Taşlama (edebiyat): Revizyonlar arasındaki fark

Taşlamalar:, toplumdaki aksayan yönleri, bireysel yanlışlıkları, ve devlet yönetimindeki hataları... eleştirel bir dille konu edinir ve halk edebiyatında yermek-, hicvetmek sözcüklerinin karşılığı olarak kullanılır.<ref name=mak1>{{Kitap kaynağı|başlık=Türk Halk Kültüründe Taşlamaya Küçük Bir Örnek|yazar=Adem Balkaya|yayımcı=Turkish Studies, cilt:1, sayı:5|url=http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi5/sayi5pdf/balkayaadem.pdf|erişimtarihi=2011-10-8}}, s.139</ref> Taşlamalar;, [[semai]] ve [[koşma]] dizem (nazım) biçimleriyle yazılır.<ref name=mak1/> Bu nazım şekilleri dörtlüklerden ibarettir; bunun için [[Divan edebiyatı]]nda dörtlüklerle yazılan ve felsefi-eleştirel dizem biçimleri olan [[rübai]] ve [[kıta]]larla benzer özellikler gösterir. Taşlamalar divan edebiyatında bir tür olarak ''hicviyye'' karşılığını bulur. Hicviyye veya hiciv türünün Divan edebiyatındaki en büyük temsilcisi ise [[Nefi]]'dir.<ref>{{Kitap kaynağı|son=Akkuş|ilk=Metin|başlık=Nef’i ve Siham-ı Kaza|yayımcı=Akçağ Yayınları|yer=Ankara |yıl=1998|sayfa=46}}</ref> Taşlamanın en önemli temsilcileri ise [[Dertli]], [[Ruhsati]] ve [[Seyrani]] gibi ozanlardır.<ref name=mak1/>Taşlama geleneği, çağdaş Türk edebiyatı dairesinde de kendini göstermiştir. [[Abdürrahim Karakoç]] gibi halk şiirine yakın şairler taşlamalar yazmıştır. Karakoç'un bir şiirini incelersek:

Görüldüğü gibi şair bu dörtlüğünde; dünyanın madde ve paraya dayalı işleyişinden rahatsız olmuş;, dünyadaki çıkara dayalı sistemi eleştirmiştir.

Taşlamalar bazen genel bir sitem üzerinden ilerlerken bazen; bazen de doğrudan eleştirilen hedefe açıkça saldırılmıştır.<ref name=mak1/> Hatta [[Neyzen Tevfik]] gibi bazı şairler;, şiirlerinde sokak dili ve [[argo]] ifadeleri kullanmaktan çekinmemiştir. Tevfik'in ''Mecnun'' şiiri buna örnektir.<ref>{{Web kaynağı|yayımcı=Antoloji.com|başlık=Mecnun|erişimtarihi=2011-10-8|url=http://www.antoloji.com/mecnun-8-siiri/}}</ref>

Eleştiri, halk edebiyatında temel olarak iki yolla yapılmıştır. Bunlardan biri; ''temsil yoluyla'', ikincisi ise ''[[türkü]] koşmak'' yoluyladır. Temsil yoluyla yapılan eleştiriler genellikle; ''yapıcı eleştiri'' mahiyetindedir. Bu tür yergilerde; görülen eksiklik, temsil yoluyla öyküleştirilir ve iletinin ulaşması istenen merciye üstü kapalı bir biçimde mesaj verilerek; istenilmeyen davranışın giderilmesi beklenir.<ref>Balkaya, s.142.</ref> İkinci tür olan türkü dizme ise büyük oranda taşlamaya karşılık gelir. Çünkü istisnalar haricinde halk edebiyatı ürünleri saz eşliğinde söylenir ve bu eserlere halk nazarında ''türkü'' olarak bakılır. Taşlamaların dili temsil getirmeye göre daha sivridir. Bu şiirlerde yer yer alaycı ifadelere de rastlanır. Türkü koşma yoluyla oluşurulanoluşturulan eleştirilere örnek vermek gerekirse:

Görüldüğü gibi koşulan bu türküde eleştiri;, sivri bir dille yapılmıştır.