Türk halk müziği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
dz |
||
1. satır:
{{Türk müziği}}
'''Türk halk müziği,''' [[Türkiye]]'nin çeşitli yörelerinde farklı ağızlar ve formlarda söylenen Türkçe [[yöre]]sel [[etnik]] müziklerin tümü. Yapısal olarak [[folklor]]un bir parçası olan ''Türk halk müziği'' (kısaca THM), sözlü halk müziği ve sözsüz halk müziği olmak üzere ikiye ayrılır. Sözlü halk müziğine genel olarak [[türkü]] adı verilir. Sözsüz halk müziği ise düzenli yöresel çalgı [[ezgi]]leridir. ''Klasik'' [[Türk]] halk müziği, çeşitli yörelerden derlenmiş birçoğu anonim olan türkülerden ve sözsüz halk müziklerinden oluşur, [[anonim]] eserlerin sözü ve bestesinin kime ait olduğu bilinmez ve yöreye mâl olmuştur. ''Modern'' Türk halk müziği ise, 1970'li yıllardan sonraki dönemde eski yöresel müzik kalıpları örnek alınarak oluşturulmuş, sözü ve bestesi belli olan halk müzikleridir. Türk halk müziği, [[Türk halk oyunları|halk oyunları]] ve [[halkbilim]] ile de yakından ilgilidir. Bunun dışında genel karakteristiğine göre; [[bektaşi]], [[halay]], [[teke]], [[zeybek]] gibi türlere ayrılır. Ayrıca il bazında türküler kategorilendirilmiştir.
== Etimoloji ==
Türk Halk Müziği örnekleri genelde sözlü olmakla beraber, sözsüz dans müziklerini de içerir. Halk türkülerinin ölçülü olanına kırık hava, ölçüsüz olanına [[uzun hava]] denir. Uzun havalar [[Anadolu]]'nun değişik bölgelerinde ''bozlak'', ''türkmani'', ''maya'', ''hoyrat'', ''divan'', ''ağıt'' gibi adlarla anılır. Bunlar genellikle [[Karacaoğlan]], [[Emrah]], [[Ruhsati]], [[Sümmani]] ve daha birçok bilinen halk ozanının deyişleri üzerine yakılmıştır. Kırık havalar ise koşma, yiğitleme, güzelleme, taşlama, ninni ve daha başka adlar altında kümelenir. Bunlar da genellikle gurbet, ayrılık, sıla hasreti, ölüm, askere gidiş, yiğitlik, düğün, çocuk sevgisi, kız kaçırma gibi köye has toplumsal bir olayı konu alır, sadelik, içtenlik, duygululuk gibi özellikler gösterir yerel renkler taşır. Türk Halk Müziği'nin [[melodi]] yapısı incelendiğinde bu melodilerin ses genişlikleri bakımından bir oktav (sekiz ses sınırı) tamamlayan dizi ve tonaliteyi kesin şekilde belirtmeyen ikili ile beşli aralıkları içinde yaratılmış olduğu görülür. Bununla birlikte dizi ve tonaliteyi belli eden sekizli ve daha geniş sınırlı melodiler de çoktur. Basit ve birleşik ölçülerden başka aksak ölçüleri içeren Türk Halk Müziği, ezgiler ve formlardan oluşur.▼
=== Türk Halk Müziği Çalgıları ===
Satır 42 ⟶ 39:
##* [[Zil]]
##* [[Zilli Maşa]]
▲TRT, kurulduğu yıllardan itibaren yöre yöre araştırma yaparak; pek çok anonim türküyü kaynağından derlemiş ve arşivlemiştir. Bu türküler, THM'nin temel kaynaklarıdır. Öte yandan, yöresel sanatçılar da yörelerindeki unutulmuş veya unutulagelen türkülerin pek çoğunu kayda geçirmişlerdir.
▲=== Türleri ===
▲Kırık havalar ise koşma, yiğitleme, güzelleme, taşlama, ninni ve daha başka adlar altında kümelenir. Bunlar da genellikle gurbet, ayrılık, sıla hasreti, ölüm, askere gidiş, yiğitlik, düğün, çocuk sevgisi, kız kaçırma gibi köye has toplumsal bir olayı konu alır, sadelik, içtenlik, duygululuk gibi özellikler gösterir yerel renkler taşır. Türk Halk Müziği'nin melodi yapısı incelendiğinde bu melodilerin ses genişlikleri bakımından bir oktav (sekiz ses sınırı) tamamlayan dizi ve tonaliteyi kesin şekilde belirtmeyen ikili ile beşli aralıkları içinde yaratılmış olduğu görülür. Bununla birlikte dizi ve tonaliteyi belli eden sekizli ve daha geniş sınırlı melodiler de çoktur. Basit ve birleşik ölçülerden başka aksak ölçüleri içeren Türk Halk Müziği, ezgiler ve formlardan oluşur.
{{Türk müziği çalgıları}}
| |||