Kinoa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
düzeltme AWB ile
1. satır:
[[Dosya:Quinua.JPG|right|220px|thumb|Peru'da 3.800 metre irtifada kinoalar.]]
 
'''Kinoa''', yenebilir tohumları için tarımı yapılan [[Chenopodioideae]] alt familyasından bitki. Tahıllara benzer yönleri olsa da [[Buğdaygiller|Buğdaygillerden]]den değildir, [[ıspanak]] ve [[pancar]] gibi bitkilere daha yakındır.
 
Kinoa, [[Keçuva dilleri|Keçuva dilindeki]] ''kinua'' sözcüğünün [[İspanyolca]] söylenişinden gelmektedir. Kinoa tarımına [[Bolivya]], [[Peru]], [[Ekvador]] ve [[Kolombiya]]'nın [[And Dağları]] üzerindeki yörelerinde 3.000 ila 4.000 yıl önce başlanmıştır. Yine arkeolojik verilere göre günümüzden 5.200 ila 7.000 yıl öncesine kadar da insanlarca doğadan toplanarak yenmekteydi.<ref name="Quinoa: Production, Consumption and Social Value in Historical Context">{{Web kaynağı | url = http://lasa.international.pitt.edu/members/congress-papers/lasa2009/files/KolataAlanL.pdf | başlık = Quinoa | yıl = 2009 | çalışma = Quinoa: Production, Consumption and Social Value in Historical Context | soyadı = Kolata | ad = Alan L. | yayıncı = Department of Anthropology, The University of Chicago | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120412142216/http://lasa.international.pitt.edu/members/congress-papers/lasa2009/files/KolataAlanL.pdf | arşivtarihi = 12 Nisan 2012}}</ref> [[İnka medeniyeti|İnkalar]] tarafından tarımı yapılır ve manevi değer atfedilirdi. <ref name="posta"/>
 
[[Dosya:FairtradeQuinoa ArM.jpg|right|220px|thumb|Ekvador'da kinoa hasadı.]]
11. satır:
Hasattan sonra tohumların [[saponin]] içerdiği için tadı acı olan kabuklarından ayrılması gerekir. Kinoa genellikle [[pirinç]] ile aynı şekilde pişirilir ve çok çeşitli yemeklerde kullanılır. Kinoa yaprakları, ıspanak gibi bir yapraklı sebze olarak da tüketilebilir, ancak bu şekilde satıldığı nadir görülür.
 
Ayrıca, 2013 yılı "Birleşmiş Milletler Bölge Ofisi" tarafından "'''2013 Kinoa yılı'''" ilan edilmiştir.<ref name="2013 kinoa yılı">''2013 International Year of Quinoa Secretariat'' http://www.fao.org/quinoa-2013/en </ref>
 
Kionanın bazı türleri ICBA'nın testlerine göre 40 dS/m düzeyinde tuzlulukta yetişebilmektedir. <ref> http://www.nuffieldinternational.org/rep_pdf/1310104444BradStillardfinalreport.pdf </ref>
 
<center><gallery>
28. satır:
 
{{Commons|Chenopodium quinoa}}
 
[[Kategori:Ispanakgiller]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kinoa" sayfasından alınmıştır