Niels Bohr: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Justinianus (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
44. satır:
Bohr'un erkek kardeşi Harald, Nisan 1909’da matematik üstüne uzmanlık diploması aldı. Niels de dokuz ay sonra bir diploma elde etti. Öğrenciler bir danışman tarafından belirlenen bir konu üstüne bir tez yazıp vermek zorundaydı. Bohr'un danışmanı Christiansen Bohr'a çalışması için metallerin elektron teorisini seçti. Bohr hemen ardından uzmanlık tezini daha geniş Filozofun Doktoru tezine ayrıntılandırdı. Bohr, [[Paul Drude]] tarafından önerilen [[Hendrik Lorentz]] tarafından ayrıntılandırılan bir metal içindeki elektronların bir gaz gibi davrandığı düşünülen bir model üzerine olan kaynakları araştırdı. Bohr, Lorentz'in modelini genişletti fakat hâlâ [[Hall etkisi]] gibi olayları hesaplamakta başarısızdı ve elektron teorisinin metallerin manyetik özelliklerini tamamen açıklayamadığı sonucuna vardı. Tezi 1919 yılının Nisan ayında kabul edildi ve resmi savunmasını 13 Mayıs'ta yaptı. Harald ise doktora diplomasını bir önceki yıl almıştı. Bohr'un tezi gerçekten çığır açıcıydı fakat -o zamanlar Kopenhag Üniversitesi'nde öyle gerektirdiği için- Danca yazılmasından dolayı İskandinavya dışında çok ilgi göremedi. 1921 yılında, Hollandalı fizikçi Hendrika Johanna van Leeuwn Bohr'un tezinden bağımsız, [[Bohr-van Leeuwen Teorisi]] olarak bilinen bir teori öne sürdü.
 
Bohr 1910 yılında matematikçi Niels Erik Norlund'un kız kardeşi Margrethe Norlund ile tanıştı. Danimarka Kilisesi üyeliğinden istifa etti ve 1 Ağustos'ta Margrethe ile Slagelse'de bir belediye binasında sivil bir törenle evlendi. Onun gibi kardeşi Harald da evlenmeden önce kiliseden ayrıldı. Niels ve Margrethe'nin altı oğlu oldu. En büyükleri Christian 1934 yılında bir deniz kazasında diğeri Harald ise çocukluk menenjitinden öldü. [[Aage Bohr]] ise başarılı bir fizikçi oldu ve 1975 yılında babası gibi Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı. Hans Henrik bir doktor, Erik bir kimya mühendisi ve Ernest bir avukat oldu.<ref name=NobelPrize.org>{{webWeb kaynağı | başlık = Niels Bohr - Biographical | url = http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1922/bohr-bio.html | yayıncı = NobelPrize.org | erişimtarihi = 26 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151115230110/http://www.nobelprize.org:80/nobel_prizes/physics/laureates/1922/bohr-bio.html | arşivtarihi = 15 Kasım 2015}}</ref> Amcası Harald gibi Ernest Bohr olimpik sporcu oldu ve 1948 yılında Danimarka'yı saha hokeyinde temsil etti.
 
== Bohr ve fizik ==
=== Bohr Atom Modeli ===
Kopenhag Üniversitesi'nde sırasında başarılarıyla dikkati çeken Bohr, akışkanlardaki yüzey gerilimlerinin ölçülmesi amacıyla çok hızlı akış halindeki suyun titreşimleri üzerinde yaptığı duyarlı deneyler ve bu konudaki kurumsal çözümlemeleri nedeniyle Danimarka Kraliyet Bilim ve Edebiyat Akademisi'nin altın madalyasıyla ödüllendirildi. 1911'de metallerin elektron kuramı üzerindeki teziyle doktorasını aldı. Bohr, tezinde, maddenin atomlar düzeyinde incelenmesinde klasik fiziğin yetersiz kaldığını vurguluyordu.<ref name=GüncelFizik.com>{{webWeb kaynağı | soyadı = Korur | ad = Fikret | başlık = Niels Bohr | url = http://www.guncelfizik.com/index.php/fizikte-kanun-koyucular/85-kanun-koyucular/117-niels-bohr | erişimtarihi = 24 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140202110235/http://www.guncelfizik.com/index.php/fizikte-kanun-koyucular/85-kanun-koyucular/117-niels-bohr | arşivtarihi = 2 Şubat 2014}}</ref>
 
1911 yılında Bohr İngiltere'ye seyahate çıktı. O zamanlar İngiltere atom ve molekül yapıları üstüne yapılan kuramsal çalışmaların en yoğun olduğu yerdi. Bohr, [[Carlsberg]] bira fabrikalarının verdiği bir bursla Cambridge'de bulunan [[Trinity College]]'e gitti.<ref>{{webWeb kaynağı | soyadı = Türkmen | ad = Yunus Emre | başlık = Niels Bohr | url = http://www.kimyasanal.com/konugoster.php?yazi=vwlzo2dtio | yayıncı = Kimyasanal.com | erişimtarihi = 26 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140203105827/http://www.kimyasanal.com/konugoster.php?yazi=vwlzo2dtio | arşivtarihi = 3 Şubat 2014}}</ref> Günümüze kadar toplam 29 Nobel Ödülü çıkaran bu laboratuvar, o zamanlar da dünyanın en önde gelen araştırma merkezlerinden biriydi. Merkezin başında, 1897 yılında elektronu bulan, 1904 yılında atomun "üzümlü kek" modelini oluşturan, 1906 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan [[J. J. Thomson]] vardı. Thomson, meşhur Maxwell’in koltuğunu dolduruyordu; kuvvetli matematik altyapısı ve deney aletlerini kıracak kadar sakar olması ile ünlüydü. Bohr doktora tezinde Thomson’un elektron kuramını kullanmış ve deneylerle uyumsuz bazı sonuçlar bulmuştu. Thomson ile bu konuyu konuşmak istiyordu ancak İngilizcesinin yetersizliği yüzünden ona bir türlü derdini anlatamadı. Thomson, Bohr’a katot ışınları (elektronlar) ile ilgili deneysel bir problem verdi. Bohr problemden hoşlanmayınca laboratuvara gitmemeye başladı, vaktini okuyarak ve bazı fizikçilerin derslerini dinleyerek geçirmeye başladı.<ref name="Bilim Teknik Dergisi">{{dergi kaynağı|soyadı=Tekin|ad=Bayram|başlık=Niels Bohr ve Atom Modeli|dergi=Bilim Teknik Dergisi|yıl=2013|ay=Aralık|sayfalar=62|erişimtarihi=26 Ocak 2014}}</ref>
 
Bir süre sonra Bohr, Manchester Victoria Üniversitesi'nde doktora sonrası çalışmalar yapmak üzere bir teklif aldı. Bohr 1912 yılının Haziran ayında düğünü için Danimarka'ya döndü ve balayı için İngiltere ve İskoçya'da bulundu. Döndükten sonra Kopenhag Üniversitesi'nde yardımcı doçent oldu ve termodinamik üstüne dersler verdi.
123. satır:
Bohr nükleer silahların uluslararası ilişkileri değiştirebileceğini erken fark etti. 1944 yılının Nisan ayında Bohr, Sovyet bilim adamı [[Pyotr Kapitza]]'dan onu Sovyetler Birliği'ne davet eden bir mektup aldı. Bu mektup Sovyetler'in bu Anglo-Amerikan projesinin farkında olduğunu ve aynı seviyeye ulaşmak için mücadele vereceklerini kapalı bir şekilde ifade ediyordu. Bohr, Kapitza'ya tarafsız bir cevap yazdı. Cevabını göndermeden önce İngiliz yetkililere gösterdi, 16 Mayıs 1944'te kaygılarını [[Winston Churchill]]'e iletebilmek umuduyla Londra'ya döndü.
 
Churchill'in bilimsel danışmanı Lindemann, bu görüşmeden şüphe duymakla birlikte, Bohr'un başbakanla görüşmesi için bir randevu ayarladı ancak Bohr istediği mesajları verebilmeyi asla başaramadı. Sonrasında Amerika'da aralarında Başkan [[Theodore Roosevelt|Roosevelt]]'in de olduğu bir dinleyici topluluğuna yaptığı konuşma ise çok daha başarılıydı. İlk anda Bohr'a hayran olan Roosevelt sonradan düşüncelerini değiştirdi. Birkaç ay sonra, 19 Eylül 1944 tarihinde Churchill ve Roosevelt, Roosevelt'in Hudson Vadisi'ndeki Hyde Park malikânesinde gizli bir görüşme gerçekleştirdikten sonra Churchill Lindemann'a bir mesaj yolladı: "Başkan ve ben Profesör Bohr hakkında derin kaygılara sahibiz. Bohr bu işe nasıl girdi? Profesör tam bir şeffaflık savunucusudur. Rusya'dan eski bir arkadaşı olan Profesör Kapitsa'yla çok yakın ilişkiler içinde olduğunu söyledi. Konu hakkında kendisiyle yazışmış ve bundan sonra da muhtemelen yazmaya devam edecektir. Rus profesörse onu bu konuyu tartışmak üzere Rusya'ya davet etmiş. Bütün bunlar ne demek oluyor? Bana öyle geliyor ki, Bohr'u hapse atmalı ya da en azından kendisinin çok ciddi ölümcül suçlar işlemek üzere olduğunu ona anlatmalıyız. Bu durum hiç hoşuma gitmiyor."<ref name=Reitix>{{webWeb kaynağı | soyadı = Salih | ad = Doç. Dr. M. | başlık = Niels David Bohr'un Hayatı | url = http://www.reitix.com/Makaleler/Niels-David-Bohr-un-Hayati/ID=1027 | yayıncı = Reitix | erişimtarihi = 26 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160318235554/http://www.reitix.com/makaleler/niels-david-bohr-un-hayati/id=1027 | arşivtarihi = 18 Mart 2016}}</ref>
 
Bohr 1950 yılının Haziran ayında [[Birleşmiş Milletler]]'e nükleer enerji için uluslararası işbirliği çağrısı için bir "açık mektup" gönderdi.<ref>{{webWeb kaynağı | başlık = The Campaign for Nuclear Disarmament | url = http://www.fredsakademiet.dk/library/dkpeace/dkpeace15.htm | yayıncı = The Danish Peace Academy | erişimtarihi = 26 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130308122903/http://www.fredsakademiet.dk/library/dkpeace/dkpeace15.htm | arşivtarihi = 8 Mart 2013}}</ref> 1950'li yıllarda Sovyetler Birliği'nin ilk nükleer silah denemesinden sonra Bohr'un önerileri doğrultusunda [[Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu]] kuruldu. Bohr 1957 yılında Barış Ödülü için Atomlar’ın ilk kazananı oldu.
 
== Sonraki yıllar ==
141. satır:
21 Kasım 1963'te Danimarka'da, Bohr'un atom modelinin 50. yılı şerefine, herhangi iki hidrojen atomunun enerji seviyeleri arasındaki farkını gösteren <math>h\nu = \epsilon_{2} - \epsilon_{1}\,</math> formülüyle birlikte özel bir posta pulu basıldı.
 
Birçok ülke Bohr'un bulunduğu posta pullarını tedavüle çıkardı. 1997 yılında Danimarka Ulusal Bankası Bohr'un bir pipo ile olan portresinin olduğu 500 kronluk banknotları tedavüle sürdü.<ref name="Danimarka Ulusal Bankası">{{webWeb kaynağı | başlık = Danish banknotes 1997 series | url = http://www.nationalbanken.dk/DNUK/NotesAndCoins.nsf/side/Denmarks_banknote_series | yayıncı = Danimarka Ulusal Bankası | erişimtarihi = 26 Ocak 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140201194536/http://www.nationalbanken.dk/DNUK/NotesAndCoins.nsf/side/Denmarks_banknote_series | arşivtarihi = 1 Şubat 2014}}</ref> Bir asteroid ölümünden sonra 3948 Bohr olarak isimlendirildi ve 107 atom numarası olan element, [[Bohriyum]] olarak isimlendirildi.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Niels_Bohr" sayfasından alınmıştır