Orta oyunu: Revizyonlar arasındaki fark

Orta oyunu sözünün ortaya çıkışına ilişkin görüşlere dayanarak orta oyununun ortaya çıkışı ile ilgili bazı düşünceler de ortaya atılmıştır. [[Commedia dell'Arte]] ile benzerliğini, ondan çıktığını öne süren bazı yazarlara göre Venedikliler ve Cenevizliler yoluyla bu sanat ile tanışan Türkler “''Arte oyunu''”nu bozup “Orta oyunu” yapmış olabilir.<ref name=nazan>Nazan Kırcı, '''Ortaoyunu ve Karagöz ile Dekonstrüktivizm Üzerine Bir İnceleme''', ''Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi , Haziran 1994, Trabzon''</ref> İspanya’da tek perdelik oyunlara “''Auto''” dendiğini belirten bazı araştırmacılara göre İspanya ve Portekiz’den pek çok seyirlik oyun getiren Yahudilerin, Türkiye’deki oyunlarına “auto” diyor olması ve bunun Türkçe’de benimsenip orta oyununa çevrilmiş olması mümkündür. “''Maskare''” sözünün Çingenecede “ortada, arasında” anlamına geldiğini, “soytarıcılık, güldürücülük” anlamında İspanyolca’da Mascara, Arapça’da Mashara, Farsça’da Meshere kelimelerinin Türkçe’ye çingenecedeki “ortada” anlamında çevrilince “orta oyunu” duruma gelmiş olabileceği de düşünülmüştür. Ortaoyunu’nun “Yeniçeri ortaları”yla bağlantısı olabileceği de iddia edilmiştir(Ne kadar garip olsada).

Orta oyununda yer alan bütün tipler Karagöz oyununun tipleri gibidir. amaAma Karagöz perdesinde gösterilme olanağı olan doğaüstü yaratıklarla, hayvanlar, sandal, araba gibi binek araçları orta oyununda yer almaz. İki ana kahramanı vardır: Pîşekâr hem oyuncu hem sahneye koyucu, hem yazar gibi davranır. Kültürlüdür; saray ağzını ve Farsça sözcüklerle bezenmiş bir elit dilin konuşur.<ref name=cem/> Kavuklu ise oyunun baş komiğidir Pişekar’ı yanlış anlayarak komik durumu ortaya çıkarır. Pişekâr ile Kavuklu gölgeoyunundaki [[Hacivat]] ve [[Karagöz]]'ün karakter olarak aynısıdır. Ama Pişekâr ile Kavuklu canlı kişiler olduklarından sözlerini vücut hareketleriyle, yüz mimikleriyle güçlendirmek olanağına sahiptirler. Karagöz metne daha çok bağlı kalmak zorundayken orta oyunu oyuncuları oyunun akışına göre metinde çeşitli değişiklikler yapabilirler ve yeni espriler üretebilirlerdi.