Kan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Blood_smear.jpg adlı dosya, JuTa tarafından Commons'tan silindiği için kaldırıldı. Gerekçe:No source since 12 March 2016 |
k plazma > kan plazması |
||
8. satır:
[[Dosya:320fishblood600x2.jpg|thumb|200px|Balık kanının 600 kez büyütülmüş görünümü.]]
'''Kan''', [[atardamar]], [[toplardamar]] ve [[kılcal damar]]lardan oluşan damar ağının içinde dolaşan; akıcı [[kan plazması|plazma]] ve hücrelerden ([[alyuvar]], [[akyuvar]] ve [[kan pulcukları]]) meydana gelmiş [[kırmızı]] renkli hayati sıvı.
Kana; latincede '''hema''', kanı inceleyen bilim dalına ise '''[[hematoloji]]''' denir. Bu sözcükler eski [[Yunanca]]'da kan sözcüğünü karşılayan ''haima''dan türetilmiştir. [[Kolloit]] bir madde olup [[homojen]] görünse bile, [[heterojen]] bir karışımdır. Normal bir erişkinin vücut ağırlığının ortalama 1/13'ünü oluşturmaktadır.
Kan sürekli hareket halinde olan sıvı bir yapıdadır ve [[kan hücreleri]]nden oluşur. Bu kan hücreleri, çeşitli şekillerden ve plazmalardan oluşmaktadır. Dış bölümde kalan [[kan plazması|plazma]], kanın hacminin %55'ini oluşturmaktadır. <ref name=mebvucut>{{web kaynağı|başlık=Vücut sıvıları, elektrolitleri ve kan modülü|url=http://mtegm.meb.gov.tr/program/dokuman/modul/ANESTEZ%DD%20VE%20REAN%DDMASYON/ANATOM%DD%20VE%20F%DDZYOLOJ%DD/V%FCcut%20s%FDv%FDlar%FD%20elektrolitleri%20ve%20kan.pdf|erişimtarihi=3 Mart 2014|yazar=MEB|arşivurl=http://www.webcitation.org/6NnrUeZiB|arşivtarihi=03.03.2014|yer=Ankara|sayfa=16|dil=Türkçe|yıl=2012}}</ref> Plazmanın bazı kaynaklara göre %92'lik kısmı, bazı kaynaklara göre ise %90'ı [[su]]dan oluşur ve geriye kalan bölümü organik ve inorganik maddeler olan plazma proteinleri, aminoasitler, karbonhidratlar, yağlar, hormonlar, üre, ürik asit, laktik asit, enzimler, antikorlar, sodyum, potasyum, iyot, demir, bikarbonat gibi elementlerden oluşmaktadır. Bunlara NPN bileşikleri de denilir. Plazmanın asıl amacı, kanın dokuların ilgili bölümüne taşınmasını sağlamaktır. <ref name=mebvucut /> Plazmada bulunan katı maddelerin büyük miktarı proteinlerden oluştuğu da bilinmektedir. <ref>{{Web kaynağı | başlık = Kan Plazması ve Serumun Kompozisyonu | url = http://www.mustafaaltinisik.org.uk/89-2-05.pdf | yayıncı = mustafaaltinisik | erişimtarihi = 3 Mart 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130626060956/http://www.mustafaaltinisik.org.uk:80/89-2-05.pdf | arşivtarihi = 26 Haziran 2013}}</ref> Plazma yalnızca kanın vücutta dolaşmasına yardımcı olmakla kalmaz. Aynı zamanda, atık ürünlerinde hücrelerden alınmasını sağlar. Plazmanın bileşenleri sürekli olarak yenilenmektedir. Hücrelerin beslenmesine ve atıklarının alınmasına yardımcı olan plazmalar, bağışıklık sistemi hücrelerini de içinde barındırırlar. Kan plazması kendisini 48 saatte bir yenilemektedir.
== Plazma proteinleri ==
| |||