Nikolay Çernışevski: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Barisozel (mesaj | katkılar)
k Robert Owen bağlantısı ve bazı bağlantılar düzeltildi
→‎top: düzeltme AWB ile
1. satır:
 
{{Filozof bilgi kutusu
| adı = Nikolay Gavriloviç Çernişevski
Satır 16 ⟶ 15:
'''Nikolay Gavriloviç Çernişevski''' ([[Rusça]]: '''Николай Гаврилович Чернышевский'''; soyadı zaman zaman ''Çerniçevski'' olarak da geçmiştir) ([[12 Temmuz]] [[1828]] - [[17 Ekim]] [[1889]]) Rus devrimci demokrat, [[materyalist]] filozof, eleştirmen ve [[sosyalist]]. Bazıları tarafından bir [[Ütopyacı sosyalizm|ütopyacı]] (ütopist) [[sosyalist]] olarak değerlendirilmiştir. 1860'larda devrimci demokratik hareketin önderi konumundaydı. [[Lenin]], [[Emma Goldman]] gibi önemli isimleri etkilemiştir.
 
Yoksul bir papazın oğlu olarak [[Saratov]]'da [[1828]]'de doğdu. [[1846]]'ya kadar burada kaldı. [[1850]]'de [[St. Petersburg]] Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra, [[Saratov]]'da bir lisede (jimnazyum) öğretmenlik yapmıştır. [[1853]]'ten [[1862]]'ye kadar [[St. Petersburg]]'da yaşamış, ''Sovremennik''`te (''Çağdaş'') baş editör olmuştur. [[1862]]'de tutuklanmış ve hapsedilmiştir. Hapiste olduğu sırada ''Nasıl Yapmalı?'' isimli ünlü romanını yazmıştır. Daha sonra birçok Rus devrimcisine ilham kaynağı olacak roman, barındırdığı düşünceler açısından [[Robert Owen|Owen]], [[Fourier]] ve [[Godwin]] gibi isimlerin etkilerini taşır denilebilir.
 
[[1862]] yılında 'sivil idam' (alay(cı) idam) hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra [[Sibirya]]'ya sürgün. [[17 Ekim]] [[1889]]'da, 61 yaşındayken ölmüştür.
Satır 22 ⟶ 21:
Çerniçevski Rus popülizmi, ''[[Narodizm]]''`in kurucusudur. Kamuoyunu [[otokrasi]]nin bir devrim ile devrilmesi ve sosyalist bir toplumun yaratılması için çalışmaya davet etmiştir. Düşüncesi eski köylü [[komün]]ünü temel alan bir sosyalizm yaratmaktı. [[Herzen]], [[Belinsky]] ve [[Feuerbach]] fikirlerini büyük ölçüde etkilemiştir. Felsefi anlamda bir [[maddeci]] (materyalist) idi.
 
[[Karl Marx]], Çernişevski'yi, ''"burjuva iktisadının iflasını ustaca ortaya koyan büyük Rus araştırmacısı ve eleştirmeni"'' olarak tanımlar. Ancak Çernişevski bir marksist değildi, daha doğrusu marksist yazından habersizdi.
 
Çernişevski'ye büyük hayranlık duyan [[Lenin]] ise onun Rusya'daki devrimci düşünce ve haraketin gelişimindeki rolünü şöyle açıklar;'' "... Herzen'den sonra Narodnik görüşleri geliştiren Çernişevski, Herzen'le karşılaştırıldığında büyük bir sıçrama yapmıştır. Çernişevski çok daha tutarlı ve militan bir demokrattı, onun yazıları sınıf mücadelesi ruhunu esinlendirir. O, liberalizmin ikiyüzlülüğünü teşhir etme yolunu kararlılıkla izlemiştir... Ütopik sosyalist görüşlerine rağmen, O, kapitalizmin dikkat çekici biçimde derin bir eleştirmeniydi."'' (Rusya'da İşçi Basınının Tarihinden)