Pierre Corneille: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
19. satır:
=== Les Cinq Auteurs (Beş Şair) ===
 
1634 yılı Corneille'e ilgiyi daha da arttırdı; Kardinal Richelieu'nün Rouen'e gezisi anısında şiirler yazması istendi. Kardinal, Corneille'i keşfetti ve ''Les Cinq Auteurs'ün'' arasına kattı ('Beş Şair'; aynı zamanda 'Beş yazarlık cemiyet' olarak da çevrilir). Bu cemiyette; [[Guillaume Colletet]], [[Boisrobert]], [[Jean Rotrou]], ve [[Claude de Lestoile]] de vardı.
 
Bu beşli, Richelieu'nun erdemi ön plana çıkaran yeni tiyatro anlayışını gerçek hayata geçirmek için seçilmişti. Richelieu fikirlerini sunucak, bu yazarlar da tiyatro formunda bu fikirleri işleyeceklerdi. Ancak Kardinal'in emirleri, emirleri daha genişletmeye çalışan Corneille için fazla katıydı ve böylece zamanla ikisinin arasında anlaşmazlıklar oluşmaya başladı. Corneille'in cemiyetteki ilk anlaşmasının süresi bitince, ''Les Cinq Auteurs'ü'' bıraktı ve Rouen'e döndü.
27. satır:
Üç birlik kuralına göre bir oyunun gündoğumundan günbatımına değin geçen süre içinde (zaman birliği), aynı yerde (mekân birliği) geçmesi ve birkaç olay ya da durumu birden ele almak yerine tek bir olay üzerinde yoğunlaşması (eylem birliği) gerekiyordu. Gerçekte bu kuram, [[Aristoteles]]'in, [[trajedi]]nin nasıl bir [[sanat]] türü olduğunu tanımlamaya çalıştığı Peri poetikes (Poetika) kitabının yanlış anlaşılmasından kaynaklanıyordu. Corneille'nin [[Richelieu]]'yle anlaşmazlığından sonra yaptığı ilk oyun, genellikle en iyi oyunu sayılan '''Le Cid''''dir ([[Arapça]]'da yaklaşık olarak paşa ünvanına denk gelen 'al sayyid' kelimesinin Fransızcaya uyarlanması sonucu oluşan sözcük). Oyun, [[Huillem de Castro]]'nun ''Mocedades del Cid'' ([[1621]]) oyununun üzerine kuruludur. Günümüzde [[Fransız]] tiyatro tarihinin en önemli oyunu sayılan [[Le Cid]] ilk sahnelendiğinde büyük ilgi topladı. Corneille ile rakip yazarlar [[Mairet]] ve [[Georges de Scudéry]] arasında oyun yüzünden başlayan kuramsal tartışmalar karşılıklı suçlama yazılarıyla sürdü.
 
Oyunun [[1637]] versiyonu, klasik [[trajedi]]/[[komedi]] ayrımına karşı çıkarak bir [[trajikomedi]] olarak sunuldu. ''Le Cid'', muazzam bir başarı olarak görülmüşse de, ''Querelle du Cid'' (Fransızca'da 'Sid Tartışması' demektir) olarak bilinen çok ateşli bir polemiğin konusu olmuştur. Bunun üzerine Richelieu, o sıralarda yeni kurulan Académie Française'in bu konuda bir karar vermesini istedi. Richelieu'nün '''Académie Française''''i oyunu başarılı bulsa da kusurlu olduğunu savunmuştur. Richelieu'nün Akademi'sine göre geleneksel Zaman, Yer ve Olay Birliği'ne (Zaman Birliği bütün olayın yirmi dört saatlik bir zaman diliminde geçmesini, Yer Birliği oyunda olayın olduğu sadece bir mekânın olmasını, Olay Birliği'yse de olayın sadece bir problemin çevresinde dönmesi gerektiğine inanır) saygı duymadığı savunmuşlardır. Yeni kurulan ''Académie'', döneminin kültür-sanat aktivitelerinin en önemli eleştirmeniydi ve aslında Fransız diliyle ilgili çalışmalar yapsa da Richelieu'nun kendi emri üzerine ''Le Cid'in'' bir incelemesi yapılmıştır. ''Académie'nin'' oyun hakkındaki düşünceleri [[Jean Chapelain]] tarafından <ref> Jean Chapelain ''Les Sentiments de L'Académie française sur la tragi-comédie du Cid (1637; Académie Française'in Le Cid Trajikomedisi Üzerine Görüşleri)'' adlı bir belgede</ref> belirtilmiştir. Oyunun estetik açıdan başarılı, ama tiyatro tekniği açısından yanlış, ahlaki açıdan ise yetersiz olduğu belirtildi. Bu suçlamaların kaynağını, tiyatronun ahlaki nasihatler için bir kaynak olduğu inancıydı. Önemli bir yazar olan [[Georges de Scudéry]] bile oyunu, ''Observations sur le Cid'' ('''Le Cid'' üzerine gözlemler') (1637) adı altında sertçe eleştirmiştir. Richelieu, Académie Française'in bu görüşüne dayanarak Le Cid'in sahnelenmesini yasakladı.
 
Bu tartışma, Corneille için fazla büyüdü ve sonunda Rouen'e geri dönmeye karar verdi. Oyunlarından biri kötü bir şekilde eleştirilince, toplumdan uzaklaştığı bilinmektedir. Yazarın iki oyunu da [[Orta Çağ]] İspanya'sında yaşamış olan [[Rodrigo Díaz de Vivar]] efsanesi üzerinde kuruludur.
35. satır:
Tartışma ortamının durulmasının ardından, Corneille, 1640'ta Paris'e geri döndü. ''Querelle du Cid'', Corneille'in tiyatro kurallarına daha da dikkat etmesine neden oldu ve bu diğer oyunlarında kendini gösterdi. Bu dönemdeki trajedileri; ''Horace'' (1640, [[Richelieu]]'ye adanmıştır), ''Cinna'' (1643) ve ''Polyeucte'dir'' (1643). ''Le Cid'le'' beraber bu oyunlar, genellikle 'Klasik Dörtleme' olarak bilinirler. Corneille ayrıca, Académie'nin eleştirilerini dinleyerek ''Le Cid'i'', geleneksel tiyatro kullarına daha yakın hale getirmek için iki kere değiştirdi. Oyunun 1648, 1660 ve 1682 versyonları artık 'trajikomedi' adıyla değil, trajedi adıyla sunuldu.
 
Corneille'in ünü 1640ların ortasında daha da yayıldı ve ilk antolojisi basıldı. 1641'de, yedi çocuğunun annesi olan Marie de Lampérière'le evlendi. Bu dönemde, Corneille genellikle trajediler sunmuştur: ''La Mort de Pompée'' (1644), ''Rodogune'' (1645), ''Theodore'' (1646) ve ''Héraclius'' (1647). Ayrıca bunların yanında bir de komedi yazmıştır: ''Le Menteur'' (1644).
 
''Pertharite'nin'' 1652'de aldığı kötü yorumlar, Corneille'in hevesini kırdı ve tiyatroyu bırakmasına neden oldu. Tiyatrodan sonra, Thomas a Kempis'in ''Imitation of Christ'ının'' nazım bir çevirisine başladı ve bu eseri 1656'da tamamladı. Nerdeyse sekiz yıllık bir yokluğun ardından, Corneille, 1659'da tiyatroya geri dönmeye ikna edilebildi. Tiyatroya döndükten hemen sonra, XIV. Louis tarafından beğenilen ''Oedipe'i'' yazdı. Ertesi yıl, kısmen kendi tarzının savunması olan ''Trois discours sur le poème dramatique'i'' ('Dramatik şiir üzerine üç söylev') yayımladı. Corneille'in bir anlamda ''Querelle du Cid'e'' karşı savunması olan bu eserde, aynı zamanda klasik tiyatro kurallarının önemini kabul etmiş ama bu kuralları ''Le Cid'de'' kırışını da mantıklı bir şekilde açıklamıştır. Corneille'e göre, [[Aristoteles]]'in dramatik rehberi katı kurallar sunmaktan çok yoruma açık bir eserdir ve bu kuralların bu kadar katı uygulanması gelişmeyi önleyecektir.
41. satır:
=== Son oyunları ===
 
Corneille, birçok eser yazan bir yazar olmasına rağmen (1659'dan sonra on dört yıl boyunca her yıla bir oyun) bu oyunları, eski oyunları kadar tutulmadı. Diğer oyun yazarları daha çok revaçtaydı. 1670'de Corneille ve rakibi olan [[Jean Racine]]'e, aynı olay üzerinde farklı oyunlar yazmaları söylendi. İki oyun yazarı da diğerinin de aynı şeyi yaptığından habersizdi ve oyunlar tamamlandığında Corneille'in ''Tite et Bérénice'i'' (1671), Racine'in ''Bérénice'inden'' daha üstün görülmüştür. [[Molière]] de bu zamanlar da fazlasıyla ünlüydü ve Corneille'le bir komedi olan ''Psyché'yi'' (1671) yazmıştır. Corneille'in daha sonraki oyunları genellikle trajedilerdi. Bunlar; ''La Toison d'or'' (1660), ''Sertorius'' (1662), ''Othon'' (1664), ''Agésilas'' (1666) ve ''Attila'dır'' (1667).
 
Corneille'in en son oyunu ''Suréna'dır'' (1674). Bu oyundan sonra, sahneyi son kez terketmiş ve 1684'te, [[Paris]]'teki evinde ölmüştür. St. Roch kilisesine gömülen Corneille, 1821'e kadar mezartaşsız bir şekilde gömülü kalmıştır.
86. satır:
* [http://www.academie-francaise.fr/les-immortels/pierre-corneille?fauteuil=14&election=22-01-1647 "Académie française" Biyografyasi] {{fr}}
* [http://www.theatre-classique.fr Pierre Corneille eserlerini tumu hakkinda enformasyon arama sitesi] {{fr}}
 
 
 
[[Kategori:1606 doğumlular|Corneille, Pierre]]