Türkiye'de sansür: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
Arşiv bağlantısı eklendi |
||
1. satır:
{{Ülkelere göre sansür}}
'''Türkiye'de sansür''', hükûmetin siyasi ve toplumsal gerekçelerle geleneksel medya, internet ve sosyal medya üzerinde uygulanan yasaklar ve sansür uygulamalarını işaret eden ifade. Günümüzde sansür genellikle [[Türk Ceza Kanunu 301. maddesi|Türklüğe hakaret]] sayılan kanun maddesi ve siyasi aşırılığı ifade eden yazılı veya sözlü beyanları sınırlayan yasalardan kaynaklanmaktadır.<ref>{{
== İlgili yasalar ==
12. satır:
İlk basın yasağı henüz muhalif bir yayımın olmadığı 1857 yılında çıkarılan Matbuat Nizamnâmesi ile getirilmiştir.<ref name="heştegtarih1"/> Bu kanun izinsiz matbaa açanlara, Osmanlı tebaası aleyhinde yayım yapanlara hapis, para ve matbaa kapama cezası öngörmekteydi.<ref name="heştegtarih1"/>
21 Ekim 1860 tarihinde ilk özel sermayeli Türkçe gazete ''[[Tercüman-ı Ahvâl]]'' [[Agah Efendi]] tarafından çıkarılmaya başlanmıştır.<ref name="heştegtarih1"/> Bu tarihten itibaren devletin resmî görüşlerinin dışında bir kamuoyu oluşmaya başlamış ve [[Abdülaziz]] basına karşı önlem almaya itmiştir.<ref name="heştegtarih1"/> Devletin kötü gidişinden bahseden ve imparatorluk yöneticilerini eleştiren yazıların yer aldığı ''Tercüman-ı Ahvâl'', bu önem alma girişimiyle 1861'in Mayıs ayında iki hafta süreyle kapatılmıştır.<ref name="btst">{{
Muhalif gazeteleri takiben 1864 yılında yeni bir Matbuat Nizamnâmesi yayımlanarak hükûmetten izin almadan gazete çıkarmak, resmî yazıları yayımlamamak, iç güvenliği bozmaya yönelik kışkırtıcı yayımlarda bulunmak, genel adap ve ahlaka yayım yapmak, padişaha saldırı sayılabilecek yazılar yazmak, dost devlet liderlerine dokunan söz ve deyimler kullanmak, devlet memurları ve yabancı diplomatları kötülemek gibi suçlar yasaklanmıştır.<ref name="heştegtarih1"/> 1867'de çıkarılan Âli Kararnâme ile birlikte de muğlak ifadelerden oluşan yeni yasaklar nizamnâmeye eklenmiştir.<ref name="heştegtarih1"/> Yeni tanımlanan bu suçlara dayanarak çok sayıda gazete kapatılmış, birçok gazeteci ise meslekten men edinmiştir.<ref name="heştegtarih1"/> 11 Mayıs 1876 tarihli bir karaname ile ise sansür ilk kez resmîleşmiş ve gazetelerin matbaada basılmadan evvel denetlenmesi usûlü getirilmiştir.<ref name="heştegtarih1"/>
54. satır:
== Radyo ve televizyon sansürü ==
[[7. Türkiye Hükûmeti|7.]] ve [[8. Türkiye Hükûmeti]] batılılaşma gerekçesiyle 2 Kasım 1934 tarihinden 6 Eylül 1936'ya kadar [[Türk müziği]]nin radyoda çalınmasını yasaklamıştır.<ref name=rtmys>{{
Türkiye'de [[radyo]], [[televizyon]] ve isteğe bağlı [[yayın]] hizmetleri sektörü günümüzde [[Radyo ve Televizyon Üst Kurulu]] (RTÜK) tarafından düzenlenip denetlenmektedir. RTÜK, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunun 8. maddesinde sıralanan yayın hizmeti ilkelerine aykırı yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara idarî para cezaları verebilir.<ref name="rtkyhhk">{{
== İnternet sansürü ==
93. satır:
=== 2011 ===
*[[Google]]'ın açıkladığı verilere göre 2011'in ilk yarısında dünya çapındaki hükûmetler tarafından yapılan içerik silme başvurularının sayısı 1.789'u bulmuş<ref name="sgsg">{{
*Google'un [[Blogger (servis)|Blogspot]] servisi, [[Digiturk]]'ün telif gerekçeli başvurusu üzerine tümden kapatıldı. Bu karar blog yazan birçok kişiyi ve kurumu etkileyince İlk defa İnternet sansürüne karşı kampanyalar yapılmaya başlandı ve tepki veren İnternet kullanıcıları "Bloguma dokunma" sloganı ve #blogumadokunma hashtag'ini kullandı.<ref>[http://bianet.org/bianet/bilim/128279-blogspot-com-a-bir-kez-daha-sansur Blogspot.com'a Bir Kez Daha Sansür!] . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015</ref>
=== 2013 ===
*Düşünce kuruluşu [[Freedom House]]'un 2013 yılı İnternette Özgürlük raporu verilerine göre Türkiye "kısmen özgür" kategorisinde tanımlanmıştır.<ref>{{
=== 2014 ===
*Mart ayının son günlerinde [[Twitter]] ve [[YouTube]] erişime engellenerek sansüre uğramışsa da<ref>{{
*Dönemin Dışişleri Bakanı [[Ahmet Davutoğlu]], Bakanlık Müsteşarı [[Feridun Sinirlioğlu]], MİT Müsteşarı [[Hakan Fidan]] ve Genelkurmay 2. Başkanı Orgenaral [[Yaşar Güler]]’e ait olduğu öne sürülen ses kayıtlarının internette yayınlanmasının ardından, YouTube idari kararla erişime kapatıldı.<ref>[http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/28665837.asp Hürriyet; Twitter, YouTube ve Facebook'a erişim engeli] . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2015
</ref>
*16 Kasım 2014 tarihinde Türkçe Vikipedi'de yer alan [[vajina]], [[insan penisi]], [[testis torbası]] ve [[kadın üreme organları]] maddelerine 5651 sayılı yasa kapsamında [[Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı]]nın verdiği karar doğrultusunda sadece [[TTNET]] tarafından erişim engellenmiştir.<ref>{{web kaynağı|başlık=TTNET'ten 'vajina' ve 'penis' sansürüyle ilgili açıklama geldi|url=http://www.radikal.com.tr/teknoloji/ttnetten_vajina_ve_penis_sansuru-1233200|yayıncı=radikal.com|erişimtarihi=3 Aralık 2014|tarih=17 Kasım 2014|arşivtarihi=11 Mayıs 2015|arşivurl=http://www.webcitation.org/6YRSXAHbo}}</ref><ref>{{web kaynağı|başlık=TTNET'ten Vikipedi'ye engelleme|url=http://haber.sol.org.tr/turkiye/ttnetten-vikipediye-engelleme-101008|yayıncı=haber.sol.org.tr|erişimtarihi=3 Aralık 2014|tarih=17 Kasım 2014|arşivtarihi=11 Mayıs 2015|arşivurl=http://www.webcitation.org/6YRSbNDpF}}</ref> Ancak ilgili maddelere diğer internet sağlayıcıları [[İngilizce Vikipedi]] veya [[HTTPS]] protokolü üzerinden erişilebilmekteydi.
*[[Freedom House]]'un 2014 yılı İnternette Özgürlük raporu verilerine göre Türkiye bir önceki yıl olduğu gibi "kısmen özgür" kategorisinde tanımlanmıştır.<ref>{{
=== 2015 ===
*Nisan ayının ilk haftasında YouTube ve Twitter'a erişim tekrar engellendi, [[Facebook]] ise kaldırılması talep edilen içeriklerin kaldırılmasına kadar kısmen engellendi.<ref>{{
*Vikipedi'nin [[2015 Türkiye genel seçim anketleri]] maddesine olan erişim 6 Haziran 2015 tarihinde engellendi.
*Suriye’ye silah ve mühimmat taşıdığı gerekçesiyle durdurulan MİT TIR’larında yer alan silahlarla ilgili görüntüleri yayınlayan [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet gazetesi]] yayın yasağı nedeniyle haberi internet sitesinden kaldırmak zorunda kaldı.<ref>[http://www.diken.com.tr/cumhuriyetin-mit-tirlarina-haberine-sansur-geldi-haber-yayindan-kaldirildi/ Cumhuriyet’in MİT TIR’ları görüntülerine sansür geldi, haber yayından kaldırıldı] . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2015
| |||