Vikipedi

Ogur öbeği: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Anlztrk (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
3.611 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Anlztrk (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
3.611 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Birleş|LirOgur Türkçesiöbeği}}▼
{{kaynaksız}}
'''Lir Türkçesi''' veya '''Batı Türkçesi''', '''Eski Batı Türkçesi''' Macar Türkologları, lehçeler tasnifi için z > r (=''rhotacisme'') ve ş > l (=''lambdaisme'') değişimlerini daha esaslı saydıklarından, Türk lehçelerini bu esasa göre ikiye ayırmışlar ve z-ş esaslı lehçeler grubuna “Doğu Türkçesi” (A. Zeki Velidi Togan’a göre: Şaz Türkçesi), r-l esaslı lehçelere de “Batı Türkçesi” (aynı müellife göre: Lir Türkçesi) demişlerdir.<ref name=Dilacar>[http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/1953_7_Dilacar.pdf Agop Dilâçar, Batı Türkçesi, TDAY Belleten (1953), Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 75, 78.]</ref> L-r paralelliğini çok basitçe anlatmak gerekirse Şaz Türkçesindeki ''kız'' kelimesi Lir Türkçesinde ''kır'' şeklindedir.
▲{{Birleş|Lir Türkçesi}}
[[Dosya:Birbirlerini anlayabilen Türk gruplar.png|thumb|240px|Tüm Türk dilleri konuşanların sayısı birbirini anliyabilen dillerden oluşan grublara ayrıldığında böyle bir paylaşım ortaya çıkmaktadır]]
 
== Yayılış ==
'''Ogur grubu''', '''Oğur grubu''' ya da '''Bulgar grubu''', [[Türk dilleri]]nin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu [[Çuvaşça]]dır. Gruba ait tarihi diller [[Hazarca]], [[Hunca]] ve [[Ön Bulgarca]] (Tuna Bulgarcası ile İtil bulgarcasına ayrılır) bugün ölü dillerdir.
Bu kavrama göre adlandırılan Batı Türkleri, merkezleri Orta Asya olan Doğu Türklerinden eski bir devirde ayrılarak batıya doğru göç etmişlerdir. Batı Türklerini umumiyetle Ogur (Çin. Ho-kut) adı altında toplanabilir; birçok Batı Türk boyları -ogur ile biten adlar taşımıştır. Bu ad r: z mutabakatına göre, Doğu Türklerini vasıflandıran Oguz adının karşılığıdır.<ref name=Dilacar/>
 
== Lehçeleri ve vasıfları ==
{| class="wikitable"
Batı Türklerinin tarih boyunca toplanma ve dağılma merkezlerine göre, Batı Türkçesi şu altı gruba ayrılır:<ref name=Dilacar/>
|'''Dil'''||'''Konuşanların sayısı'''||'''Konuşulan ülkeler''' (ve sayıları)
# Batı Sibirya'dan (Tarbagatay dağları, bugünkü Kobdo ile Semipalatinsk arasında) başlayarak Tuna havzasındaki yeni yurtlarına yerleşinceye kadar süren müddet zarfında Macarların diline girmiş olan Batı Türkçesi unsurları.
|-
# Kafkasya'daki Batı Türkçesi ve buna bağlı olarak Hazar Türkçesindeki Batı Türkçesi unsurları, yani Hazarca I.
|[[Çuvaşça]]||2 Milyon||[[Rusya]] ([[Çuvaşistan]] yklş. 1,8 Milyon), [[Kazakistan]] 22.000.
# Tuna Batı Türkçesi, yani [[Tuna Bulgarcası|Bulgar Türkçesi]] I.
|-
# Eski Volga Türkçesi veya [[Volga Bulgarcası]], bunun devamı olan [[Çuvaşça]] ve Çuvaşçadan Fin-Ugor dillerine girmiş olan Batı Türkçesi unsurları.
|}
# Samoyed dillerinde mahfuz olan Batı Türkçesi yadigârları. Hunlarda Batı Türkçesi yadigârlarına rastlanmamıştır. [[Hunca]] esas itibarıyla Doğu Türkçesindendir; meselâ krş. Hun. “''Dengizik''” adı (< ''dengiz-tengiz'' = deniz, Batı Türk. ''tenger'').
 
== AltAyrıca gruplarıbakınız ==
* [[LirŞaz Türkçesi]]▼
Oğur dillerinin başlıca alt kolları şunlardır:
* [[Hazarca]]
* [[Ön Bulgarca]]
* [[Çuvaşça]]
* [[Hunca]]
 
== Kaynakça ==
Bu diller arasında varlığını koruyan tek dil [[Çuvaşça]]dır.
{{kaynakça}}
 
== Sınıflandırma ==
'''Türkçe'''
* '''Ogurca''' ('''Ön Bulgarca''')
=== Ölü Diller ===
*[[Ön Bulgarca]]
*[[Hazarca]]
*[[Hunca]]
=== Günümüzde Konuşulan ===
[[Çuvaşça]]
== Ayrıca bakınız ==
▲* [[Lir Türkçesi]]
 
{{Türk dilleri/Grublardili tarihi}}
 
[[Kategori:Türk dilleridili tarihi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ogur_öbeği" sayfasından alınmıştır