Aristoteles: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kibele (mesaj | katkılar)
k 212.253.241.223 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Cobija tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
→‎Hayatı: - yanlış yerlere konulmuş
24. satır:
MÖ 384 veya 385'te, günümüzde Athos tepesi olarak adlandırılan tepenin yakınlarında ufak bir Makedonya kenti olan [[Stageira]]'da, Makedonya kralı [[II. Amyntas]]'ın (Philippos'un babası) hekimi olan Nikomakhos'un oğlu olarak dünyaya gelir. [[MÖ 367]] veya [[MÖ 366|366]] 'da 17 yaşında [[Platon]]'un [[Atina]]'daki akademisine ([[Akademeia]]) girmesiyle Platon'un en parlak öğrencilerinden biri olur. Tütör yahut yardımcı hoca olarak çalıştığı dönemde, okuma tutkusuyla tanınır; (Platon, belki de bir tür tenezzülle, ona "okuyucu" lâkabını takar) Daha sonraları Akademia'daki öğretime kendisi de katkıda bulunur: kimi zaman Platoncu savları rakip Isokratos okuluna karşı savunmak için geliştiren, hatta zaman zaman da ''Evdamos'' ya da ''Can üzerine'' (Peri tes Psykhes) yazılarında olduğu gibi, bu tezleri büyükseyen diyaloglar yazar. ''Gryllos yahut Retorik üzerine'' Aristoteles'in diyalog yazarlığı dönemine aittir.
 
[[Platon]] [[MÖ 347]]'de öldüğünde, Akademeia'nın başına ardılı olarak Spevsippos'u atamıştır. Antik Çağ'dan itibaren yaşamöyküsüyaşam öyküsü yazarları -her hâlde kötücüllüklerinden- Platon'un bu seçiminde Aristoteles'in Akademeia'yı terk etmesinin asıl nedenini görüyorlar. Aristoteles'in en azından Spevsippos'a karşı kalıcı bir garez duyduğunu biliyoruz. Aynı yıl, belki de ustasının teşvikiyle, Ksenokratos ve Theophrastos ile bugün Biga Yarımadası olarak anılan Troas bölgesindeki Assos kentine gönderilir. Orada Tiran Atarnevs'li Hermias'ın siyasî danışmanı ve dostu olur. Aynı esnada, özgünlüğünü daha o zamandan belli eden bir okul kurar. Bu okuldaki girişimleri arasında yaşambilim üzerine çalışmaları yer alır. 345-344 yıllarında, belki de Theophrastos'un daveti üzerine, komşu Lesbos (Midilli) adasının Doğu kıyısındaki Mytilene (Midilli) kentine varır. 343'te Pella'daki (Bugün Ayii Apostili) Kral Makedonyalı Philippos'un sarayına, oğlu İskender'in eğitimini üstlenmek üzere çağırılır. 341 yılında Perslerin eline düşen Hermias'ın feci sonunu Pella'da öğrenir, anısına bir ağıt düzer. Gerek Pella'da ikamet ettiği sekiz senelik dönem, gerek eğitmenlik vazifesinin içeriği hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyoruz. Philippos'un ölümüyle [[MÖ 335]] İskender tahta oturur. Aristoteles [[Atina]]'ya dönüp Akademeia'ya rakip olarak [[Lykeion]]'u ya da diğer adıyla ''Peripatos'' 'u (öğrencileriyle içinde dolaşarak tartıştıkları bir tür çevresi sütunlarla çevrili avlu ya da galeri) kurar. Lykeion'lulara verilen Peripatetikoi adı buradan geliyor. Burada on iki sene ders verir. [[MÖ 323]]'te [[Büyük İskender]]'in bir Asya seferi esnasında ölmesi üzerine Atina'da Makedon karşıtı bir tepki dalgası peydah olduğu vakit, aslında Makedonculuk zannı taşıyan Aristoteles'e karşı, dine saygısızlık davası açılması söz konusu olur. Bir ölümlüyü -Hermias'ı- anısına bir ilâhi yazarak ölümsüzleştirmekle itham edilir. Bunun üzerine Aristoteles, [[Sokrates]]'in yazgısını paylaşmak yerine Atina'yı terk etmeyi seçer: kendi deyişiyle, Atinalılar'a "felsefeye karşı ikinci bir suç işlemeleri" fırsatını tanımak istemez. Annesinin memleketi olan [[Eğriboz]] (Evboia) adasındaki Helke'ye [[Khalkis]] sığınır. Ertesi yıl [[MÖ 322]]'de, altmış üç yaşında hayatını kaybeder.
 
==Aristoteles'in erdem türleri==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Aristoteles" sayfasından alınmıştır