II. Gıyâseddin Keyhüsrev: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Kaynakça: düzeltme AWB ile |
içerik ve kaynakça genişletildi. |
||
25. satır:
| dini = [[Sünni İslam]]
}}
[[Dosya:Hunat_Hatun_K%C3%BClliyesi.jpg|thumb|250px|[[Hunat Hatun Külliyesi]]]]
'''II. Gıyaseddin Keyhüsrev''' ([[Arap alfabesi]]yle: '''غياث الدين كيخسرو ''') (ö. 1246, [[Alanya|Alaiye]]), 1237-1246 arasında Türkiye Selçuklu Sultanı.
Türkiye Selçuklu Sultanı [[I. Alaeddin Keykubad]]'ın büyük oğludur. Babasının ölümünden sonra onuncu Sultan olarak tahta çıktı. Döneminde pek çok sosyal, bilimsel ve dinî kurum kurulmuş, büyük mimarlık eserleri inşa edildi. Ancak aynı dönemde vezir [[Sadeddin Köpek]]’in etkisinde kalarak tecrübeli devlet adamlarını bertaraf edilmiş; ülkede gerileme başlamıştır. [[Kösedağ Savaşı]]’nda uğranılan yenilgi ile devlet çöküş sürecine girmiştir.
Annesi [[Hunat Hatun]]'un Kayseri’de [[Hunad Hatun Külliyesi]] ile İncesu’daki ŞeyhTuresan Zaviyesi onun devrinde meydana getirilmiş eserlerdendir.
== Yaşamı ==
1221 yılında doğduğu tahmin edilir.<ref name=tdvia>{{web kaynağı|soyadı1=Sevim|ad1=Ali|başlık=Keyhusrev II|url=http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c25/c250251.pdf|erişimtarihi=18 Şubat 2016|ref=Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 25, Yıl 2002}}</ref> Babası [[I. Alaeddin Keykubad]], annesi “Mahperi Sultan” olarak da bilinen [[Hunat Hatun]]'dur.
1128’de Mengüçoğlu Beyliği’ni ortadan kaldırıp topraklarını ülkesine katan Alaaeddin Keykubat, onu Erzincan iline melik atayraak atabegi Mübarizeddin Ertokuş'la birlikte [[Erzincan]]'a gönderdi. melikliğinin ilk yıllarında Trabzon’u kuşattı.
Babası, kendisinden küçük olan kardeşi İzzeddin Kılıç Arslan'ı veliahtlığa atamıştı ancak babasının ölümü (1237) üzerine [[Sadeddin Köpek]] önderliğindeki bazı emirlerin desteğiyle Türkiye Selçuklu tahtına Gıyaseddin Keyhüsvrev çıktı. Kardeşinin tarafını tutan [[Harezm]] emirlerine karşı mücadeleye girişti; onları kendisine biat etmek zorunda bıraktı. Dımaşk ve Halep Eyyubi hükümdarları ile babasının zamanında yapılan tâbiiyyet anlaşmalarını yeniledi. Halep Eyyubi hükümdarının kızı ile evlenmek, kendi kız kardeşini ise onunla evlendirmek yoluyla akrabalık kurdu. Çok geçmeden diğer Eyyubi hükümdarları ve Artuklular da kendisine tâbi oldu.<ref name=tdvia/> Moğoistan’a babasının haızrladığı elçilik heyetini gönderdi.
Keyhüsrev, babasının devrinde nişanlanmış olduğu Gürcü Prensesi Tamar ile 1237 veya 1238’de evlendi; bu evlilikten [[II. Alâeddin Keykubad]] dünyaya gelmiştir. Eşi Anadolu’da [[Gürcü Hatun]] adıyla tanındı. Gürcü Hatun’a olan sevgisini bastırdığı paralarla gösterdi. Bu paralarda bulunan ars- lan-güneş tasvirinin kendisinin (arslan) ve karısı Gürcü Hatun’un (güneş) sembolleri olduğu ileri sürülür. <ref name=kayseri>{{web kaynağı|soyadı1=Çayırdağ|ad1=Mehmet|başlık=Gürcü Hatun|url=http://www.kayseri.bel.tr/web2/uploads/eDergiler/kayseri-ansiklopedisi-cilt2/files/assets/basic-html/page455.html|erişimtarihi=18 Şubat 2016|ref=Kayseri Ansiklopedisi Cilt 2}}</ref>
Keyhüsrev, saltanatının ilk yıllarında güvenmediği devlet adamlarını Sadeddin Köpek’in telkinleri ile birbir etkisiz hale getirdi; hatta eski veliaht İzzeddin Kılıçarslan ile annesi Adile Hatun’u da öldürttü. Nihayet Türkiye Selçuklu tahtı üzerinde hak iddia eden [[Sadeddin Köpek]]'i de öldürttü (1239).
Bu arada [[Moğollar]]ın önünden kaçarak Anadolu'ya sığınan göçebe [[Türkmenler]], [[Anadolu]]'daki yerleşik devlet düzeni içinde yeni sorunlar yaratmaya başladı. Bu koşullarda [[Baba İshak]]'ın başlattığı [[Babai ayaklanması]]çok hızlı ve kanlı bir şekilde gelişti. Beyşehir Gölü üzerindeki Kudababad Sarayı’na sığınan Keyhüsrev, Moğol tehlikesine karşı ülkeyi savunmak üzere Erzurum sınrıında bulunan orduyu çağırarak ayaklanmayı bastırabildi (1240).<ref name=tdvia/> Bu olay neticesinde devletin gücü önemli ölçüde sarsıldı.
Keyhüsrev, 1241’de ordusunu Kayseri’de topladı. Dımaşk Eyyubi hükümdarı ile güçlerini birleştiril Silvan Eyyubi hükümdarının üzerine yürüdü. Silvan Eyyubi hükümdarı da Germiyanlı Türkmenler’in ve Harizmler’in desteğini sağlamıştı. Yaklaşan Moğol tehlikesi üzerine Abbasi hükümdarının araya girmesiyle iki ordu arasındaki savaş önlendi. Silvan hükümdarının yeniden Selçuklulara tabi olması şartıyla barış yapıldı.
▲Kardeşinin tarafını tutan [[Harezm]] emirlerine karşı mücadeleye girişti. Bu arada rakiplerini etkisiz duruma getirdikten sonra Türkiye Selçuklu tahtı üzerinde hak iddia eden [[Sadeddin Köpek]]'i öldürttü (1239). Daha önce yönetimde etkili olan emirlerin yeniden işbaşına geçmesiyle devlet eski düzenine kavuştu, dış ilişkileri düzeldi. [[Eyyubi]] melikleri, [[İznik|Nikea]]'da (günümüzde İznik) hüküm süren [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] imparatorları ([[İznik İmparatorluğu]]) ve [[Kilikya]] ile [[Artuklu Beyliği|Mardin Artukluları]] II. Keyhüsrev'e bağlılıklarını sürdürdüler. 1240'ta [[Diyarbakır]], Türkiye Selçuklularının eline geçti. [[Moğollar]]ın önünden kaçarak Anadolu'ya sığınan göçebe [[Türkmenler]], [[Anadolu]]'daki yerleşik devlet düzeni içinde yeni sorunlar yaratmaya başladı. Bu koşullarda [[Baba İshak]]'ın başlattığı [[Babai ayaklanması]] bastırıldı (1240). Bu olay neticesinde devletin gücü önemli ölçüde sarsıldı.
Türkiye Selçuklularının zayıflamasından yararlanan [[Moğollar]] 1242'de [[Erzurum]]'u ele geçirdiler. [[Kösedağ Savaşı]]'nda da Anadolu Selçuklu ordusunu yenilgiye uğrattılar (1243). II. Keyhüsrev savaştan sonra [[Batı Anadolu]]'ya kaçtı. Moğollar Sivas’a girdi ve şehri üç gün süreyle yağma ettirdi. Ardından Kayseri’yi kuşattılar, kahramanca direnmesine rağmen şehri ele geçirip büyük bir katliam yaptılar. Azerbaycan’a dönüşleri sırasında aynı şekilde Erzincan’da katliam yaptılar. Bu olaylar sırasında Keyhüssrev’in annesi ve ailesi Halep’e gitmeye çalışırken yakalanıp Moğollar’ a teslim edildi.
Amasya’da bulunan Vezir Mühezzebüddin Ali Moğol komutanı [[Baycu Noyan]]’a gidip Selçukluları Moğollara vergi verir bağımlı bir devlet hâline getiren ağır bir anlaşma imzaladı. Moğollarla barışın sağlanmasının ardından [[Konya]]'ya dönen sultan bundan sonra devlet işlerini bütünüyle veziri
== Kaynakça ==
| |||