Vikipedi:Bot politikası: Revizyonlar arasındaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
78.465.8O11 (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Kürşad Avan (mesaj | katkılar) 78.465.8O11 tarafından yapılan 16658231 sayılı değişiklik geri alınıyor. |
||
1. satır:
{{politika|VP:BOTPOL}}
{{Politika özeti|Elle yapılması çok uzun ve zahmetli olabilecek rutin işleri yapmakta kullanılan yazılımlara, ''bot'' denmektedir. İsteyen herkes bot yazabilir, fakat Vikipedi'de kullanabilmesi için aday göstermeli, oylanmalı ve bot statüsü almalıdır. Bot statüsü almadan bot kullanılması yasaktır, engellemeye yol açabilir. Bot statüsü verilen botlar [[:Özel:Listusers/bot|şu sayfada]] listelenir.
Botlar iki kategoriye ayrılarak değerlendirilir; interwiki ve diğerleri. İnterwiki botları maddeleri diğer Vikipedi projelerindeki maddelere bağlayan interwiki bağlantıları ekleyen faydalı botlardır. Oylanarak verilen bot statüsünün limitleri dışına çıkılması durumlarda botun statüsü iptal edilir.}}
{{Bot dolaşım}}
<div style="float: right;">__TOC__</div>
==Bot kullanımı==
Vikipedi'de [[Vikipedi:Botlar|bot]] kullanmak isteyen kullanıcıların ilk olarak [[Vikipedi:Botlar/Başvurular|başvuru sayfasında]] botun tanıtımını yaparak başvurmaları gerekir. Botun neler yapacağının detaylıca anlatılması ve mümkünse örnek birkaç sayfada test edip sonuçlarına bağlantı verilmesi önemlidir. Bu sayede Vikipedistler botu tanıyıp gerekli, kullanışlı, zararlı olup olmadığına karar vererek görüşlerini belirtebilirler. [[Vikipedi:Bot_politikası#Seçim_süreci|Seçim sürecinden]] sonra bot statüsü alması topluluk tarafından onaylananlara bir [[Özel:Listusers/bureaucrat|bürokrat]] tarafından bot statüsü verilir. (bkz:[[Özel:Listusers/bot|Bot statüsüne sahip botlar]])
Botlar;
#insanlardan çok daha yüksek süratte değişiklik yapabilme potansiyeline sahip oldukları
#yapacakları değişiklikleri bir insandan daha düşük dikkatle inceleyebilecekleri
#yanlış kullanıldıklarında veya arızalandıklarında ciddi aksaklıklara yol açabilecekleri
için, Vikipedi topluluğu botlardan belirtilecek yüksek standartları gereksinim olarak kabul etmektedir.
Botlarla ilgili yaşanacak sıkıntılarda bot sahibinin hesabı da engellenebileceği için bu konuda hassasiyet göstermek ve özenli olmak önemlidir.
<!--Use of approved bots in unapproved ways outside their conditions of operation, is prohibited and may in some cases lead to blocking of the user account and possible sanctions for the operator.
Administrators blocking a user account suspected of operating an unapproved bot or an approved bot in unapproved ways should block indefinitely.-->
''Not: Yüksek hızlı yarı-otomatik botlar veya yüksek hızda yapılacak değişiklikler, bir insan kullanıcı tarafından yapılıyorsa bile, bazı durumlarda bot gibi değerlendirilebileceği için dikkatle değerlendirilmelidir.''
==Bot seçilme kriterleri==
Temel olarak bir botun gerekli bot statüsü alabilmesi için aşağıdaki niteliklere sahip olması gerekir;
*Kullanışlı olmak
*Zararsız olmak
*Operatörününkinden başka, kendine ait bir kullanıcı hesabına sahip olmak
*Kaynakları gereksiz tüketmemek
*Üzerinde anlaşma sağlanmış işlemleri yerine getirmek
*İlgili politika ve yönergelere uyum göstermek
*Yaptığı değişiklikleri 'değişiklik özeti'nde yeterli bir şekilde belirtmek.
Botun kullanıcı hesabının bulundurması gereken öğeler ise şunlardır;
*Botun görevlerinin ve yapacağı işlemlerin detayları
*Botun tamamen otomatik olarak mı yoksa elle mi çalıştırıldığı
*Hangi zamanlarda ve hangi aralıklarla işlemlerini gerçekleştireceği
<!--
While performance is [[Wikipedia:Don't worry about performance|not generally an issue]], bot operators should recognize that a bot making many requests or editing at a high speed has a much greater effect than the average contributor. Operators should be careful not to make unnecessary Web requests, and be conservative in their editing speed. [[m:Sysadmins|Sysadmins]] will inform the community if performance issues of any significance do arise, and in such situations, their directives must be followed.
:* Bots in trial periods, and approved bots performing all but the most trivial or urgent tasks, should be run at a rate that permits review of their edits when necessary.
:* Unflagged bots should edit more slowly than flagged bots, as their edits are visible in user watchlists.
:* The urgency of a task should always be considered; tasks that do not need to be completed quickly (for example, renaming [[Wikipedia:Categorization|categories]]) can and should be accomplished at a slower rate than those that do (for example, reverting [[Wikipedia:Vandalism|vandalism]]).
:* Bots' editing speed should be regulated in some way; subject to approval, bots doing non-urgent tasks may edit approximately once every ten seconds, while bots doing more urgent tasks may edit approximately once every five seconds.
:* Bots editing at a high speed should operate more slowly during peak hours (1200–0400 UTC), and days (middle of the week, especially Wednesdays and Thursdays) than during the quietest times (weekends). [http://toolserver.org/~leon/stats/reqstats/page.php Traffic statistics] {{deadlink}} are available.
:* Bots' editing speed may also be adjusted based on slave database server lag; this allows bots to edit more quickly during quiet periods while slowing down considerably when server load is high. This can be achieved by appending an extra parameter to the query string of each requested URL; see [[mw:Manual:Maxlag parameter]] for more details.
Bots that download substantial portions of Wikipedia's content by requesting many individual pages are not permitted. When such content is required, download [http://download.wikimedia.org/ database dumps] instead. Bots that require access to run queries on Wikipedia databases may be run on the [[m:Toolserver|toolserver]]; such processes are outside the scope of this policy.
-->
Bunlara ek olarak, 2 farklı kategorideki botların kendilerine özgü kriterleri vardır. Interwiki botların seçilme kriterleri ve diğer işlemleri yapacak botların seçilme kriterleri farklıdır. Herhangi bir bot adaylık sürecinde belirttiği belirli işe ek herhangi bir işlem yapmak üzere modifiye edilirse tekrar başvuru yapılmalıdır.
===İnterviki botlarının seçim kriterleri===
#Botun sadece ve sadece interviki amaçlı kullanılacağının belirtilmesi (başka herhangi bir işlem yapmaması)
#Oylamada genel çoğunluğun bot adayının lehinde olması
İnterviki botlar için herhangi belirli bir toplam oy limiti veya çoğunluk yüzdesi yoktur. Örneğin toplamda 5 oy alması ve bu oyların 3’ünün lehte olması yeterlidir.
<!-- MADDELER KONUSUNDAKI POLİTİKA NETLEŞTİĞİNDE EKLENECEK
==Madde açacak botların seçim kriterleri==
Bu özel statüdeki botların değerlendirilmesi tamamen kendi adaylık sayfalarında yapılır. '''[[Vikipedi:Bot maddeleri|Belirli koşulları]]''' yerine getirip '''topluluktan onay aldıktan sonra''' madde açma işlevini üstlenebilirler. Madde açacak botlar açacakları her madde grubu için açıklamalarını yaptıktan sonra ve detaylı bir şekilde değerlendirildikten sonra deneme maddeleri yaratırlar. Bunların da değerlendirilmesinden sonra yine topluluk tarafından uygun görülürse bot statüsü kazanır ve en fazla, adaylık esnasında öngördükleri sayıda maddeyi açabilirler.
-->
===Diğer botlar için seçim kriterleri===
Yukarıdaki iki grubun dışında kalan istisnasız tüm botların seçilmesi için gerekenler ise şöyledir;
#Botun yapacağı işlemi veya işlemlerin açık ve net bir şekilde belirtilmesi
#Oylamada toplam en az 10 geçerli oy kullanılmış olması
#Oylamadaki toplam geçerli oyların en az %75’inin olumlu olması
Bu kriterlerin hepsinin var olması zorunludur. Örneğin eğer bir oylamada 2 hafta sonunda 9 olumlu oy kullanılmış ise, 2 numaralı kriterin gerçekleşmemesi sebebiyle oylama geçersiz sayılır ve bot adayı hâlâ adaylığını sürdürmek istiyorsa tekrar aday olur ve oylama tekrar yapılır.
===Global
Global botlar [[:m:Global_bot_policy#Global_bots|Global Bot Politikası]] uyarınca, izin verilen vikilerde [[:m:Steward|kahyâlar]] tarafından yalnızca interviki ve çifte yönlendirme üzerinde çalışmak için onaylanan botlardır. Türkçe Vikipedide global botların kullanılmasına izin verilmiştir.
== Botla madde açılması ==
Vikipedi'de bir '''[[Vikipedi:Botlar|botun]]''' seri bir şekilde çok sayıda madde açması öngörülüyorsa, bunun için [[Vikipedi:Botlar/Başvurular|başvuru yapılmalı]] ve bot kendi başvuru sayfasında detaylıca değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme yapılırken yol göstermesi adına bu yönerge oluşturulmuştur.
Vikipedi'de botlar madde açabilirler, ancak bot sahibinin her madde grubu için topluluktan '''izin alması''' gereklidir.
Ayrıca, kullanıcılar geliştirilmeye açık, rutin temel bilgileri içerecek ve ortak paydaları olan maddeler icin kaynak dosyası hazırlayıp [[Vikipedi:Botlar/İstekler|bot isteğinde]] bulunabilir.
Botun kullanacağı kaynak, açılacak olan madde dizisi için var olan coğu ortak paydayı (temel içerik, şablonlar, interwikiler, referans, resim, kategori vb.) içermelidir. İlk seferde eklenemeyen az sayıda rutin bilgi ileride yine botla eklenebilir.
===Açılacak tüm maddelerde aranacak özellikler===
Topluluk bu ortak paydaları şu şekilde öngörmüştür:
:# Açılan maddelerin '''çok kısa''' ("''X bir Y'dir.''") olmaması
:# Kaynak '''kodunun temiz ve anlaşılır''' olması, yeni kullanıcıların maddenin kodunu rahatça anlayabilmesi ve düzenleyebilmesi
:# Maddelerde kullanılan '''verilere bağlantı''' verilmesi
:# Maddelerde '''referans''' kullanılması
:# <u>Mümkünse</u> '''fotoğraf''' kullanılması
:# <u>Mümkünse</u> maddelerde en az bir '''interviki''' olması
:# Maddelere en az bir '''kategori''' eklenmesi
:# <u>Tematik maddelerde</u> (''Pekin'in köyleri'' gibi) uygun '''şablonlar''' bulunması
Kısaca, botun açtığı maddelerde diğer kullanıcıların özellikle de yeni kullanıcıların öğrenebileceği ve geliştirebileceği viki öğeleri dikkate alınmalıdır. Bu ortak paydalar sadece ''tavsiye niteliğindedir''. Botun açacağı maddelerle ilgili değerlendirme kendi adaylık sayfasında yapılmalıdır.
Madde açacak botlar öncelikle ilk görevleri için gereken koşulları yerine getirdikten sonra [[Vikipedi:Botlar/Başvurular|bot başvurusu]] yaparak bot statüsü alır. Bot statüsü verilen botlar, daha sonra benzer grup görevlerinde (örneğin ''İtalya'nın köyleri'', ''Messier kataloğu gökcisimleri'', ''otomobil modelleri'') ayrı ayrı veritabanları sunup onay almalıdır. "İtalya'nın köyleri" serisi maddeler açan bir bot, "otomobil modelleri" maddeleri için topluluktan bir kez daha onay almalıdır.
==Seçim süreci==
Yukarıdakilerin dışında istisnasız tüm bot seçimlerine uygulanan genel kurallar vardır. Bunlar aşağıda belirtilmiştir.
*''Oylama süreleri maksimum 2 haftadır.''
:2 hafta geçtikten sonra anlaşma sağlanamaması durumunda botun adaylığı düşürülür.
*''Oylama sırasında bot üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz.''
:Botla yapılmak istenen işlemleri kesinleştirmeden, bu işlemlerin uygulanabilmesi için gerekli teknik yapıyı sorunsuz biçimde üretmeden, kısacası bot hazır hâle gelmeden aday '''gösterilmemesi''' daha iyi olacaktır. Eğer bot üzerinde değişiklik yapılırsa o anki seçim geçersiz olur ve başvuru başarısız sayılır.
*''Oylama sonucu bot statüsü alabileceği kararına varılmış bot adaylarının 20 deneme hakları doğar ve bot statüsü olmaksızın çalışırlar.''
:Böylece botun etkinliği kullanıcılar tarafından gözlemlenecektir. Takdire göre, bu deneme sayfalarının daha geniş bir topluluk tarafından görülebilmesi için, son karar verilmeden önce 2 haftaya kadar beklenilebilir. Eğer uygunsuz bir hareket (örneğin oylama öncesi belirtilmemiş bir işlemin uygulanması) görülürse oylama kararı iptal edilir ve başvuru başarısız sayılır.
*''Deneme sonrasında itiraz olmaması durumunda botlar adaylıkları esnasında belirttikleri uygulayabilmelerini sağlayan bot statüsüne erişirler.''
*''Bot statüsü '''alamamış''' aday botlar eski adaylıklarının neticelendirilmesinden en az 1 hafta sonra tekrar aday olabilirler.''
:Herhangi bir sebepten dolayı (seçimin iptal edilmesi veya botun destek alamaması vb.) başarısızlıkla sonuçlanan bir seçimden sonra tekrar aday olmak için, seçimin üzerinden 2 hafta geçmesini beklemek zorunludur.
*''Bot statüsü '''almış''' aday botlar belirtilenden herhangi bir şekilde farklı bir işlem gerçekleştirmek isterlerse tekrar aday olmalıdırlar ve beklemeksizin aday olabilirler.''
:Başarısızlıkla '''sonuçlanmayan''' adaylıkların neticelendirilmesinden sonra bot hiç beklemeden (1 hafta beklemeden) yeni bir işlem için aday olabilir.
==Bot statüsünün düşürülme sebepleri==
*''Bir botun bot politikasına aykırı davrandığı tespit edilirse statüsü düşürülür.''
:Botun kullanışlı olmadığı, zararlı olduğu, başka bir kullanıcı hesabına geçtiği, Vikipedi'nin diğer politika ve yönergelerini ihlal ettiği, yaptığı değişiklikleri 'değişiklik özeti'nde gerekli yeterlikte açıklamadığı görülürse statüsü düşürülebilir.
*''Bot statüsü aldıktan sonra adaylık esnasında belirttiğinden farklı işlemler yerine getiren botların bot statüsü uyarı verilmeden düşürülür.''
[[Kategori:Vikipedi botları|*]]
[[Kategori:Vikipedi politikaları]]
[[ceb:Wikipedia:Mga bot]]
[[gd:Uicipeid:Bot policy]]
[[lt:Vikipedija:Botų naudojimas]]
[[tl:Wikipedia:Patakaran sa bot]]
| |||