Giuseppe Donizetti: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
Düzenleme, türkçe karakterlerin düzeltilmesi. |
||
15. satır:
'''Giuseppe Donizetti''' ('''Donizetti Paşa''') (d. [[6 Kasım]] [[1788]], [[Bergamo]] (günümüzde [[Lombardiya]], [[İtalya]]), – ö. [[12 Şubat]] [[1856]], [[İstanbul]]). İtalyan [[müzisyen]].
[[Türkiye]]'yi [[19. yüzyıl]]da [[batı müziği]] ile tanıştıran ve ilk
28 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti]]'nin hizmetinde çalışan ve kendisine "Paşa" unvanı verilen Donizetti, hükümdarın kurduğu modern ordunun bando teşkilatını hayatı boyunca yönetti ve ikinci vatanı olan İstanbul'da hayatını kaybetti.
Giuseppe Donizetti'nin, [[II. Mahmut]] için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl,
== Hayatı ve Çalışmaları ==
Giuseppe Donizeetti [[6 Kasım]] [[1788]]'de [[Bergamo]] (günümüzde [[Lombardiya]], İtalya) doğdu.<ref name="yasamyapit">Güntekin, Mehmet ,(1999), "Donizetti Paşa", ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.389 ISBN 975-08-0072-9</ref> Çoğu müzisiyen olan bir aile ortamı içinde yetişti. Sonradan tanınmış bir opera bestecisi olan [[Gaetano Donizetti]] (1797-848) onun küçük kardeşi idi.
Bergamo'da amcası Carini Donizetti'den [[flüt]] dersleri aldı. İlk müzik derslerini için Bergamnoi'da yeni açılan ''Lezioni Caritatevoli di Musica'' adlı okula devam etmek istedi ama 17 yaşında idi ve yaşının büyük olması nedeniyle konservatuvarlara kabul edilmedi. Kardeşi sonradan opera bestecisi olarak ün yapacak Gaetano'nun müzik hocası Bergamo'da yerleşik Alman besteci Johann Simon Mayr'dan bir süre ücretiz müzik dersi aldı.<ref name="araci">Aracı, Emre (2006), ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'', Istanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN 978-975-08-1153-4.</ref>
1808'de 20 yaşında iken [[Napolyon Bonapart]]'ın Fransa ordusuna kayıt oldu. Fransa ordusunda 1808-1813 arasinda asker olarak Avusturya ve İspanya seferlerine katıldı. 1813'de Cenevre'de "Elba Adsai Taburu Bandosu"'na girdi. 1814 Napolyon [[Elba]] adasına sürüldüğünde onunla birlikte Elba'ya gitti. Napolyon Mart 1815'de Fransa'ya dönüp [[Yüz Gün]] tekrar imparator olarak hüküm sürmesi döneminde bando şefi olarak Napolyon'nun yanında idi. O yil Angela Toki ile evlendi. Napolyon'un [[19 Haziran]],[[1815]]'de [[Waterloo Muharebesi]]'nde yenildikten sonra Fransa ordusundan ayrıldı. Sonra [[Sardinya Krallığı|Sardınya-Piyemonte Krallığı]] ordusunun "Casale Ili Alayi (Reggimento Provinciale Casale" alayina bando uyesi iolarak katildi, 1821'de bu alayin muzik direktoru ve bando şefi oldu.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>▼
▲1808'de 20 yaşında iken [[Napolyon Bonapart]]'ın Fransa ordusuna kayıt oldu. Fransa ordusunda 1808-1813
Osmanlı İmparatorluğu'nda yeni kurulan ''Mûsıkâ-i Humâyûn'' adlı saray bandosunun şefi olmak üzere [[İstanbul]]'a davet edildi. Osmanlı Sultanı [[II. Mahmut]], [[Vakay-i Hayriye]] adiı ile Yeniçeri Ocağı'nı kaldıran reform yapmış ve eski orduyu dağıtmış; yerine kurduğu yeni ordu ([[Asakir-i Mansure-i Muhammediyye]]) ile birlikte Avrupa asıllı asker eğitim programı uygulanmaya başlamıştı. Bu dönemde Mehter eğitimi için Mehterhane ve Mahter tipi askeri müzik sistemi yeni ordu için yetersiz ve uygunsuz görülüp kaldırılmış; Mûsikâ-i Hümâyûn adlı yeni bir saray bandosu kurulmuştu. [[Koca Hüsrev Mehmed Paşa]] ve [[Sardınya Krallığı]] İstanbul elçisi [[Markı]] Groppallo vasıtasıyla Fransız müzisiyen Manguel yerine Mûsıkâ-i Humâyûn bandosunun başına bir deneyimli bir İtalyan müzisyen bando şefi aranmış ve Markı'nın tavsiyesi ile Fransa ve Sardinya ordusunda bando şefliği deneyimi olan Giuseppe Donizetti bu görev için davet edilmiştir.
[[II. Mahmut]]'un daveti ile İstanbul'a gelen Giuesppe Donizetti [[17 Eylül]] [[1828]]'de görevine başladı. Donizetti İtalya'dan gemi ile gelirken Batı Avrupa tipi bir askeri bando için gerekli müziksel çalgıları da birlikte getirmişti. Ayrıca yanında askeri bando deneyimi olan ve müzik öğretmenliği yapacak kabiliyetli birkaç İtalyan da gelmişti. İstanbul'a varınca ilk iş olarak askeri bando Mûsikâ-i Hümâyûn'u yapılandırdı ve bir ay içerisinde padişaha ilk konserini verecek hale getirdi.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>
[[Dosya:Donzettpaarn9.jpg|thumb|190px|right|Donizetti Paşa]]
Bundan sonraki 28 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti]]'nin hizmetinde çalışan Giuseppe Donizetti'ye 1841'de [[miralay]] ([[albay]]) ve
Giuseppe Donizetti'nin, II. Mahmut için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl, [[II. Mahmut]]'un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu [[Sultan]] [[Abdülmecit]] için bestelediği "[[Mecidiye Marşı]]" da ([[1839]]) 22 yıl boyunca [[Osmanlı döneminde padişah marşları|Osmanlı Devleti'nin marşı]] olarak çalınmıştır.<ref name="araci"/>
▲Giuseppe Donizetti'nin, II. Mahmut için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl, [[II. Mahmut]]'un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu [[Sultan]] [[Abdülmecit]] için bestelediği "[[Mecidiye Marşı]]" da ([[1839]]) 22 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti'nin Milli Marşları|Osmanlı Devleti'nin marşı]] olarak çalınmıştır.<ref name="araci"/>
Müzik alanında yaptığı başarılı çalışmalar
▲[[Sultan]] [[Abdülmecit]] tarafından [[Paşa]] unvanı ile taltif edilen Donizetti'nın başarıları sadece askeri bando kurulması ile sınırlı kalmadi. Bazı Türk müzikisi eserlerini Klasik Batı müziği sistemine uydurarak çok sesli hale getirdi. Türk müzikisi makamlarını kullanarak bazı eserlerin bestelemesini yaptı. Sarayda [[Osmanlı]] hanedan ailesinin fertleri ve harem halkına (örneğin Sultan [[Abdülmecid]], Dürrinigar Kalfa) [[müzik]] dersleri verdi. Türkiye'de Batı müziğinin öğretimi ve kurumlaşması için gayet ciddi çabalar sarfetti. Yetiştirdikleri arasında Nacib Paşa, Hacı İbrahim Paşa, Süleyman Paşa, Neşet Paşa, Miralay Halil Bey, Kaymakam Atıf Bey ve Dürrinigar Kalfa gibi Türk müziğinin sonraki gelişmelerini ilerletebileten talabeleri vardı.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>
Donizetti Paşa, [[Pera]]'da ([[Beyoğlu]] ve çevresinin eski adı) her yıl düzenlenen [[İtalyan]] [[opera]] gösterilerini desteklemiş, [[saray]]da [[konser]]ler düzenlemiş ve [[İstanbul]]'u ziyaret eden [[Franz Liszt]], [[Parish Alvars]] ve [[Leopold de Meyer]] gibi zamanın önde gelen virtüözlerine ev sahipliği yapmıştır. 1848'de İstanbul'u ziyaret eden Lizst Sultan Abdülmecit'e sunmak üzere ''Grande Paraphrase de la marche de Donizetti composée pour Sa Majesté le Soultan Abdül Mejid-Khan'' adlı bir beste yapmış ve bu bestenin notaları 1848'de [[Berlin]]'de basılıp yayımlanmıştır.
▲Müzik alanında yaptığı başarılı çalışmalar dolayısiyla Sultan II. Mahmut tarafindan "İftihar" ; Sultan [[Abdülmecit]] tarafından "Mecidi" ve Fransa tarafından "Legion d'Honneur" nişanları ile ödüllendirilmiştir.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/><ref>[http://www.turkishmusicportal.org/index.php "Turkish Music Portal" adli websitesi]</ref>
Donizetti'nin cenazesi, ölümünden sonraki üç hafta boyunca [[Beyoğlu]]'ndaki [[Santa Maria Kilisesi]]'nde muhafaza edilmiş ve [[6 Mart]] [[1856]]'da [[Santa Esprit Kilisesi]]'inin mezarlığına nakledilerek defnedilmiştir.<ref name=saadet>{{web kaynağı|soyadı1=Özen|ad1=Saadet|başlık=Saint-Esprit Katedralinin Altındaki Tarih|url=http://bianet.org/bianet/siyaset/51085-saint-esprit-katedralinin-altindaki-tarih|website=http://bianet.org|yayıncı=Bianet.org haber ağı 18 Aralık 2004|erişimtarihi=14 Temmuz 2016}}</ref>
Ölümünden sonra yerine [[Callisto Guatelli]] Paşa atanmış ve [[1856]]-[[1858]] ile [[1868]]-[[1899]] yılları arasında Mûsikâ-i Hümâyûn bandosunu yönetmiştir.
|