Tasmanya Soykırımı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile |
düzeltme AWB ile |
||
4. satır:
'''Tasmanya Soykırımı''' ([[İngilizce]] ''Tasmanian Genocide'' ya da ''Tasmanian genocide, Tasmanian Aboriginal Genocide, Tasmanian Aborigine genocide, Palawa genocide''), [[Avustralya]] kıtasının güneyinde eyalet olarak ona bağlı [[Tasmanya]] adasında yaşamış olan ve 48 kabileden oluşan [[avcı ve toplayıcı]] [[Tasmanya yerlileri]]ne (''Palawa, Parlevar'') karşı 1803-1847 yıllarında [[Britanyalı]] yerleşimciler tarafından uygulanan [[soykırım]].<ref>Madley 2004, sayfa: 170-176</ref>. 1828-1832 yılları arasında yapılan [[Kara Savaş]] kaydedilen ilk modern soykırım örneğidir.<ref>Tatz, Colin : With Intent To Destroy: Reflections on Genocide, Verso Books 2003</ref> Kara Savaş çatışmaları safkan Tasmanyalıları yok etmeye yönelik bir soykırımdır.<ref>Curthoys 2008, sayfa: 229-252, 230, 245-6</ref> Tasmanya olayı Avustralya'daki soykırımın bilinen tek örneğidir.<ref name="refMoses">Moses, sayfa: 98</ref> Tasmanya olayları çağdaş Avustralyalılar için «soykırım» (''genocide'') yerine ondan daha ciddi olan «imha» (''[[:en:Pest control|extermination]]'') biçiminde görülür.<ref>Curthoys 2008, sayfa: 241 (= ''To call something “genocide” rather than “extermination” was somehow seen as far more serious for modern Australians; the questions of intent and responsibility were so much closer to home.'')</ref> Türkçe kaynaklarda Tasmanya adasındakiler ile Avustralya adasındakiler (özellikle de [[Queensland]] eyaletindekiler) '''[[Aborjin Soykırımı]]''' adı altında da ele alınır.<ref>[http://www.uhim.org/images/karne/1309773076.pdf Ülke İhlal Karneleri: İngiltere]. UHİM Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi</ref>
Tasmanya'ya ilk Britanyalı yerleşimciler 1803 yılında gelmiştir. 1803 yılındaki yerli nüfusunun 4.000 ilâ 9.000 arasında olduğu tahmin ediliyor.<ref>Jones 1974, sayfa: 325</ref>
1803 yılındaki Britanya sömürgeleştirmesi öncesinde Tasmanya yerlilerinin nüfusu 3.000–15.000 arasında tahmin edilmektedir.<ref name="Madley">[http://www.journals.uchicago.edu/doi/pdf/10.1086/522350 From Terror to Genocide: Britain’s Tasmanian Penal Colony and Australia’s History Wars]</ref><ref>Rhys Jones:3,000-5,000, N. J. B. Plomley: 4,000–6,000, Henry Reynolds: 5,000–7,000, Colin Pardoe: 12,000+ and David Davies: 15,000.</ref>
56. satır:
İlk yıl boyunca Britanya'dan ve [[Hindistan]]'dan ithal edilen yiyecekler seyrek olarak adaya getirilir, gelenler de büyük ölçüde deniz suyundan bozulmuş, kurtlanmış tamamen yenilemez durumdaki tahıl ve tuzlama ettir.<ref>Watson 1921, sayfa: 361, 392</ref> Böylece, 1803-1804 kışında [[River Derwent (Tasmanya)|Derwent Nehri]]'ndeki yerleşimde [[iskorbüt]], [[ishal]] ve [[nezle]] (''catarrh'') görülmüştür. Bu durumu dönemin yetkilileri "neredeyse bir [[kıtlık]] tutarı" olarak anmışlardır.<ref>House of Commons 1831, sayfa: 257</ref> Hayatta kalmak için Britanyalı yerleşimciler yerel avlara yönelmiş ve [[emu]] (''Dromaius novaehollandiae diemenensis''), [[kara kuğu]], [[valabi]] ve [[kanguru]] avlamaya başlamıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 170"/> Açlık ve kıtlıkla mücadele eden ilk yerleşimcilerin hayatını büyük olasılıkla kanguru eti kurtarmıştır.<ref>Robson 1983, sayfa: 53</ref> 1808 yılında yerleşimin kurulu olduğu alanda kanguru ve diğer avların sayısı azalınca yerleşimciler içbölgeye uzanmaya başlamışlardır. Azalan avların rekabeti sonucu Britanyalılar ile yerliler arasındaki ilk şiddetli çatışmalar görülmüştür.<ref>Nicholls 1977</ref><ref>Ryan 1996</ref>
Britanyalıların 1820-1828 yıllarında kırlık alandaki yerleşimleri ekonomik gerilim yaratmış ve yerliler ile yerleşimcileri kaynama noktasına getirmiş, Beyaz nüfus 5.400 kişiden 18.128 kişiye ulaşmıştır.<ref>Plomley 1992, sayfa: 25</ref> Beyazlarca Tasmanya'ya getirilen [[koyun]] sayısı 1816-1828 yıllarında 12 kat artarak 54.600 baştan 791,120 başa ulaşmıştır.<ref>Ryan 1996, sayfa: 83</ref> Hükûmet yerleşimciler için geniş arazileri ayırmış ve adanın yaklaşık % 30 kadarı mera ya da tarım arazisi hâline getirilmiştir. Bu kamulaştırılan alanlar yerlilerin birincil avlaklarıdır ve 1828 yılında yerliler Britanyalılara karşı ayaklanırlar.
== Katliamlar ==
102. satır:
=== İnsan soykırımı ===
[[Dosya:Truganini and last 4 tasmanian aborigines.jpg|300px|thumb|left|Son dört safkan Tasmanya yerlisi. Sağda oturan kadın 1878 yılında ölen son yerli [[Truganini]]'dir, yaklaşık 1860 lar]]
[[Dosya:Last of the Tasmanians Woodcut 11 - Patty.jpg|300px|thumb|left|Oyster Bay boyunun ''Mumirimina'' kabilesinden ''Pilunimina'' (''Plownneme, Pangum''; Beyaz adı: ''Flora'') 1858 yılında Dr. Nixon'ın çektiği fotoğraf, Oyster Cove. Pilunimina, genç kız iken Beyazlar tarafından kaçırılmış ve Bass Boğazı Adalarındaki fok avcılarının kampında yıllarca erkeklerce harcandıktan (''spent'') sonra Robinson tarafından kurtarılmıştır. Daha sonra Oyster Bay boyundan ''Kalamaruwinya'' adlı bir yerli adamla evlendirilmiştir. Karı koca her ikisi de 1860 yılında Oyster Cove'de ölmüştür.
[[Dosya:Trugannini 1866.jpg|250px|thumb|right|1878 yılında ölen son Tasmanya yerlisi kadın [[Truganini]], 1866]]
147. satır:
[[Dosya:Benjamin Duterrau - Mr Robinson's first interview with Timmy - Google Art Project.jpg|250px|thumb|right|[[Benjamin Duterrau]]'nun fırçasından ''Mr Robinson's first interview with Timmy'' tablosu, 1840, Hobart, Tasmanya<ref>[http://artsearch.nga.gov.au/Detail.cfm?IRN=64897 National Galery of Australia]</ref>]]
Askeri harekat sırasında ve sonrasında, soykırımın son aşaması olan yerlilerin hapsedilmesi Beyazlar tarafından uygulamaya konur. Etnik [[gulag]] (''ethnic gulag'') olarak nitelendirilen bu kapalı rezervasyon alanlarına yerlileri hapsetmek onları mülksüzleştirip Beyazlarla olan ekonomik rekabetini kaldırmak ve siyasi [[hadım]]lık (''political emasculation'') demektir. Bu etnik gulaglar soykırımın devamı için gizli bir bulaşma yeri sağlar.<ref name="Madley 2004, sayfa: 174"/> Bu kamplar (ya da [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde olduğu gibi [[Kızılderili rezervasyonları]]) genelde alenen yerli halkı yerleşimcilerden ve Batı Uygarlığından koruma amaçlıdır. Ancak, [[Sovyet]] gulagları gibi, etnik gulaglar da yerlileri nispeten dar bir alana hapsederek [[Malnütrisyon|yetersiz beslenme]] (malnütrisyon), yetersiz giyim, yetersiz tıbbi bakım ve sağlıksız koşullar altında önemli sayıda yok etme aracı olarak kullanılmıştır.<ref name="Madley 2004, sayfa: 175">Madley 2004, sayfa: 175</ref> Yerlilerle diyaloğu iyi olan vaiz [[George Augustus Robinson]] 1829 yılında yerlileri bulundukları topraklarından alınıp toplanma alanlarına götürmek için cezbedici müzakerelerine başlamıştır.<ref>Reynolds 1995, sayfa: 121–157</ref> 3 Şubat 1835 günü gönüllü [[göç]] ve zorunlu [[tehcir]] (''voluntary migration and forced removal'') tamamlanmış ve bütün Tasmanya yerlileri Tasmanya ana adasından alınıp onun kuzeydoğusunda bulunan [[Flinders Adası]]'na taşınmıştır ve Robinson bunu bir raporla vali Arthur'a bildirmiştir.
== Kültürel soykırım ==
239. satır:
== Tarih yazımı ==
[[Avustralya]] topraklarında soykırım yaşandığını Avustralyalıların çok az bir kısmı bilmektedir.
Tasmanya Soykırımını kıtalararası benzer soykırımlarla ([[Amerika]]'daki [[Yuki Soykırımı]] ile güneybatı [[Afrika]]'daki [[Herero ve Nama Soykırımı|Herero Soykırımı]]) karşılaştırma yaparak çalışan Yale Üniversitesi'nden soykırım [[tarihçi]]si [[Benjamin Madley]]'dir ve kendisi soykırımın olduğunu kabul etmektedir.<ref>Madley 2004</ref>
[[Yale Üniversitesi]]'nin «Soykırım Araştırmaları Projesi» (''Genocide Studies Program'') dahilinde Benjamin Madley'in çalışmaları yanında, Avustralyalı tarihçi [[Lyndall Ryan]] (d. 1943) da görülmekte ve Tasmanya yerlilerine yapılan katliamları araştırmaktadır.
Avustralyalı yazar ve tarihçi [[Keith Windschuttle]] soykırımı kabul etmeyenlerdendir ve kendisi ayrıca [[Risdon Cove Katliamı]]nı da katliam olarak nitelendirmez. Windschuttle'ın kitabı (''The Fabrication of Aboriginal History, Volume One: Van Diemen's Land 1803-1847'') adanın ilk Avrupalı yerleşimcileri tarafından Tasmanya yerlilerine karşı soykırım yapıldığı fikrini yok etme amacıyla kaleme alınmıştır ve kitabın yayımlanmasından sonra kendisi [[Holokost inkârı|Holokost inkârcıları]]nın Avustralya dengi (''the Australian equivalent of the holocaust deniers'') olarak görülmüştür.<ref>New English Rewiev: [http://www.newenglishreview.org/Theodore_Dalrymple/Why_Intellectuals_Like_Genocide/ Why Intellectuals Like Genocide] by Theodore Dalrymple</ref>
|