Başkurdistan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ayratayrat (mesaj | katkılar) |
Erasmus.new (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
40. satır:
'''Başkurtistan''' ya da '''Başkurdistan''' ([[Başkurtça]]: Башҡортостан - ''Başqortostan''; [[Rusça]]: Башкортостан - ''Başkortostan'', ya da (halk ağzında) Башкирия - ''Başkiriya''), ya da resmî adıyla '''Başkurtistan Cumhuriyeti''', [[Rusya Federasyonu]]'na bağlı federe bir Türk cumhuriyetidir. [[11 Ekim]] [[1991]] tarihinde özerkliğine kavuşmuştur.
* Yüzölçümü :143.600 km
* Nüfusu : 4.105.000
* Başkenti : [[Ufa]]
50. satır:
== Tarih ==
Başkurtistan Özerk Cumhuriyeti Güney Urallar'dan batıya doğru, [[Belaya]] ve [[Kama]] nehirlerine kadar uzanır.
== Bulunduğu Zaman Dilimi ==
67. satır:
En büyük şehirleri: [[Ufa]], [[Sterlitamak]], [[Salavat]], [[Neftekamsk]],Ve [[Oktyabrskiy]]
== Ekonomik
Başkurdistan Cumhuriyeti Rusya'nın gelişmiş, sosyal yöneltimli piyasa ekonomili ve istikrarlı bir bölgesidir. Rusya Federasyonu bölgelerin çoğunun arasında çok dallı yapısı, sahip olduğu güçlü sanayii potansiyeli, gelişmiş ziraat ekonomisi ve zengin doğal kaynaklarıyla fark edilmektedir. Cumhuriyet federal bütçe'ye ve ülkenin ekonomik gelişmesine büyük bir katkıda bulunmaktadır.
Gayrı safi Bölge hâsılatın yapısı:
:Sanayi % 39.5
:İnşaat % 6.2
:Ulaştırma % 7.5
:Ticaret % 11.2
:Ziraat % 10.8
:Diğer dallar % 24,8
Başkurdistan gayrisafi bölge hâsılatı hacmi bakımından Rusya Federasyonu bölgeleri arasında ilk on bölgenin içinde yer almaktadır.
== Petro
Başkurdistan Cumhuriyeti petrol üretim ve rafine, kimya ve petrokimya ürünleri, enerji üretimi, petrol, petrol ürünleri ve gaz nakliyesi yapan Rusya Federasyon'un en büyük işletmelerini içeren gelişmiş yakıt ve enerji kompleksine sahiptir.
Başkurdistan, Rusya Bölgeleri arasında ham petrol işleme ve akaryakıt üretiminde 1.ci sıradadır.
Başkurdistan'ın petrol rafine fabrikaları yılda 60 milyon ton petrol işleme kapasitesine sahiptir. Petrolün rafine derinliği %80'den fazladır. Burada çeşitli kalitede benzin, mazot,dizel, mineral yağ, koks, zift gibi ürünler üretilmektedir. Üretilen ürünler kalite ve ekolojik açısından dünya standartlarına uygundur.
Bazı sanayi sektörlerinde Başkurtistan, Rusya'da ilk sırada yer almaktadır. Cumhuriyetin, Rusya Federasyonu ekonomisindeki payı sektörel bazda şu şekilde detaylandırılabilir (Rusya’daki toplam üretime oran olarak):
Başkurtistan, kimya ve petrokimya sanayinin merkezidir. Cumhuriyet, sentetik reçine ve plastik, butilli ve izobutilli ispirto ve kalsiyumlu soda üretiminde birinci sırada, kaustik soda ve kimyasal tarım ilaçları üretiminde 3
▲Başkurtistan, kimya ve petrokimya sanayinin merkezidir. Cumhuriyet, sentetik reçine ve plastik, butilli ve izobutilli ispirto ve kalsiyumlu soda üretiminde birinci sırada, kaustik soda ve kimyasal tarım ilaçları üretiminde 3.cü sırada ve polietilen ve sentetik kauçuk üretiminde 4.cü sırada yer alarak, belli kimyasal ürünleri üretiminde Rusya'nın lideridir.
Başkurtistan'ın gelişmiş kimya ve petrol - kimya sanayi dalları, Rusya Federasyonunun lokomotifi ile mukayese edilebilir. Buradaki fabrikalarda kalsiyum sodanın, butil ve izobutil ispirtoların yarısı, oto benzininin %20, dizel yakıtının ,%15 ve sentetik kauçukların, sentetik katranların, plastiklerin %12 yapılmaktadır. Petrol rafine fabrikalarında kaliteli benzin, dizel, kerosin üretilmektedir. Petrol rafine ürünleri sadece Rusya pazarında değil, diğer ülkelere de satılmaktadır.
En büyük petro-kimya işletmeleri Bashneftekhim, Ufaorgsintez, AO Kauçuk, AO Kaustik, PO Soda, Salavataneftorgsintez, Limprom ve Minudobreniya’dır.
== Makine
Makine sanayisinde 300 civarında büyük ve küçük ölçekli işletme faaliyet göstermektedir. Bunların büyük kısmı petrol ve gaz çıkarma ve işleme, kimya, petrokimya ve madencilik sanayileri sektöründe hizmet göstermektedir. Elektroteknik sanayisi ve donanım üretimi de gelişmiştir. Uçak motorları üretimi kurulup devamlı geliştirilmektedir.
Cumhuriyet Rusya bölgeleri içinde troleybüs ve helikopter üretiminde ilk üç sırada yel almaktadır. Otobüs üretiminde 5.ci sıradadır.
Başkurtistan, siyah metalurji sanayinin gelişmesi için gereken şartlara sahiptir. Sektörün işletmeleri çelik, pik, dökme demir, çelik halat üretmektedir. Renkli metalürji sanayi, altın, bakır-pirite maden üretimi ve işlemesini yapan işletmelerle temsil edilmektedir.
Başkurtistan'da tıp, tekstil, orman ve kereste sanayisi gelişmiştir (kontrplak, sunta, düralit, kibrit, karton).
== İlaç
İlaç üreten İmmunopreparat ve vitamin preparatları ile ilaç üreten Ufavita, ilaç sanayisinin önde gelen işletmeleridir.
Satır 115 ⟶ 121:
Çeşitli finansman kaynakları kullanılarak Cumhuriyet sınırlarında işletmeye senede toplam 1500 bin <sup>m</sup> üzerinde konut teslim edilmektedir.
== Tarım ve
[[Dosya:Bashkir03.png|thumb|250px|right]]
Başkurtistan, Rusya'nın en büyük tarım bölgelerinden biri olup zirai hasılatı hacmi bakımından Rusya Federasyonu Bölgelerinden ilk 3 'e girmektedir. Zirai tarlaların %3,7 ‘sine ve sürülmüş toprakların %3,2
Kırsal kesimde değişik idare ve mülkiyet şekilleri gelişmiş, binden fazla büyük ve orta çaplı tarım işletmeleri ile 4000'e yakın çiftlik kurulmuştur. Başkurtistan buğday ihtiyacının tamamına yakınını kendisi sağlamaktadır. Mağazalardaki gıda maddelerinin yüzde 60-70'i kendi imalatıdır. Tarım ürünlerinin yüzde 43.8'i tarım işletmeleri tarafından, yüzde 54.2'si çiftçileri tarafından üretilmektedir.
Rusya Federasyonu'nun en büyük şeker üretim fabrikaları Başkurtistan'da bulunmaktadır. İşlenen şeker pancarının yüzde 60'ı ihraç edilmektedir.
Et, süt, konserve fabrikaları, ayrıca ekmek, makarna ürünleri, yarma, bira, alkollü ve alkolsüz içkiler, maden suyu ve diğer üretim ve işletmeler. Alkollü ürünler fabrikasının ürünleri ve emsalsiz Başkort balı cumhuriyet'te ve diğer bölgelerde meşhur olmuştur. Başkort balı Cumhuriyetin kartvizitidir. Çeşitli tür bal paketlemesi ile yanı sıra bal katkılı çeşitli ekmek ve şekerleme ürünleri üretilmektedir, bal esaslı ilaç, kozmetik ve diğer ürünlerin üretimleri kurulmaktadır.
Finans, bankacılık
Rusya Federasyonu bölgeleri arasında Başkurtistan etkin bir fonksiyon sürdüren bankacılık sektörüyle farklıdır. Bankacılık işletmelerin toplam sayısına göre cumhuriyet 6. cı sırada, banka aktiflerin hacmine göre ise Rusya Federasyonunda 8.ci sırada yer almaktadır.
Başkurtistan Cumhuriyeti'nin ticaret sektörü 20 bin toptancı, perakendeci ve gıda şirketi ve yaklaşık 55 binden fazla özel girişimcisiyle temsil edilmektedir. Başkurtistan Cumhuriyeti, perakende ticarette Rusya'nın Bölgeleri arasında ilk 10 'na girmektedir.
Satır 127 ⟶ 137:
== Ulaştırma ==
Cumhuriyet'in
Nehirler, Cumhuriyetteki nehir sayısı ise 600’ün üzerindedir. Rusya'nı Batı tarafının birleşik derinsu ulaştırma sistemini oluşturan bir parçası olup, Başkurtistan Cumhuriyetine Baltık denizi ve Karadeniz-Azak deniz havzalarının limanlarına çıkış sağlamaktadır.
Satır 139 ⟶ 150:
Otomobil kullanan nüfus sayısı yönünden Başkurtistan, Volga havzası içindeki cumhuriyetler içinde 3. sırada yer almaktadır. Ayrıca Başkurtistan, yaygın karayolu ve demiryolu ağlarına sahiptir ve Rusya'nın batı ve kuzey bölgelerine, Ural ve Sibirya'ya buradan geçen demiryolları ile bağlanılmaktadır. Karayollarının toplam uzunluğu 24,309 km, demiryollarının uzunluğu ise toplam 1,518 km'dir. Başlıca su ulaşımı Belaya ve Ufa nehirleri vasıtasıyla yapılmaktadır.
== Dış
Başkurtistan'ın şu anda 90'ın üzerinde ülke ile yapmakta olduğu dış ticareti günden güne gelişmektedir. Başkurtistan'ın ihracat kapasitesi çok yüksektir. İhracat, GSYİH’nin yüzde 40'ını oluşturmaktadır. 2002 yılında 2.30 milyar dolarlık ihracat yapan Başkurtistan, 2003 yılında bu rakamı 2.72 milyar dolara çıkartmış, ithalat ise aynı dönemde 342 milyon dolardan 321 milyon dolara gerilemiştir. Bölgenin temel ihracat kalemlerini enerji ve yakıt kaynakları oluşturmakta olup önde gelen ithalat kalemleri ise teknolojik ekipmanlar ve tüketim maddeleridir.
Başkurtistan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla İngiltere, Çin, Hollanda, Almanya, Polonya ve Kazakistan’dır. En fazla ithalat yapılan ülkeler ise Kazakistan, Almanya, Çin, ABD ve Fransa’dır.
Yabancı yatırımlar
Başkurtistan yatırımlarda kendi öz kaynaklarını kullanmaya yönelmekte olup diğer yandan yabancı yatırımlara da önem vermektedir. 2001 yılında çıkartılmış olan “Başkurtistan Cumhuriyeti Yabancı Yatırım Faaliyetleri Kanunu” ile yatırım faaliyetlerini düzenleyen, yabancı yatırımcılar için garanti ve muafiyetleri öngören bir mevzuat altyapısı sağlanmıştır.
Bugün Başkurtistan, Rusya Federasyonu’nda yatırım riskinin en az olduğu bölgelerden birisi haline gelmiştir. Yabancı yatırımcılar daha çok şu alanlara ilgi duymaktadırlar:
== Enerji ==
Satır 164 ⟶ 177:
== Eğitim ==
Başkurtistan'da, eğitim gelişmiştir. Eğitim Rus ve [[Başkurtça]] ile yapılmaktadır. Ana okulları ve 10 yıllık orta okulları bulunmaktadır. Ayrıca Türk girişimcilerinin açtığı okullar bulunmaktadır.
Anaokul: 82 adet, 165.000 öğrenci. Ortaokul: 4175 adet, 86.300 öğrenci. Üniversite : 19 adet, 79.000 öğrenci okumaktadır.
| |||