|
[[Dosya:Kierkegaard-Dostoyevsky-Nietzsche-Sartre.jpg|thumb|right|Soldan sağa ve yukarıdan aşağıya olacak biçimde: [[Kierkegaard]], [[Dostoyevski]], [[Nietzsche]], [[Sartre]]]]
'''Varoluşçuluk''' veya '''egzistansiyalizm''', genel19.yüzyıl sonları ile 20. yüzyılda kendi içlerindeki derin öğretisel farklılıklarına karşın<ref>Crowell, Steven (October 2010). "Existentialism".''Stanford Encyclopedia of Philosophy''.</ref><ref>ohn Macquarrie, ''Existentialism'', New York (1972), pp. 18–21.</ref><ref>''Oxford Companion to Philosophy'', ed. Ted Honderich, New York (1995), p. 259.</ref> felsefi düşüncenin salt düşünen özne ile değil eyleyen, duyumsayan, yaşayan bir birey olarak insan öznesi ile başladığı inancını paylaşan belli başlı Avrupalı filozofların<ref>John Macquarrie, ''Existentialism'', New York (1972), pp. 14–15.</ref> çalışmalarına karşılık gelen terim. Varoluşçu düşüncede her ne kadar 'özgürlük' yaygın olarak tepe nokta kabul edilse de akımın ilksel erdemi, otantisitedir.<ref>Flynn, Thomas (2006). ''Existentialism - A Very Short Introduction''. New York: Oxford University Press Inc. p. xi.[[International Standard Book Number|ISBN]] [[Özel:BookSources/0-19-280428-6|0-19-280428-6]].</ref> Varoluşçuluğa göre bireyin başlangıç noktası "varoluşsal tutum" olarak adlandırılan tutumla, yani görünürde anlamsız veya absürt bir dünya karşısında bir kopma ve keşmekeşlik duygusu ile nitelenir.<ref>Robert C. Solomon, ''Existentialism'' (McGraw-Hill, 1974, pp. 1–2).</ref> Pek çok Varoluşçu, geleneksel ya da akademik felsefeyi biçim ve biçemsel yönden gerçek insan deneyiminden fazlasıyla soyut ve uzak olarak görmüştür.<ref>Ernst Breisach, ''Introduction to Modern Existentialism'', New York (1962), p. 5.</ref><ref>Walter Kaufmann, ''Existentialism: From Dostoyevesky to Sartre'', New York (1956) p. 12.</ref> [[psikoloji|Ruhbilimsel]]k ve [[kültür]]el devinimlerin; bireysel deneyimlerle birlikte var olabileceğini savunan felsefebu akımı.felsefi akımda, [[ahlâk|Erdemlilikerdemlilik]] ve [[bilim felsefesi|bilimsel düşünce]] birlikteliğinin insan var oluşunu anlamlandırmak için yeterli olamayacağını ve, bundan dolayı mevcut birlikteliğin gerçek değer yargıları içinde yönetilen ileri düzey bir ulam (felsefi kategori) olduğu düşünülmüştür. İnsanİnsanın yaradılışınıvaroluşunu anlamlandırma, kesin olarak bahsedilen bu otantik gerçeklikle mümkündür.<ref>
Mullarkey, John, and Beth Lord (düz.). ''The Continuum Companion to Continental Philosophy''. Londra, 2009, s. 309
</ref><ref>
Stewart, Jon. ''Kierkegaard ve Varoluşçuluk''. Farnham, İngiltere, 2010, s. ix
</ref><ref name=Crowell2010Stanford>(''Gerçeklik'' - Var oluş bağlamında, bireysel gerçekliğin oluşması: [[ruh]] veya [[mizaç]].)</ref><ref>{{Kitap kaynağı| url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/authentic | başlık=Merriam Webster entry for "authentic"}}</ref>
Varoluşçuluk, 19. yüzyılın ortalarında, baskın sistematik felsefeye karşı bir tepki olarak doğmuştur. [[Søren Kierkegaard]], kendisi terimi hiç kullanmamış olsa da<ref>However he did title his 1846 book ''ınConcluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments'', (Subtitle) A Mimical-Pathetic-Dialectical Compilation an Existential Contribution, and mentioned the term on pages 121-122, 191, 350-351, 387ff of that book. and he did, in fact, use it like this:</ref> genel olarak ilk varoluşçu filozof olduğuolarak görüşükabul hâkimdiredilir.<ref name=Crowell2010Stanford/><ref>Marino, Gordon. ''Varoluşçuluğun Yazınsal Temelleri'' (Modern Kütüphane, 2004, s. ix, 3).
</ref><ref name=McDonald2009Stanford>
{{Ansiklopedi kaynağı|son=McDonald |ilk=William | başlık=Søren Kierkegaard | encyclopedia=[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]] (2009 Yaz Dönemi Baskısı) | editör=Edward N. Zalta | url=http://plato.stanford.edu/archives/sum2009/entries/kierkegaard/}}
</ref>
Kierkegaard hayata bir anlam yükleme sorumluluğunun da bir hayatı tutkuyla, ciddiyetle ve "otantik" yaşama sorumluluğunun da toplumun ya da dinlerin değil, sadece ama sadece bireyin omuzlarında olduğunu düşünür.<ref>Watts, Michael. ''Kierkegaard'' (Oneworld, 2003, pp.4-6).</ref><ref>Lowrie, Walter. ''Kierkegaard's attack upon "Christendom"''(Princeton, 1969, pp. 37-40).</ref> [[Hegelcilik]] ve [[Kantçılık|Kantçılığa]] karşı olarak,<ref name=Crowell2010Stanford/><ref name=McDonald2009Stanford/>
Kierkegaard bireysel bir bakış açısına sahiptir. Onun oluşturduğu sorumluluk temelindeki görüş; yaşamın anlamına, tutku ve samimiyet ikilisinin gerçekçi çözümlemelerine dayanmaktadır.<ref>Watts, Michael. ''Kierkegaard'' (Oneworld, 2003, sn.4-6).
</ref><ref>
Lowrie, Walter. ''Kierkegaard'ın Hristiyanlık Üzerine Eleştirileri'' (Princeton, 1969, sn. 37-40).
</ref> Varoluşçuluk [[II. Dünya Savaşı]]'nı izleyen günlerden sonra bilinirliktanınmaya kazanmıştırbaşlanmıştır. Akım,Varoluşçuluk felsefenin yanındayanı sıra, [[teoloji|dinbilim]], sanat, [[drama|tiyatro]], [[resim]], [[edebiyat|yazın]] ve [[psikoloji|ruhbilim]] dallarını da etkilemiştir.<ref>{{Kitap kaynağı| url=http://books.google.ca/books?id=NSvRzPye-gEC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q=psychoanalysis&f=false | son=Guignon and Pereboom, Derk | ilk=Charles B. | başlık=Existentialism: basic writings | yayımcı=Hackett Publishing | yıl=2001 |sayfalar=xiii}}</ref>
Bilim insanları genellikle varoluşculuk düşünürlerinin kendi aralarındaki bakış açılarında yaşanan farklılıklığıfarklılığı, diğer filozofların yaşadığından daha fazla bulmaktadır.<ref name=Crowell2010Stanford>{{Ansiklopedi kaynağı| url=http://plato.stanford.edu/entries/existentialism/ | başlık=Existentialism | ilk=Steven | son=Crowell |tarih=Ekim 2010 |erişimtarihi=2012-04-12}} ▼Varoluşçu felsefeciler tarz ve içerik olarak, geleneksel sistematikçilere veya akademik felsefecilere benzemektedir. Bu iki tarz ve içerik de, soyuttur ve insanın somut varlığından oldukça uzaktır.<ref>Ernst Breisach, ''Introduction to Modern Existentialism'', New York (1962), s. 5.
</ref><ref>
Walter Kaufmann, ''Existentialism: From Dostoyevesky to Sartre'', New York (1956) s. 12.
</ref>
▲Bilim insanları genellikle varoluşculuk düşünürlerinin kendi aralarındaki bakış açılarında yaşanan farklılıklığı, diğer filozofların yaşadığından daha fazla bulmaktadır.<ref name=Crowell2010Stanford>{{Ansiklopedi kaynağı| url=http://plato.stanford.edu/entries/existentialism/ | başlık=Existentialism | ilk=Steven | son=Crowell |tarih=Ekim 2010 |erişimtarihi=2012-04-12}}
</ref><ref>
John Macquarrie, ''Varoluşçuluk'', New York (1972), sn. 14–21.
</ref><ref>
''Oxford Companion to Philosophy'', ed. Ted Honderich, New York (1995), s. 259.
</ref> Varoluşçu felsefecilerin en çok eleştirildikleri konulardan biri , kullandıkları terimler olmuştur. Bu terimlerin karışıklık doğurduğu ve akım içinde terim tutarlılığınıntutarlılık sağlanamadısağlanamadığı iddia edilmiştir.<ref name="Carnap, Rudolf 1932 pp.219">Carnap, Rudolf, ''Uberwindung der Metaphysik durch logische Analyse der Sprache'' [''Overcoming Metaphysics by the Logical Analysis of Speech''], Erkenntnis (1932), sn.219–241. Carnap's critique of Heidegger's "What is Metaphysics". ▼
</ref>
▲Varoluşçu felsefecilerin en çok eleştirildikleri konulardan biri, kullandıkları terimler olmuştur. Bu terimlerin karışıklık doğurduğu ve akım içinde terim tutarlılığının sağlanamadı iddia edilmiştir.<ref name="Carnap, Rudolf 1932 pp.219">Carnap, Rudolf, ''Uberwindung der Metaphysik durch logische Analyse der Sprache'' [''Overcoming Metaphysics by the Logical Analysis of Speech''], Erkenntnis (1932), sn.219–241. Carnap's critique of Heidegger's "What is Metaphysics".
</ref><ref name=Marcuse1972>
Marcuse, Herbert. "Sartre's Existentialism". ''Studies in Critical Philosophy'' baskısı. Londra: NLB, 1972. s. 161
</ref><ref>
Martin Heidegger, "Letter on Humanism", ''Basic Writings: Nine Key Essays, plus the Introduction to ''Being and Time'' '', çevirmen: David Farrell Krell (Londra, Routledge; 1978), 208. [http://books.google.ca/books?id=kVc9AAAAIAAJ&lpg=PA208&ots=Wd-UQTTzCG&dq=reversal+metaphysical+metaphysics+oblivion+truth+Being.&pg=PA208&redir_esc=y#v=onepage&q=metaphysical%20oblivion&f=false GoogleBooks]
</ref>
== Tanımsal sorunlar ==
Varoluşçu felsefeye ait terimlerin tanımlanmasında genelleşmiş tanımlar bulunmamaktadır. Yarattığı terimlerin kabul gördüğü ilk önemli varoluşçu ise [[Jean-Paul Sartre]]'dirdır. Bu nedenle bu akım, ancak bir terim olarak varoluşçuluğun ortaya çıkmasıyla birlikte, bu akım filozoflarca kabul görmeye başlamıştır. Düşünür [[Steven Crowell]], bu nedenlerden dolayı varoluşçuluğun tanımlanmasının nispeten zor olduğunu söylemiştir. O sistematik felsefeyi tamamen reddetmek yerine, gerçelgerçek bir sistematiği olan genel yaklaşım çerçevesinde akımın en güzel tanımının yapılabileceğini söylemiştir.<ref name=Crowell2010Stanford>{{Ansiklopedi kaynağı| url=http://plato.stanford.edu/entries/existentialism/ | başlık=Existentialism | ilk=Steven | son=Crowell |tarih=Ekim 2010 |erişimtarihi=2012-06-14}}
</ref>
|
