Vikipedi

Aramiler: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Upelluri (mesaj | katkılar)
Devriyeler
1.979 değişiklik
Yeni bilgiler, kaynaklar, şablonlar ve kategoriler ile görseller eklendi.
düzeltme AWB ile
1. satır:
{{Antik Mezopotamya}}
'''Aramiler''' ([[Aramice]]: ܐܪ̈ܡܝܐ‎ veya ארמיא: ''Aramiye''), [[MÖ 11. yüzyıl]] ve [[MÖ 8. yüzyıl]] arasında [[Suriye|Kuzey Suriye]], [[Mezopotamya]], [[Levant|Doğu Akdeniz]] kıyıları ve [[Güneydoğu Anadolu]]'da yaşamış, bölgede bazı devletler ve şehirler kurmuş halk. <ref>
{{kitap kaynağı |başlık=Eski Mezopotamya tarihi: başlangıcından Perslere kadar |soyadı=Köroğlu |ad=Kemalettin |yazarbağı= |yıl=2006 |yayıncı=İletişim Yayınları |yer=İstanbul |isbn=9789750503900 |sayfa=144 |sayfalar= |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=https://books.google.com.tr/books?id=xOdYAwAACAAJ}}
</ref>
6. satır:
== Aramilerin Tarihi ==
[[Dosya:Israel i Judà.jpg|150px|left|[[MÖ 9. yüzyıl]] krallıkları. Aramiler yeşil renk ile gösterilmiştir. (Bugünkü Suriye)|thumbnail]]
[[Dosya:Si Gabbor funeral stele Louvre AO3027.jpg|155px|right|thumbnail|[[MÖ 7. yüzyıl|MÖ 7. yüzyılda]]da [[Suriye]]'de bulunan [[Aramice]] yazıt.]]
[[Dosya:Kingdoms of the Levant Map 830.png|155px|right|thumbnail|MÖ 830'da [[Doğu Akdeniz]]'deki krallıklar.]]
Aramilerin erken dönemi hakkındaki bilgiler çok azdır. Ancak MÖ 3. binyılın sonları ile MÖ 2. binyılın başlarına ait çivi yazılı metinlerde Aram ismine rastlanmaktadır. <ref>
{{kitap kaynağı |başlık=Antik Yakındoğu’nun Tarihi |soyadı=Mieroop |ad=Marc Van De |yazarbağı= |yıl=2004 |yayıncı=Dost Yayınları |yer=Ankara |isbn=9752982050 |sayfa=238 |sayfalar= |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=https://www.dostyayinevi.com/TR/belge/1-654/antik-yakindogunun-tarihi.html}}
</ref> [[MÖ 13. yüzyıl]] ve [[MÖ 12. yüzyıl]] arasında gerçekleşmiş olan [[Ege Göçleri|Ege Göçleri (Deniz Kavimleri Göçü)]] ile yakın doğuda siyasi, ekonomik ve sosyal yapısında meydana değişiklik oluşturmuş ve [[Suriye]] ve [[Mezopotamya]]'da yeni etnik grupların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Aramiler ise bu kargaşadan yararlanıp, [[Suriye]] çöllerinden çıkıp, [[Mezopotamya]] ve diğer kültür merkezlerine doğru hareket etmişlerdir. <ref>
{{kitap kaynağı |başlık=Eskiçağda Mezopotamya |soyadı=Memiş |ad=Ekrem |yazarbağı= |yıl=2012 |yayıncı=Ekin Kitabevi |yer=Bursa |isbn=9789944141093 |sayfa= |sayfalar=215-216 |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=}}
</ref>
16. satır:
Aramiler adı yazılı kaynaklarda ilk [[Asurlar|Asur]] kralı [[I. Tiglat-Pileser]] (MÖ 1114-1074) döneminde, [[Asurlar|Asur yıllıklarında]] ''Ahlame-Aḫlamū'' adıyla geçmektedir. Bu yıllıklarda [[I. Tiglat-Pileser]]'in Aramilere karşı yaptığı seferleri ve Aramileri takip etmek için yılda iki kere olmak üzere toplamda 28 kere [[Fırat]]'ı geçtiğinden bahseder. [[I. Tiglat-Pileser]] bu seferlerde Aramiler üzerinde zafer kazandığını ve kazandığı ganimetleri Asur'a getirdiğini söyler.<ref>
{{kitap kaynağı |başlık=The Dynamics of Ancient Empires |soyadı=Morris |ad=Ian |yazarbağı= |yıl=2009 |yayıncı=Oxford University Press |yer=ABD |isbn=9780199707614 |sayfa=34 |sayfalar= |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=https://books.google.com.tr/books?id=6vnkts2rOJUC|dil=İngilizce}}
</ref> [[[[I. Tiglat-Pileser]]]]'in anlattığı zaferlere rağmen, Aramiler, [[Asurlar|Asur]]'da büyük bir kargaşaya neden olmuş, haberleşmeyi kesmiş ve köylere sızmışlar, köylü halklar Aramilerden kurtulmak için [[Arbela]]'nın doğusundaki dağlara kaçmıştır. Daha sonra Aramiler [[Ninive]]'ye doğru ilerlemiş ve [[I. Tiglat-Pileser]], [[Musul]]'un doğusundaki dağlara çekilmek zorunda kalmıştır. <ref>
{{kitap kaynağı |başlık=Eski Çağ'da Yakındoğu |soyadı=Khurt |ad=Amelie |yazarbağı= |yıl=2009 |yayıncı=Türkiye İş Bankası Yayınları |yer=İstanbul |isbn=9789944886642 |sayfa= |sayfalar=473-474 |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=https://books.google.com.tr/books?id=FEkTcgAACAAJ}}
</ref> II. Assur-dan (MÖ 934-912) ve II. Assur-rabi iktidarları döneminde (MÖ 1013-973), Aramiler'in [[Asurlar|Asur]] ve [[Babiller|Babil]] arasında yer alan bölgeyi işgal etmiş oldukları [[Asurlar|Asur kitabelerinde]] geçmektedir.<ref>
32. satır:
== Aramice ==
{{Ana|Aramice}}
Aramiler, [[Sami]] dillerinin Kuzey Merkez öbeğine bağlı bir dil olan [[Aramice]]'yi (Aramca) konuşurlardı. [[Aramice]] [[MÖ 7. yüzyıl]] ve [[MÖ 6. yüzyıl|MÖ 6. yüzyıllardan]]lardan itibaren [[Ortadoğu]]'da yaşayan kavimlerin ortak dili haline geldi. Daha önce aynı işlevi gören [[Akadca]]'nın yerini alan [[Aramice]], bu özelliğini, MS 7. yüzyılda [[Arapça]]'nın [[Ortadoğu]]'da etkili olmasına değin sürdürmüştür. Bugün [[Türkiye]]'nin [[Güneydoğu Anadolu|Güneydoğusunda]] yaşayan [[Süryaniler|Süryanilerin]]in dili [[Aramice]] kökenlidir. [[Mardin]] bölgesinde hala Hristiyan dinine mensup [[Süryaniler]] yaşamaktadırlar. Bunlar [[Aramice]]'nin Doğu Aramice kolundan [[Süryanice]]'nin modern lehçesi olan [[Turoyo]] lehçesini konuşurlar. Yine [[Aramice]]'nin [[Süryanice]] kolunun doğu kolundan olan [[Keldani|Kedanice]] ve [[Asurca]]'nın modern biçimi olan Surit ve Aturaya konuşan [[Nasturiler]] ve [[Keldani]] Hristiyanlar [[Türkiye]], [[Irak]] ve [[İran]]'da yaşamaktadırlar.
 
== Din ve İnanç ==
52. satır:
 
{{Antik Suriye ve Mezopotamya}}
 
[[Kategori:Etnik gruplar]]
[[Kategori:Mezopotamya]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Aramiler" sayfasından alınmıştır