarında çıktığı bir av sırasında atından düşerek ölmüştür (1357). Bu yüzden Orhan Gazi'nin diğer oğullarından olan Murad Bey, yeni veliaht oldu ve Balkanlar'daki kuvvetleri kumanda etmeye başladı. Orhan Gazi'nin, 1362 Mart'ında vefat etmesiyle Osmanlı kaynaklarında Murad Hüdavendigâr olarak geçen Murad Bey, [[I. Murad]] olarak tahta çıktı ve hızla fetihlere başladı.{{kaynak belirt}}

[[Kütahya]], [[Simav]], [[Tavşanlı]] ve [[Emet]] ele geçirilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.amasya.gov.tr/ContentDownload/WY3X7Sehzade_Bayezid_(Yildirim_Bayezid).doc | format = DOC | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | yayımcı = amasya.gov.tr | başlık = Şehzade Bayezid (Yıldırım Bayezid) | arşivurl = http://web.archive.org/web/20121025110210/http://www.amasya.gov.tr/ContentDownload/WY3X7Sehzade_Bayezid_(Yildirim_Bayezid).doc | arşivtarihi = 25 Ekim 2012}}</ref>

I. Murad'ın I. Kosova Savaşı sonrasında öldürülmesi üzerine Osmanlı tahtına oturan Yıldırım Bayezid Hamitoğulları, [[Menteşeoğulları]] ve [[Saruhanoğulları]] beyliklerini topraklarına kattı<ref>{{kitap kaynağı|başlık=Historie de la Turquie (Aşiretten Devlete) |özgünyıl=1854 |sayfalar=120,126,154,159, 160|soyadı1=Alphonse de Lamartine|yıl=Eylül 2005|yayıncı=Bilge Kültür Sanat.(Çeviren: Dr. Reşat Uzmen)}}</ref> yapılan [[Niğbolu Muharebesi (1396)|Niğbolu Savaşı]]kazandı.<ref name="tsk.tr">{{Web kaynağı | url = http://www.tsk.tr/8_tarihten_kesitler/8_4_turk_tarihinde_onemli_gunler/nigbolu_zaferi/nigbolu_zaferi.htm | başlık = Niğbolu Zaferi (25 Eylül 1396) | yayımcı = tsk.tr | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304200405/http://www.tsk.tr/8_tarihten_kesitler/8_4_turk_tarihinde_onemli_gunler/nigbolu_zaferi/nigbolu_zaferi.htm | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref> Savaşın ardından İstanbul'u dördüncü kez abluka altına aldı fakat bu ablukayı da doğuda beliren [[Timur]] tehlikesi sebebiyle kaldırdı.<ref name="T.Yılmaz 1946">Öztuna,T.Yılmaz (1946). ''Ankara Muharebesi'', İstanbul</ref> [[Çin]]'e sefer düzenlemek isteyen ve batısında güçlü bir devlet barındırmak istemeyen Timur, daha önceleri savaşarak yenilgiye uğrattığı [[Karakoyunlu]] ile [[Celayirîler|Celayirîli]] hükümdarlarının Osmanlıveistediği şartların kabul edilmemesini ileri sürerek Osmanlı'ya savaş açtı İki ordu, [[Ankara]]'nın [[Çubuk Ovası]]'nda karşılaştı. 1402'de yapılan [[Ankara Savaşı]]'nda Yıldırım Bayezid, kendisine bağlı Türk beylerinin Timur'un tarafına geçmesininde etkisi ile de yenilgiye uğradı; oğullarından [[Mustafa Çelebi|Mustafa]] ve [[Musa Çelebi|Musa]] ile birlikte Timur'a esir düştü.<ref name=lamartine1/><ref name=mulk/> Yıldırım, 1403'te [[Akşehir]]{{'}}de vefat etti.<ref name="mulk">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu mülkün sultanları'', İstanbul: Oğlak yayınları ISBN 975-329-299-6, say.52, 62, 67</ref> Timur, Yıldırım'ın vefatı üzerine Musa'yı serbest bıraktı.<ref name=mulk/>

Şehzade Murad; babası [[Çelebi Mehmed]]'in attan düşerek vefat etmesinden sonra Manisa'dan gelerek Edirne'de tahta çıkmıştır. [[II. Murad]]; ilk olarak babasının vefatı üzerine Bizans tarafından serbest bırakılan, Osmanlı kaynaklarında [[Düzmece Mustafa]] olarak geçen amcasının [[Düzmece Mustafa İsyanı|isyanıyla]] karşılaşmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı|son=Uzunçarşılı | ilk=İsmail Hakkı|yıl=1995|başlık=Büyük Osmanlı Tarihi|yayımcı=Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları}}</ref> Çok sürmeden bu isyanı bastıran II. Murad; amcasını yakalatıp öldürtmüştür. Böylece rahat bir nefes alan II. Murad, bu isyanın öcünü almak için [[İstanbul Kuşatması (1422)|İstanbul'u kuşatmıştır]] <ref name="Constantinople">Stephen Turnbull, ''[http://www.ospreypublishing.com/title_detail.php/title=S759X~ser=FOR The Walls of Constantinople, AD 324–1453]'', Osprey Publishing, ISBN 1-84176-759-X.</ref>. Fakat sonuç alamamıştır çünkü Bizanslılar, bu sefer de kardeşi [[Şehzade Mustafa]]'yı ayaklandırmıştır <ref>Joseph von Hammer: ''Osmanlı Tarihi'' Vol I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. ss 79-80</ref>. Nitekim II. Murad, kardeşinin isyanını bastırıp onu öldürttükten sonra, [[Fetret Devri]]'nde amcası [[Süleyman Çelebi]] tarafından Bizans'a teslim edilen [[Selanik]] şehrini; 1430 yılında fethetmiştir ve Selanik [[I. Balkan Savaşı]]'na kadar Osmanlı toprağı olarak kalmıştır. 1431 yılında II. Murad, Balkanlar'ın kilit şehirlerinden [[Yanya]]'yı ve [[Serez]]'i fethetmiştir. II. Murad, 1439 yılında da [[Semendire]] şehrineşehrini fethetmiştir.

[[Dosya:1526 - Battle of Mohács.jpg|thumb|sağ|upright=0.75|[[Mohaç Muharebesi (1526)|Mohaç Muharebesi]]'ni anlatan bir çizim<ref>{{Web kaynağı | soyadı = Lokman | url = http://warfare.atwebpages.com/Ottoman/1526-Suleiman_the_Magnificent_and_the_Battle_of_Mohacs-Hunername.htm | başlık = Battle of Mohács (1526) | tarih = 1588 | çalışma = Hünernâme | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131015084200/http://warfare.atwebpages.com/Ottoman/1526-Suleiman_the_Magnificent_and_the_Battle_of_Mohacs-Hunername.htm | arşivtarihi = 15 Ekim 2013}}</ref>]]

Babasının ölümü üzerine tahta çıkan [[I. Süleyman]], saltanatının ilk yıllarında [[Belgrad'ın fethi|Belgrad]]'ı ve [[Rodos'un Fethi|Rodos]]'u fethetti.<ref name="docs.google.com">{{Web kaynağı | url = https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:BdGWxe419j8J:dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1020/12367.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEEShJQNbFWk5R4k3TcEfDrm5ZkuaYXDZr6RHOWTR-vMySClwdJNFnVvqajaBTCIqWJbUen-TiP6KsXaRIQymDStI4iarrZcAD_5jrcfK9OOB3WP_mXfJrh73I7koMrIKnNMWv-J6m&sig=AHIEtbQFz0Y8fjCIUtoig04r1bcJjgi3tQ | başlık = Ferdî'nin Süleymannâme'sinin yeni bir nüshası | ilk = Hüseyin G. | son = Yurdaydın | sayfalar = 12 | arşivengelli = evet}}</ref><ref name="sizinti.com.tr">{{Web kaynağı | url = http://www.sizinti.com.tr/konular/ayrinti/rodos-un-fethi-aralik-2010.html | başlık = Rodos’un Fethi | erişimtarihi = 2012-06-20 | son = Haleoğlu | ilk = Mehmet | tarih = Aralık 2010 | yayımcı = Sızıntı Dergisi | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160405072517/http://www.sizinti.com.tr/konular/ayrinti/rodos-un-fethi-aralik-2010.html | arşivtarihi = 5 Nisan 2016}}</ref> [[Macaristan Krallığı|Macaristan]] ile yaptığı [[Mohaç Muharebesi (1526)|Mohaç Muhrebesi]] sonucunda krallığı kendisine bağlı bir hale getirdi. Ardından 1529'da [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]]'nın başkenti olan [[I. Viyana Kuşatması|Viyana'yı kuşattı]]; ancak başarısız oldu.<ref name="ReferenceA">{{Kitap kaynağı|son=Imber|ilk=Colin|başlık=The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power|yıl=2002|yayımcı=Palgrave Macmillan|isbn=0-333-61386-4|sayfa=50}}</ref> 1533'te Cezayir hükümdarı [[Barbaros Hayreddin Paşa]], İstanbul'a geldi ve imparatorluğun hizmetine girdi.<ref name="TSK"/> Bir sonraki yıl ise [[Kaptan-ı derya]] olarak görevlendirildi.<ref name="TSK"/> Aynı yıl Süleyman, Bağdat ve Tebriz'i imparatorluğun topraklarına kattı.<ref name="Cambridge-330">{{Kitap kaynağı|başlık=The Central Islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War|yayımcı=[[Cambridge University Press]] |ilk=Peter M.|son=Malcolm|yazarlink=Peter M. Holt|yardımcıyazarlar=Lambton, Ann K. S.; Lewis, Bernard|sayfalar=330, 331|url=http://books.google.com/books?id=j15MBH-FIwkC&pg=PA330}}</ref> 1536'da, [[Fransa-Osmanlı ittifakı|Fransa ile ittifak]] kurdu;<ref name="books.google.com">{{Kitap kaynağı|url=http://books.google.com/books?id=w5iJ1tfLnnoC&pg=PA62|başlık=A History of the Habsburg Empire, 1526-1918|ilk=Robert A.|son=Kann|sayfa=62||isbn=0-520-04206-9|yer=Londra, İngiltere|yıl=1974|yayımcı=University of California Press, Ltd.|erişimtarihi=1 Şubat 2013}}</ref> bu ittifakın bir parçası olarak yapılan [[Nice Kuşatması|Nice]] ve [[Korsika'nın Fethi|Korsika]] kuşatmalarını yaptı ([[İtalya Savaşı (1551-1559)|İtalya Savaşı]]).<ref name="ReferenceB">{{Kitap kaynağı|başlık=Osmanlı Tarihi, II. cilt|yazarlink=İsmail Hakkı Uzunçarşılı|ilk=İsmail Hakkı|son=Uzunçarşılı|isbn=975-16-0012-X|yer=Ankara|yıl=1983|sayfa=382}}</ref><ref name="Braudel">{{Kitap kaynağı|url=http://books.google.com/books?id=LPp63EKb9moC&pg=PA929|başlık=The Mediterranean and the Mediterranean world in the age of Philip II|yazar=Fernand Braudel|sayfalar=929 ''ff''}}</ref> I. Süleyman batıda Muhteşem Süleyman, doğuda Kanuni Sultan Süleyman olarak tanındı. 1565 yılında [[Malta Kuşatması|Malta'yı kuşatsa]] da, kuşatma başarısız oldu. Saltanatının son yıllarında, üç kıtaya yayılan imparatorluğunun topraklarında yaşayan insan sayısı 15 milyona ulaştı.<ref>name="Tarihte Olağanüstü Kişiler">{{Kitap kaynağı|son=Tüzün|ilk=Güler|başlık=Tarihte Olağanüstü Kişiler|yıl=2004|yayımcı=Ana Yayıncılık|id=ISBN 975-7760-83-8|sayfa=19|bölüm= Muhteşem Süleyman}}</ref><ref name="ReferenceC">{{Dergi kaynağı|last=Kinross|first=Patrick Balfour|title=The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire|publisher=William Morrow|authorlink=Patrick Balfour, 3rd Baron Kinross|year=1979|ref=harv|sayfa=206}}</ref>

Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. I. Süleyman, imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzunuydu. V. Murat, 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa saltanattı: saltanatı sadece 93 gün sürdü. [[Parlamenter monarşi]], V. Murat'ın varisi II. Abdülhamit zamanında [[Birinci Meşrutiyet|resmileşti]].<ref>[[#Gla96|Glazer 1996]], "Dış Tehditler ve İç Dönüşümler"</ref> 2009'dan beri Osmanlı hanedanının reisi [[Abdülmecit (halife)|Abdülmecit]]’in büyük torunu [[Osman Bayezid Osmanoğlu|Bayezid Osman]]’dır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.haberturk.com/yazarlar/221818-sehzadenin-ardindan-basin-oyle-hatalar-yapti-ki | başlık = Şehzadenin ardından basın öyle hatalar yaptı ki... | erişimtarihi = 2010-07-16 | yayımcı = Haberturk.com | tarih = 25 Eylül 2009 | dil = Türkçe | yazarlink = Murat Bardakçı | ilk = Murat | son = Bardakçı | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303232057/http://www.haberturk.com/yazarlar/221818-sehzadenin-ardindan-basin-oyle-hatalar-yapti-ki | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref>

İslam eğitim sisteminin temel kurumu olan [[medrese]] Osmanlılar döneminde de eğitimin temel kurumu olmuş, Osmanlı'ya uygun biçimsel gelişmeler göstermiştir. Medrese [[sıbyan mektebi]]nden sonra orta, lise, yüksek okul ve üniversite eğitimi veren, İslami kimliği sebebiyle sadece müslümanların devam ettiği bir eğitim kurumu özelliğindedir.<ref>http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_14/14_sanal.pdf</ref> [[II. Mahmud]] dönemine kadar İslami teşkilatlanma söz konusudur. Bu dönemde batı tarzı kurumlar oluşturulmadan önce, memur yetiştirmek amacıyla: [[Acemi Oğlanlar Ocağı]] ve [[Enderûn Mektebi]]; sivil halkın eğitimi amacıyla [[sıbyan mektepleri]] ve [[medrese]]ler kurulmuş idi. İlk medrese 1331'de kurulan [[İznik Orhaniyesi]]'dir. [[II. Mehmed]] tarafından kurulan [[Sahn-ı Seman Medresesi]] felsefe, fen, kelam, fıkıh gibi çok çeşitli ve gelişmeye müsait ilimleri öğretmiştir. Daha sonra din adamları felsefeyi günah sayarak eğitim programlarından çıkarmıştır. Dini kaygılarla müdahaleler sonucunda eğitim sistemi zarar görmüştür.<ref>{{webWeb kaynağı | url = http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1272/14652.pdf | başlık = Öktem | yayıncı = Ankara Üniversitesi | eser = Osmanlı'da felsefe eğitimi | erişimtarihi = 28 Ekim 2014 | yazar = Öktem, Ülker | sayfa = 3 | arşivengelli = evet}}</ref> 2. Mehmet'in yaptırdığı [[Ayasofya Medresesi]] ve [[I. Süleyman]] döneminde kurulan [[Süleymaniye Medresesi]] Osmanlı eğitim sisteminin 2. Mahmut'a dek en önemli kurumları olmuştur. Buralarda doğa bilimleri yerine [[İslam hukuku]] ve [[tefsir]] gibi İslami ilimlere odaklanılmıştır.<ref>{{webWeb kaynağı | url = http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1272/14652.pdf | başlık = Öktem | yayıncı = Ankara Üniversitesi | eser = Osmanlı'da felsefe eğitimi | erişimtarihi = 28 Ekim 2014 | yazar = Öktem, Ülker | sayfa = 282 | arşivengelli = evet}}</ref> 2. Mahmut Tıbbiye ve Harbiye'yi kurarak askeri eğitimi yenilemiştir. [[Rüşdiye]]ler kurmuş ve medreseye alternatif eğitim oluşturmuştur. [[Tanzimat Dönemi]] ise eğitimin halka yayılmaya çalışıldığı, bakanlık ve kararnameler ile düzenlenmeye çalışıldığı bir dönem olmuştur.<ref>http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1267/14565.pdf</ref> Daha sonra Darülmaarif kurularak rüşdiye sonrası eğitim verilmiş ve sonradan kurulacak [[Darülfünun]]'a öğrenci yetiştirilmiştir.<ref name="İslam ">{{webWeb kaynağı | url = http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=080548&idno2=c080397 | başlık = Darülmaarif maddesi | yayıncı = TDVİ | eser = İslam Ansiklopedisi | erişimtarihi = 28 Ekim 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160305144331/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=080548&idno2=c080397 | arşivtarihi = 5 Mart 2016}}</ref> Batılı anlamda eğitim vermek için kurulan Darülfünun üç kez kapatılmış, birçok kez isim ve yer değiştirmiş, ilgi ve imkan eksikliği nedeniyle amacını yerine getirememiştir. Bu kurum 1933'te [[İstanbul Üniversitesi]]'ne dönüştürülmüştür.

Osmanlı'nın uğraştığı başlıca sporlar arasında [[güreş]], [[avcılık]], [[kemankeşlik]] (ok atıcılığı), [[binicilik]], [[Cirit oyunu|cirit]], [[çevganÇevgan]] ([[poloPolo]]),<ref>[http://www.turkcebilgi.com/çevgan Çevgan nedir?]</ref><ref>[http://turkishstudies.net/Makaleler/1336571463_7_karabeyturgut.pdf EVLİYÂ ÇELEBÎ SEYÂHATNÂMESİNDE GÛY U ÇEVGÂN OYUNU]</ref><ref>[http://www.iscsjournal.com/Makaleler/532533154_si_1_41zorba.pdf Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’ne Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Spor]</ref> [[matrak]], [[bilek güreşi]] ve [[yüzme]] bulunmaktaydı. XIX. yüzyıl sonlarında [[İstanbul]]'da yaygınlaşmaya başlayan [[futbol]] maçları ile birlikte, Avrupa modelinde spor kulüpleri kuruldu. Bunların başlıcaları kuruluş tarihi sıralamasıyla [[Beşiktaş Jimnastik Kulübü|BJK]] (1903), [[Galatasaray SK|Galatasaray]] (1905) ve [[Fenerbahçe SK|Fenerbahçe]] (1907) olmuştur. Köy gençleri, genellikle, belirledikleri bir taşı kaldırarak, kollarını güçlendirmeye çalışırlardı. İki kişi, ağırlık kaldırma rekabetine girecekleri zaman, bir sığır sürüsü arasına yürürler ve en besili olanı, önce birisi omuzlarına alarak, kaldırır, sonra da, öteki, aynı hareketi yapardı. Daha sonra, ağırlığı fazla olan, bir sığır aranırdı, içlerinden biri, pes edene kadar bu çekişme sürer giderdi. [[Türkiye]]'de şuan her yıl Edirne'de yağlı güreşler oynanmaktadır. Bu güreşler Osmanlı döneminden kalma yaklaşık 650 yıllık bir gelenek haline dönüşmüştür.