Boyut: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Homonihilis (mesaj | katkılar)
YBot (mesaj) tarafından yapılmış 16371630 numaralı değişiklikler geri getirildi: Tamir. (TW)
düzeltme AWB ile
1. satır:
{{dablink|Aynı isimli albüm için [[Boyut (albüm)]] maddesine bakınız.}}
[[Dosya:Squarecubetesseract.png|right|thumb|400px|Soldan sağa, [[kare]], [[küp]] ve [[tesseract]]. Karenin çevresi bir boyutlu doğrular, küp iki boyutlu alanlar ve tesseract da üç boyutlu hacimler tarafından sınırlandırılmıştır.]]
 
[[Fizik]] ve [[matematik]]te bir [[uzay]]ın ya da [[nesne]]nin '''boyutu''', gayriresmi olarak bu uzay ve nesne üzerindeki herhangi bir noktayı belirlemek için gereken minimum [[koordinat]] sayısı olarak tanımlanır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://curious.astro.cornell.edu/question.php?number=4 | başlık = What is a dimension? | tarih = 4 Haziran 2003 | erişimtarihi = 24 Ocak 2012 | yayımcı = cornell.edu | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150124042428/http://curious.astro.cornell.edu:80/question.php?number=4 | arşivtarihi = 24 Ocak 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://mathworld.wolfram.com/Dimension.html | başlık = MathWorld: Dimension | erişimtarihi = 24 Ocak 2012 | yayımcı = mathworld.wolfram.com | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150905163417/http://mathworld.wolfram.com/Dimension.html | arşivtarihi = 5 Eylül 2015}}</ref> Bir doğru üzerindeki bir noktayı tanımlamak için bir koordinat gerektiğinden doğrunun bir boyutu vardır (örneğin sayı doğrusu üzerindeki 5 noktası). [[Düzlem]], [[silindir]] ya da [[küre]] yüzeyinin iki boyutu vardır, çünkü bu yüzeyler üzerindeki herhangi bir noktayı tanımlamak için iki koordinata ihtiyaç vardır (örneğin küre üzerindeki bir noktayı tanımlamak için hem [[enlem]]e, hem de [[boylam]]a ihtiyaç vardır). Yine aynı şekilde küre, silindir ya da küpün içindeki bir noktayı tanımlamak için üç koordinat gerektiğinden bu boşluk üç boyutludur. [[Özel görelilik|İzafiyet Teorisi]]'nde ise zaman, dördüncü ve uzaysal olmayan '''boyut''' olarak eklenir.
 
{| class="wikitable"
20. satır:
 
=== İlave boyutlar ===
Fizikte üç uzay boyutu ve bir de zaman boyutu kabul gören normdur. Fakat temel kuvvetleri birleştirmeye çalışan teoriler, bu amaçla daha fazla boyut eklemektedirler. [[Süper sicim teorisi]], [[M teorisi]] ve [[Bozonsal sicim teorisi]], fiziksel uzayın sırasıyla 10, 11 ve 26 boyutlu olduğunu iddia ederler. Bu ilâve boyutların uzaysal olduğu söylenir. Fakat biz ancak üç uzaysal boyutu algılarız ve bugüne kadar ne deneysel, ne de gözlemsel deliller, ilave boyutların varlığını tasdik etmez. Muhtemel bir açıklama, uzayın atomaltı ölçekte (muhtemelen [[quark]]/[[sicim teorisi|sicim]] ölçek seviyesi veya daha altta) ilave boyutların içine "sarılmış gibi" davrandığıdır.
 
Aralık 2012'de [[Büyük Hadron Çarpıştırıcısı]] sonuçlarının analizi, [[büyük ilave boyutlar|büyük ilave boyutlu]] teorileri ciddî şekilde sınırlamıştır.<ref name="arxiv.org">CMS Collaoration, "Search for Microscopic Black Hole Signatures at the Large Hadron Collider," http://arxiv.org/abs/1012.3375</ref>
47. satır:
[[Kategori:Temel fizik kavramları]]
 
[[ckb:ڕەھەند]]
[[da:Dimension]]
[[ja:次元]]
[[ku:Rehend]]
[[nl:Dimensie]]
[[ja:次元]]
[[ro:Dimensiune]]
[[sq:Përmasa]]
[[sk:Rozmer]]
[[sl:Razsežnost]]
[[ckbsq:ڕەھەندPërmasa]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Boyut" sayfasından alınmıştır