Geri dönüşüm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Dr. Coal (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik
Hardaliyem (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{diğer anlamı|Geri Dönüşüm (albüm)}}
[[Dosya:Recycle001.svg|thumb|right|150px|Tüm dünyada kullanılan '''geri dönüşüm''' sembolü]]
[[Dosya:Aber Recycling.jpg|200px|thumb|right|Atık maddelerin kategoriler halindehâlinde toplanması için kullanılan geri dönüşüm kutuları]]
 
'''Geri dönüşüm''' terim olarak, kullanım dışı kalan ''geri dönüştürülebilir'' atık [[malzeme]]lerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile [[hammadde|ham madde]] olarak tekrar [[imalat]] süreçlerine kazandırılmasıdır.
7. satır:
Tüketilen maddelerin yeniden geri dönüşüm halkası içine katılabilmesi ile öncelikle ham madde ihtiyacı azalır. Böylece insan nüfusunun artışı ile paralel olarak artan tüketimin doğal dengeyi bozması ve [[doğa]]ya verilen zarar engellenmiş olur. Bununla birlikte yeniden dönüştürülebilen maddelerin tekrar ham madde olarak kullanılması büyük miktarda [[enerji]] tasarrufunu mümkün kılar. Örneğin, yeniden kazanılabilir [[alüminyum]]un kullanılması alüminyumun sıfırdan imal edilmesine oranla %35'e varan enerji tasarrufu sağlamaktadır.
 
Atık malzemelerin ham madde olarak kullanılması [[çevre]] kirliliğinin engellenmesi açısından da önemlidir. Kullanılmış kağıdınkâğıdın tekrar [[kâğıt]] imalatında kullanılması [[hava]] kirliliğini %74-94, [[su]] kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir. Örneğin bir ton atık kağıdınkâğıdın kâğıt hamuruna katılmasıyla 8 [[ağaç|ağacın]] kesilmesi önlenebilmektedir.
 
== Geri dönüşümün tarihçesi ==
15. satır:
== Geri dönüşebilen maddeler ==
* [[Cam]]
* [[KağıtKâğıt]]
* [[Alüminyum]]
* [[Plastik]]
41. satır:
Dosya:Plastic-recyc-06.svg|[[Polistiren]]
Dosya:Plastic-recyc-07.svg|[[Plastik]] (Diğer)
Dosya:Recycling-Code-20.svg|[[KağıtKâğıt]] (Oluklu Mukavva)
Dosya:Recycling-Code-21.svg|[[KağıtKâğıt]] (Diğer Kartonlar)
Dosya:Recycling-Code-22.svg|[[KağıtKâğıt]] (KağıtKâğıt)
Dosya:Recycling-Code-40.svg|[[Demir]]
Dosya:Recycling-Code-41.svg|[[Alüminyum]]
59. satır:
 
Geri dönüştürme metotları her malzeme için farklılık göstermektedir:
* [[Alüminyum]]: Atık alüminyum küçük parçacıklar halindehâlinde doğranır. Daha sonra bu parçalar büyük [[ocak]]larda eritilerek, dökme alüminyum üretilir. Bu sayede atık alüminyum, saf alüminyum ile neredeyse aynı halehâle gelir ve üretimde kullanılabilir. 1 ton metal atığın geri dönüştürülmesi sonucunda 1300 kg hammadeham madde tasarrufu sağlanır. Örneğin; Türkiye'de yıllık olarak toplam 2 milyon tona ulaşmaktadır.
* [[Beton]]: Beton parçalar, yıkım alanlarından toplanarak kırma makinalarının bulunduğu yerlere getirilir. Kırma işleminden sonra ufak parçalar, yeni işlerde [[çakıl]] olarak kullanılır. Parçalanmış beton, eğer içeriğinde katkı maddeleri yoksa yeni beton için kuru harç olarak da kullanılabilir.
* [[KağıtKâğıt]]: KağıtKâğıt öncelikle kâğıt çamuru hazırlamak için, [[su]] içerisinde [[lif]]lerine ayrılır. Eğer gerekirse içindeki lif olmayan yabancı maddeler için temizleme işlemine tabi tutulur. [[Mürekkep]] ayırıcı olarak, [[sodyum hidroksit]] veya [[sodyum karbonat]] kullanılır. Daha sonra hazır olan kâğıt lifleri, geri dönüşmüş kâğıt üretiminde kullanılır. 1 ton kullanılmış kâğıt atığının geri dönüşümü sonucunda, 16 adet yetişmiş çam ağacı ve 85 metrekarelik ormanlık alan tahrip edilmeyecektir. Örneğin; Türkiye genelinde yılda 80 milyon çam ağacı ve 40.000 hektar ormanlık arazi korunmuş olabilecektir.
* [[Plastik]]: Plastik atıklar öncelikle cinslerine göre ayrılarak geri dönüşüm işlemine tabi tutulur. Cinslerine göre ayrılan ''geri dönüşebilir'' plastik atıklar, kırma makinelerinde kırılıp küçük parçalara ayrılır. İşletmeler bu parçaları doğrudan belli oranlarda, orijinal hammaddeham madde ile karıştırarak [[üretim]] işleminde kullanabildiği gibi; tekrar eritip katkı maddeleri katarak ikinci sınıf hammaddeham madde olarak da kullanabilir. 1 ton plastik ambalaj atığının geri dönüşümü sonucunda 14000 [[Kilowatt saat|kWh]] [[enerji]] tasarrufu sağlanmış olur. Örneğin; Türkiye genelinde tasarruf edilebilecek enerji miktarı yıllık 4 Milyon Megawatt saattir (MWh).
* [[Cam]]: Cam atıklar ([[şişe]], [[kavanoz]] vb.) toplama kutularında toplanır ve bu atıklar renklerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine verilir. Burada atık ve katkı maddelerinden ayrılır. Burada cam kırılır ve hammaddeham madde karışımına karıştırılarak [[eritme]] ocaklarına dökülür. Bu şekilde tekrar cam olarak kullanıma geçer. Kırılan cam, beton katkısı ve ''camasfalt'' olarak da kullanılmaktadır. ''Camasfalt''a %30 civarında geri dönüşmüş cam katılmaktadır. Cam bu şekilde [[sonsuz]] bir [[döngü]] içinde geri dönüştürülebilir, yapısında bozulma olmaz. 1 ton cam atığının geri dönüşümü sonucu 100 litre benzin tasarrufu sağlanmaktadır. Örneğin; Türkiye genelindeki cam atıkların geri dönüştürülmesinden yıllık 30 milyon litre benzin tasarruf edilebilecektir.
* Solvent Bazlı Atıklar: Solvent bazlı atıklar kaynama noktaları farkından yararlanılarak geri dönüşümleri sağlanmaktadır. Kirletici maddelerden solventi temizlemek için kaynama noktasına kadar solvent içeren kirleticili madde ısıtılarak solvent buharlaştırılır ve buhar tekrar soğutularak sıvı halehâle getirilir. Bu sayede solvent kirletici diğer maddelerden temizlenmiş olur. İmalat sırasında açığa çıkan bu atık solventlerin geri dönüşümü sonsuz bir şekilde devam etmektedir. Çünkü arıtılıp temizlenen solventler eski özelliklerinden ayılmadanayrılmadan tekrar saf hallerinehâllerine geri dönmektedirler.
 
[[Dosya:Hot metalwork.jpg|right|thumb|280px| Metal]]