Eski Türk yazısı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kategori eklendi. Düzeltme. |
Nakledilen mevcut bilgi aktarıldı. |
||
1. satır:
[[Dosya:Kyzyl orkhon inscription.jpg|thumb|220px|right|Göktürk yazısını taşıyan en eski belge [[Kızıl (şehir)|Kızıl]] şehrinde bulunmaktadır.]]
'''Orhun alfabesi''', '''Göktürk alfabesi''' ya da '''Köktürk alfabesi''' ([[Azerice|Azerbaycan Türkçesi]]: ''Orxon əlifbası'', [[Moğolca]]: хөх Түрүгийн бичиг ''Höh-Türügiyn biçig''), Türkçenin metinlerle izleyebildiğimiz tarihi boyunca kullandığı ilk düzenli ve resmî yazı sistemidir. Bu sistem, Eski İskandinav yazıtlarında kullanılmış Runik (Gotça “esrarlı, meçhul”) yazının karakterlerine benzediği için, Avrupa ve Rus Türkoloji literatüründe, ''Sibirya Run harfleri'', ''Yenisey Run harfleri'', ''Runik alfabe'' ve ''Türk Run Yazısı'' olarak adlandırılmıştır.<ref name=Sirin_User-2006-27>Hatice Şirin User, Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Akçağ, Ankara 2006, s. 27.</ref> [[Göktürkler]]e ait [[Orhun Yazıtları]]'nda kullanılmasından ötürü bu adla anılan [[alfabe]]dir.
MÖ 200 - MÖ. 150 yıllarında kullanılmaya başlanmış ve 36 harf ile şekillenmiştir. Bu Türk dilinin ilk alfabesi [[10. yüzyıl]]'a kadar kullanılmıştır.<ref>[http://www.obib.de/Schriften/AlteSchriften/alte_schriften.php?Runen/Orkhon/Runen.html~Text Talas (''Turan-Hunnen'') - M.Ö. 3. yüzyıl]</ref> Türk dilini en ilk alfabe örnekleri 1970 yılında [[Kırgızistan]]'da [[Balıkçı, Kırgızistan]]'da (''[[Issık Gölü]]'nün batısında'') yakın kalan bir [[han]] mezarlığında bulundu.
Orhun alfabesi, [[Yenisey Yazıtları]]'nda 100 ün üzerinde olan damga (harf) sayısı, [[Orhun Yazıtları]]'nda 38 damgaya düşmüştür. Damgaların temsil ettikleri sesleri: ab ‘av’, eb ‘ev’, ay, er, at, it (köpek), ok, ök (keçi), vs. gibi Türkçede anlamları bulunmaktadır, bu damgaların kaya resimlerinden zamanla Damga harflerine dönüştüğü düşünülmektedir. Damgaların 9. yüzyıla kadar kullanımı sürmüştür.
== Tarih ==
| |||