Tanzimat Fermanı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bu değişikliğin okuyuculara faydalı olacağını düşünmekteyim. |
k Bu değişikliğin wikipedia okuyucularına faydalı olacağını düşünmekteyim. |
||
21. satır:
| vikikaynak =
}}{{Türkiye'de anayasal süreç}}
'''[[Tanzimat|Tanzimât ( تنظيمات )]] Fermânı, Gülhane Hatt-ı Şerif-î''', 3 Kasım 1839'da okunan [[Tanzimat]] Fermânı, [[Türk]] tarihinde batılılaşmanın ilk somut adımıdır. [[Sultan Abdülmecid]] döneminde Hariciye Nazırı [[Koca Mustafa Reşit Paşa]] tarafından okunmuştur. [[Gülhane Parkı]]'nda okunması nedeniyle '''[[Gülhane Parkı|Gülhane]] Hatt-ı Şerif-î''' (Padişah Yazısı) veya '''Tanzimât-ı Hayriye''' (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır. Bu fermânla devlet kendisini yenilemesi gerektiğini söylemiştir. Fransız İhtilâli ile Osmanlı ülkesinde aydın kişiler ve yeni fikirler oluşmaya başlamıştır. Özellikle meşruti yönetim yanlısı aydınların baskıları, yapılan ıslahatların kalıcı olması fikri ve Fransız İhtilâli ile ülkeye giren milliyetçilik fikirlerinin olumsuz etkilerinden kurtulmak amacı ile 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkın'da ilan edilmiştir. Bu nedenle fermanın diğer bir adı da Gülhane-i Hattı Hümayunu'dur.
Osmanlı devletinde, Hâriciye Nâzırı [[Koca Mustafa Reşid Paşa|Mustafa Reşîd Paşa]]’nın 3 Kasım 1839 tarihinde okuduğu “Gülhâne Hatt-ı Hümâyûnu” ile başladığı kabul edilen Tanzimat hareketi, görünen yüzüyle, devlet işlerinde bozulan düzeni yeni baştan tesis etme maksadını gütmekteydi. Ancak askerî, mülkî ve hukukî alanda hayata geçirilen reformlar, bir siyasî düzen değişikliğinden öteye geçmiş, Türk düşünce sisteminde de köklü bir değişmeye zemin hazırlamıştır.<ref name=":0">Prof.Dr Mesut,Şen,"[http://turkolojimakaleleri.page.tl/TANZ%26%23304%3BMAT-AYDINLARININ-%26%238220%3B%C7A%26%23286%3BATAY-T-Ue-RK%C7ES%26%23304%3B%26%238221%3BNE-BAKI%26%23350%3BI-VE-%26%23350%3BEMSEDD%CEN-S%C2M%CE%26%238217%3BN%26%23304%3BN-TES%26%23304%3BR%26%23304%3B.htm TANZİMAT AYDINLARININ “ÇAĞATAY TÜRKÇESİ”NE BAKIŞI VE ŞEMSEDDÎN SÂMÎ’NİN TESİRİ]",[http://turkolojimakaleleri.page.tl Türkoloji Makaleleri]</ref>
== Fermanda yer alan genel konular ==
Satır 41 ⟶ 40:
* [[Fransız İhtilali]]'nin milliyetçilik etkisini azaltmak{{olgu}}
* [[Gayrimüslim]]leri devlete bağlamak{{olgu}}
== Tanzimat Fermanı ve Düşünce Hayatı ==
Tanzimat Döneminde yetişen aydınlarda görülen bir diğer kayda değer düşünce değişikliği Türkistan Türklerini de içine alan Türk milliyetçiliği fikrinin ortaya çıkmasıyla kendisini göstermiştir. Zira Tanzimat Dönemine kadar Osmanlı devletinin sınırları dışında yaşayan Türklerin pek farkına varılmamıştır. Gerçi 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Çağatay edebiyatı, Alî Şîr Nevâî’nin eserleri başta olmak üzere, bazı Osmanlı şair ve yazarlarca takip edilmiştir; ancak Tanzimat’tan önceki devirlerde Türk denince akla umumiyetle Osmanlı ülkesinde yaşayan insanlar gelmiştir.<ref name=":0" />
== Ayrıca bakınız ==
|