Müslüman-Türk katliamları: Revizyonlar arasındaki fark

Rus Yarbay Tverdohlebof, 1917 yılı ilkbaharında Ermenilerin halkın elindeki silahları toplamak amacıyla halka zulmettiğini ve işkence yaptığını belirtmiştir.<ref name=Tver5>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=5-6}}.</ref> Daha sonra, Rus ordusu çekildikçe katliamlar artmaya başladı.<ref name=Tver5/> 1918'de [[Erzincan (merkez)|Erzincan]]'da Ermeniler 800 Türk sivili öldürdü.<ref name=Tver7>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=7}}.</ref> Ermeniler [[Erzurum (merkez)|Erzurum]]'a çekilirken yoldaki Türk köylerindeki halkı öldürdüler.<ref name=Tver8>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=8}}.</ref> [[Aziziye, Erzurum (ilçe)|Ilıca]]'da Ermenilerden kaçamayan Türkler öldürüldü.<ref name=Tver8/> [[Tepeköy, Erzurum|Tepeköy]]'ün tüm Müslümanları 17 Şubat 1918 tarihinde öldürüldü.<ref name=Tver23>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=23}}.</ref> Tepeköy'de öldürülen Türklerin cesetleri 2010'da [[Atatürk Üniversitesi]]'nin yaptığı kazılarda bulundu ve sayıları 150 olarak tespit edildi.<ref name=tepekoykazi>[http://www.atauni.edu.tr/#duyuru=ermeni-vahseti-tepe-koy-toplu-mezar-kazisiyla-bir-kere-daha-gozler-onune-serildi Ermeni Vahşeti Tepe Köy toplu mezar kazısıyla bir kere daha gözler önüne serildi] (Atatürk Üniversitesi) Tarih: 15 Haziran 2010, Erişim tarihi: 6 Haziran 2011</ref> 26 Şubat 1918 günü [[Tercan, Erzurum|Tekederesi]]'nden çekilen Ermeniler yolları üzerine çıkan Müslümanları öldürdü, önlerine çıkan köylerdeki halkın hayvanlarını çaldı.<ref name=Tver36>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=36}}.</ref> 27 Şubat 1918 günü Ermeniler Erzurum'un [[Alaca, Ilıca|Alaca]] köyünde Türkleri öldürdü.<ref name=Tver9>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=9-10}}.</ref> Erzurum'da Türk çarşıları Ermeniler tarafından yakılmaya başlandı.<ref name=Tver9/> 26-27 Şubat 1918 gecesi Ermeniler Erzurum'da 3000<ref name=Tver11/> ila 8000<ref>Demirel, Muammer. ''Birinci Dünya Harbinde Erzurum ve çevresinde Ermeni hareketleri, 1914-1918'' (1996), Genelkurmay Basımevi, [http://books.google.com/books?id=209pAAAAMAAJ&q=Erzurum+katliam+8000&dq=Erzurum+katliam+8000&hl=en&ei=vVW5TceACczSsgbmoO3qAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CC4Q6AEwAA sf.97]</ref><ref>Türközü, Halil Kemal. ''Armenian atrocity according to Ottoman and Russian documents'' (1986), Institute for the Study of Turkish Culture, [http://books.google.com/books?ei=C1S5TfKgFJDfsgbO1LDrAw&ct=result&id=sKsMAAAAIAAJ&dq=Erzurum+massacre&q=%22Erzurum+massacre%22#search_anchor sf.72]: "In brief, the victims of Erzurum massacre, including aged men women and children totaled at 8000."</ref> Müslümanı öldürdü.<ref name=Tver11>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=11-12}}.</ref> Rus Yarbay Tverdohlebof, Şubat 1918 sonlarında Erzurum'a yakın köylerdeki Türklerin "ortadan kaybolduklarını" bildirmektedir.<ref name=Tver30>{{Harvnb|Tverdohlebof|1918|loc=30}}.</ref> Aralık 1918'de [[Uluhanlı]], [[Kamerli]] ve [[Dereleyez]] halkı Ermenilerin zulmüne uğradı.<ref>ATASE, A1/2, Kls.65</ref><ref>Aliyev, Kanlı Günlerimiz, sf.88-89</ref><ref>Richard Bovannisian,The Republic of Armenia, Vol.1, 1918/1919, Los Angeles, 1971, sf. 229.</ref> Mayıs 1918'de bölgeyi ele geçiren Osmanlı ordusu Ermenilerin 250 Müslüman köyünü yaktıklarını bildirdi.<ref name=Carthy210>{{Harvnb|McCarthy|1995|loc=2106}}.</ref>

 

 

1919 yılının temmuz ayında, İngiliz Yarbay Albert Rawlinson, [[İstanbul]]'daki İngiliz Genel Karargahı'na gönderdiği telgrafta, Ermenilerin [[Oltu]]'dan Bayezid hududuna kadar katliam yaptıklarını belirtmiştir.<ref name=EDa/><ref>Rawlinson, Alfred, ''The Adventures in the Middle East'', [[New York]], 1923, sf. 218</ref> 16 Temmuz 1919 tarihli bir Osmanlı belgesi, Ermenilerin [[Şarur]] ve [[Nahçıvan]] bölgesinde Müslümanlara saldırıp öldürdüklerini, Şarur halkını [[Aras]] nehrine döktüklerini ve kırk beş köye saldırdıklarını bildirmektedir.<ref>Karacakaya, Recep. ''Kaynakçalı Ermeni meselesi kronolojisi, 1878-1923'' (2001), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, [http://books.google.com.tr/books?id=pl9pAAAAMAAJ&q=%22kalmay%C4%B1ncaya+kadar+m%C3%BCsl%C3%BCmanlar%C4%B1+mahva%22&dq=%22kalmay%C4%B1ncaya+kadar+m%C3%BCsl%C3%BCmanlar%C4%B1+mahva%22&hl=tr&ei=By1tTfuGOYje4gbR45GiBA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCgQ6AEwAA sf. 166]</ref> Bu katliamlara karşılık 11. Kafkas Tümeni bölgeye sevk edilip 600 kişiden oluşan Ermeni çeteleri Osmanlılar tarafından mağlup edilmiştir.<ref>Güler Eren, Kemal Çiçek, Halil İnalcık, Cem Oğuz. ''Osmanlı, 2. cilt'' (1999), Yeni Türkiye Yayınları, [http://books.google.com.tr/books?ei=RXJ6TYOoLdKn8QOzx7ivBA&ct=result&id=hplpAAAAMAAJ&dq=Girit+T%C3%BCrkleri+%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC&q=katliam#search_anchor Karabağ Harekâtı]</ref> Ermeni Yarbay Melik Şahnazarov'un bir Ermeni tümeninde raporunda, 30 kadar Türk köyünü ele geçirip sakinlerini öldürdüğünü ve köyleri yağmaladığını, 29 diğer Türk köyüne de saldırmak için izin istediğini belirtmektedir.<ref name=T17/><ref>Ermenistan Devlet Arşivi (Gosarhiv Armenii) f. 67, d. 644, y. 1-2'den aktaran: A. Lalayan, s. 99 vd.</ref> 1920 yılında, bir Ermeni subayı, yazdığı raporda Basar-Geçar'daki Türk nüfusunu ayırt etmeden öldürdüğünü bildirmektedir.<ref name=T17/><ref>{{Dergi kaynağı| son = Lalayan | ilk = A. | başlık = Kontrerevolyutsionny "Daşnaksutyun" İ İmperiaistiçeskaya Voyna 1914-1918 gg. | dergi = Revolyutsionnıy Vostok | yıl = 1936}}</ref> 1920 yılının içerisinde, [[Kars]]'taki köylerde Türk ve Kürt nüfusu öldürülmüş, köyler yağmalanmıştır.<ref name=T17/> 4 Aralık 1920 tarihli bir Osmanlı belgesi, Ermenilerin [[Sarıkamış]]'a bağlı on üç köyde katliam yaptıklarını, bu kapsamda 1975 kişiyi öldürüp 276 hanenin tahrip edildiğini belirtmektedir.<ref name=4A20>Karacakaya, a.g.e., [http://books.google.com.tr/books?ei=By1tTfuGOYje4gbR45GiBA&ct=result&id=pl9pAAAAMAAJ&dq=%22kalmay%C4%B1ncaya+kadar+m%C3%BCsl%C3%BCmanlar%C4%B1+mahva%22&q=%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC%C4%9F%C3%BC#search_anchor sf. 209]</ref><ref>BOA. HR. SYS. 2878/63</ref> [[Ahmet Esat Uras]], Ermenilerin "erkek, kadın ve çocuk ayrımı yapmadan yaptıkları" katliamların Rus kayıtlarında yer aldığını belirtmektedir.<ref>[[Ahmet Esat Uras]]. ''The Armenians in history and the Armenian question'' (1988), Documentary Publications, [http://books.google.com/books?id=5AhuAAAAMAAJ&q=%22Turks+were+massacred%22&dq=%22Turks+were+massacred%22&hl=en&ei=9pKQTZWFJs6W4gawytWeCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDQQ6AEwAjhu sf. 880]</ref> [[Amerika Birleşik Devletleri]]'ndeki Ermeni nüfusu da bu katliam faaliyetlerini desteklemekteydi.<ref>Harbord, James G. American Military Mission to Armenia, New York 1920, s. 20.</ref><ref name=NS>{{Dergi kaynağı| son = Şahin | ilk = Naci | başlık =Ermeni Sorunu ve Birinci Dünya Savaşi ve Sonrasında Doğu Anadolu'da Ermeni Faaliyetleri | dergi = Sosyal Bilimler Dergisi | sayfalar = sf. 123-149 |url= http://www.aku.edu.tr/AKU/DosyaYonetimi/SOSYALBILENS/dergi/VII1/nsahin.pdf}}</ref>