Godefroy de Bouillon: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kawjder (mesaj | katkılar)
→‎Gençliği: yazım hataları düzeltildi.
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Kawjder (mesaj | katkılar)
→‎Birinci Haçlı Seferinde komutanlık: yazım hatalarını düzelteyim, dedim ama, o kadar çok ifade bozukluğu var ki, metnin tümüyle yeniden yazılması gerek.
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
50. satır:
''{{anamadde|Birinci Haçlı seferi}}''
 
1096'da başlayan [[Birinci Haçlı Seferi]] sırasında Baronların Seferi adı verilen etabında Fransa'dan Kudüs'e giden Haçlı ordusu içinde gayetönemli büyükbir komutanlık rolürol oynamıştır.
 
[[Dosya:A. Salzmann - Épée de Godefroy de Bouillon - Jerusalem.jpg|thumb|upright|Kutsal Kabir Kilisesi'nden 1808'de tahrip edilip kaybolmuş olan 'Godfrey de Bouillon' mezarından kalan ve ona ait olarak sergilenmiş olan kılıç]]
 
1095'de yeni papa seçilen [[II. Urbanus]] Hıristiyanlar için kutsal olan [[Kudüs]] şehrini bu şehir ve kaleyi zaptetmiş olan Türk asıllı Artuklu kardeşlerArtukluların elinden tekrar Hıristiyanlar eline geçirmekalmak için bir kutsal hac şekilinde olan ama askeri bir saldırı olan Haçlı seferi yapılması için Hıristiyan ordularainin toplanmasıyapmak için bir kutsal davet yapmaya başladı. Avrupa ülkelerinden gelen bu askerişaldırıaskeri saldırı ile Anadolu'yu istilaya geçen ve orada yerleşmeye başlayan Türkmen ve [[Selçuklular]]'in bu arazilerden çıkarılması için [[Bizans İmparatorluğu]]'na destek sağlanmış olunacaktı.
 
Bu Birinci Haçlı seferine katılan Avrupalı asillerin en yüksek ünvanlılarından biri Aşağı Lorraine Dükü Godfrey de Bouillon oldu. Godfrey de Bouillon bu sefere kendi askerleri ile katılmak üzere sahibi olduğu arazilerin çoğunu sattı ve diğer bir kısmını [[Liege]] Piskoposu ve [[Verdun]] Piskoposu'nda aldığı borç için teminat olarak verdi. Sağlanan bu fonlarla Godfrey de Bouillon yaklaşık 1000 kadar şövalyeden oluşan bir ağır süvari birliğini Kudüs'e götürmeye karar verdi. Ağabeyi Eustace ve küçük kardeşi [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|Baudouin]] de kendisine refakat etmekteydiler; ama bunların elinde Avrupa'da arazileri bulunmamaktaydı.
 
Birinci Haçlı seferi'ne Godfrey de Bouillon yanında diğer Avrupalı asiller de iştirak etmekteydiler. Bunlar arasında en yüksek rütbeli olan asilin [[Toulouse'lu IV. Raymond]] (1041/1042 – 1105), (bazen Raymond de Saint-Gilles) olduğu kabul edilmektedir. 52 yaşında olan Raymond St Giles HaçlılarHaçlı ordusuna en yüksek sayıda Haçlı şövalye askeri birliği getiren soylu baron olmaktaydı. Bu getirdiği asker sayısı, yaşı ve Avrupa'daki savaşlarda kazandığı ünü dolayısıyla Raymond St Gilles'in bu Birinci Haçlı seferinin "Baronlar Seferi" denen kısmının lideri olması beklenmekte idi.
 
Yine FranklarFrank asıllı olan büyük bir ordu ile Flandra Kontu [[II. Robert]] ayrı bir grup olarak Avrupa'dan Konstantinopolis'e giden bir HaçlılarHaçlı ordusuordusunun başında idi. Bu FranklarFrank asıllı asillerasil orduları yanında Norman asıllı ve Sicilya ile güney İtalya'yı eline geçirmiş olan Norman Sicilya Grandkontu [[I. Rugerro]]'nun oğlu olan Taranto'lu [[I. Boemondo|Boemondo]] Norman haçlılarla İtalya'dan Adriyatik Denizi'ni geçerek bu sefere katılmıştı.<ref>Bu asiller Birinci Haçlı seferi ile Güney Anadolu, Lübnan ve Kudüs'ü ellerine geçirdikten sonra buralarda kurulan Frank HaçlılarHaçlı devletlerinin hükümdarlarihükümdarları olmuşlardı. Godfrey de Boullion kurulan Kutsal [[Kudüs Krallığı]] hükümdarı; küçük kardeşi [[I. Baodouin (Kudüs Kralı)|Baodouin Bouloungelu]] önce [[Edessa Kontu]] sonra ağabeyi yerine ikinci Kudüs Kralı; Toulouse'lu [[IV. Raymond|Raymond de Gilles]] [[Trabluşsam Kontluğu|Trabluşsam Kontu]] ve Beomondo ise [[Antakya Prensliği|Antakya Prensi]] olmuşlardı.</ref> Ayrıca Papa temsilcisi olarak Puy Piskoposu olan [[Adhemar Puylu|Adhemar]] bu sefere iştirak etmekte idi.
 
Avrupa'dan gelen Haçlılar dört değişik ordu grubu olarak ayrı olarak Avrupa'dan Konstantinopolis'e geçmeye başladı. Godfrey de Bouillon kardeşleri ile birlikte çoğunluğu Franklardan oluşan (bazı kaynaklara göre 40.000 askeri aşkın) bir şövalye ordusu başında Ağustos 1096'da Aşağı Lorraine'den sefere başladılar. Almanya ve Macaristan'dan geçerek kuzey Balkanlar Bizans sınırına eriştiler. Bu ordu Almanya ve Macaristan'da yerli halk ile bazı çatışmalara girişmişti. Balkanlardan Bizanslıların kurduğu ve idare ettiği menzillermenzil sistemi ve [[Bizans ordusu]]nun sağladığı kılavuzluk ile daha disiplinli geçiş yapıldı. Godfrey de Bouillon ve ordusu, Vermandois'lı Hugh'un haçlı ordusundan sonra, ikinci ordu olarak Kasım'da Konstantinopolis'e erişti ve şehrin dışında şehirden pek uzak olmayan bir ordugaha yerleştirildi.
 
[[Dosya::Godefroy de Bouillon.jpg|thumb|180px|Bizans İmparatoru [[I. Aleksios Komnenos]]'un Godfrey de Bouillon ve diğer Haçlı orduları komutanlarını kabulu]]
 
Diğer Haçlı orduları birkaç ay içinde Konstantinopolis'e ulaştılar. Birdenbire Bizans İmparatorluğu başkentinin yanında 25.000-50.000 kişilik piyade ordusu ve 4.000-8.000 kişilik ağır süvari şövalye ordusu kampa girmişti. Bizans İmparatoru [[I. Aleksios Komnenos]] ve Godfrey de Bouillon ve diğer Haçlı orduları komutanlarının hedefleri değişik ve çatışmalı idi. Bizans İmparatoru bu Haçlı ordusunun Orta Asya ve İran yoluyla Anadolu'ya göç eden Türkmenleri buralardan temizlemek ve [[Anadolu Selçuklu Devleti]]'ni ortadan kaldırmak için kullanılmasını istemekte idi. Godfrey de Bouillon ve diğer Haçlı orduları ise Anadolu'dan biran evvel geçerek Filistin'e inip Kudüs'ü ellerien geçirmeği istemekteydiler. Bizans İmparatoru gelen Haçlı ordusu komutanlarından onları ve ordularının kendine biat ederek tabi olup vassalları olacağını ve ellerine geçirecekleri eski Bizans arazilerini imparstorlukimpartorluk yönetimine geri vereceklerine dair bir sadakat yemini vermelerini istemekteydi. Sonunda Godfrey de Bouillon diğer haçlılarhaçlı liderleri biraz değiştirilmiş sadakat yemini verdiler. Bizans donanması ile Anadolu yakasına geçirildiler.
 
[[Dosya:CrusadeLeaders.jpg|thumb|left|upright| HaçlılarHaçlı liderleri Godfrey de Bouillon, [[Antakya Prensliği|Antakya Prensi]] [[I. Boemondo|Boemondo]], [[Toulouse'lu IV. Raymond|Raymond St Gilles]], ve diğer Haçlılar]]
 
1097'de Baronların Haçlı ordusu Anadolu'ya geçip yürüyüşe başladı. Önce Keşiş Piyer'in "Halk Haçlı Seferi" ufak kalıntıları ile birleştiler. Kılavuzluğu iki Bizans generali, Manuel Boutoumites ve Tatikios, komutasında Bizans ordusu sağlamaktaydı. İlk hedef Sultan Kılıç Arslan'ın Selçuklu başkenti olan Nikea (modern [[İznik]]) idi. İ1. Kılıç Arslan Anadolu'da savaşmakta idi ama hazinesi ve ailesi Nikea'da kalmıştı. Haçlı ordusu Nikea'yı kuşatma altına aldı. [[Nikea Kuşatması (1097)|Nikea Kuşatması]]'nda Beomondo Haçlı ordusunu komuta ederek önemli rol oynadı ve Godfrey ve Lorraine şövaleyeleri nisbeten ufak rol oynadılar. Haçlı ordusu kaleye son bir büyük saldırıya hazırlanırken kaleye Bizans bayrağı çekildiğini gördüler. Bizanslılar Selçuklu kale komutanı ile ayrı ve Haçlılardan gizli bir anlaşma yapmışlardı ve Nikea şehri Bizanslılara verildi. Fakat bu Haçlılar ile Bizanslılar arasını açtı.
 
Bundan sonraki Haçlı ordusunun Anadolu'yu geçişinde Godfrey de Bouıllion ancak önemli çarpışmalarda belirli rol oynadı ve genellikle ordunun ilerlemesi Raymond de Gilles ve Tarantolu Beomondo komutasında oldu. İznik kuşatması ve fethinden sonra Haçlı ordusu, ordu idaresini ve iaşe toplamayı kolaylaştırmak nedeniyle, ikiye bölündü. Birisi Boemondo idaresinde Normanlardan ve kılavuz Bizanslılardan oluşmakta idi ve diğeri Godfrey de Bouillon ve Papa temsilcisi Adhemar idaresinde olup Frankları ihtiva etmekteydi. Dağlık araziden geçen iki ordu grubu Eskişehir yakınlarında Dorileon ovasında birleşmek kararlıydılar ve burada [[Dorileon Muharebesi (1097)|Birinci Dorileon Muharebesi]] yapıldı. Dorieleon ovasındna 1 Temmuz'da öncü Normanlardan oluşan grup Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan tarafından bir baskinla karşılandı. Selçuklu ordusunun çok oynak okçu süvarileri öncü Haçlı ordu grubunu sardı. Bu gruptan Franklardan oluşan ikinci gruba bir atlı haberci gönderildi. Godfrey'in komutasında ikinci grubun zırhlı şövalye ağır süvarileri, okları zırhlı ve dörtnala ilerleyen süvari şövalyelerine geçersiz olan kuşatıcı Selçuklu güçlerine karşı bir zırhlı süvari hücumunahücuma geçip Kılıç Arslan'ın çemberini yarmayı başarıpyarıp iki Haçlı ordu grubunu birleştirdi. İkinci gruptan bir ayrı birlik başında bulunan Puy Piskoposu Adhemar ise savaşanların kenarından geçti ve Selçukluları arkadan vurdu. Kılıç Arslan'in Selçuklu ordusu epeyce telef vererek ve hatta devlet hazinesini de geri de bırakarak geri çekmek zorunda kaldı.
 
Selçuklu orduları bu muharebeden sonra doğrudan doğruya Haçlı ordusu ile savaşa girişmekten kaçındılar. Kılıç Arslan gerilla tipi bir savaşa girdi ve yak-yık-boşalt tipi bir yıldırıcı ve yıpratıcı savaşa girişti. Haçlı ordusu ta Antakya'ya varıncaya kadar nerede ise hiç karşıtsız ilerledi. Haçlılar, kılavuz Bizanslı general Tatakios'a uyarak güneyde ve Bizans yerleşkeleri yakınların geçen bir güney güzergah takip ettiler. Takip edilen yol şöyle oldu: Uluborlu (Polybotus), Yalvaç (Antioch-Pisidia), Akşehir (Philomelium), Ladik (Laodicea), Konya (Iconium), Ereğli(Hereclea), Kemerhisar (Tyana), Niğde (Augustapolis). Norman ve güney İtalyanlar Boemondo ve Tancred komutası altında Torosları Gülek Boğazı'ndan geçerek CukurovaÇukurova'ya indi. Ama bu yol pusuya uygun olduğu için Godfrey de Bouillon ve Franklar'dan oluşan Haçlıların büyük bir kısmı Kayseri (Mazacha), Kahramanmaraş (Marash) yoluyla Çukurova'ya indiler. Anadolu'yu geçmekte iken Haçlı ordusu liderleri birbirleriyle başkomutan olmak için devamlı mücadele ettiler. Anadolu'yu geçişte Godfrey de Bouillon'ın bir ayının saldırısına ougradığıuğradığı ve bu saldıradan yaralanaraksonra, yarası iyileşene kadar yatag düştüğü ve sedye ile tașınarak yol aldığı bildirilmektedir.<ref>Natasha Hodgson (2013) "Lions, Tigers and Bears: encounters with wild animals and bestial imagery in the context of crusading to the Latin East", ''Viator''</ref> Haçlı ordusu Anadolu'yu 3 ayda geçerek Ekim 1097 [[Antakya]] önüne gelebildi.
 
Ekim 1098'da Haçlılar Selçuk emiri [[Yağı Sıyan]] tarafından savunulan [[Antakya kuşatması]]'na başladılar ve bu kuşatma gayet uzun sürdü. Bu kuşatma sırasında Anadolu'dan geçişte kendisine refakat eden karısı olenölen Godfrey'in kūçük kardeşi [[I. Boudouin|Baudouin]] Bouluognelu Edessa'da, (modern [[Şanlıurfa]]) Ortodoks Hristiyan olan Rum halkı tarafından beğenilmeyen bir Ermeni Katolik Kilisesi mensubu olan Ermeni Kralı Toros'a yardmyardım icin ordudan ayrildiayrıldı. Baudouin kendine bağlı atlı şövalyeler birliği ileşövalyelerle Urfa'ya ulaşınca onu özel bir törenle evlat edinerek kendine varis yaptı. Birkaç hafta geçmeden Toros bir suikastla öldürüldü. Böylece Baudouin Bouluognelu kendisine Edessa Kontu unvanı vererek idareyi ele alıp ilk Haçlı Devleti olarak [[Urfa Kontluğu|Edessa (Urfa) Kontluğu]] devletini kurdu.
 
Bu uzun süren kuşatma sırasında Bizans Imparatoru olan I. Aleksios Antakya'nın Haçlılara düşmeyeceğine karar verip Haçlılara yaptığı yardım ve destekleri kesti ve yeni yardım sağlamamaya başladı. 2 Haziran 1099'da akşamı Firuz adında Ermeni'den dönme bir zırh tamircisi Yağı Sıyan'ın kendini cezalandırmasının öcünü almak için ve Haçlıların kendine vaat ettikleri altın ve toprak bağışlarından gözü kararak şehrin büyük kulelerinden olan "İki Kızkardeş Kulesi"'nde bir pencereyi açtı ve Beomondo komutasındna şehre giren Haçlılar kale kapılarını açıp Haçlıların şehre girmesini sağladılar.
 
Haçlılar Antakya kalesini ellerine geçirdikten üç gün sonra, uzun zaman yolda kalıp çeşitli diğer ordularla takviye edilmiş Selçuklu Musul Atabeyi [[Kurboğa]]'nin ordusu Antakya önünde göründü ve kale içinde bulunan Haçlı ordusunu kuşatmaya aldı. Tarihçi Ali ibn el-Esir'e göre Antakya'yı zapt ettikten sonra 12 gün Haçlılar yiyeceksiz kale içinde kapalı kaldılar. Antakya kalesi içinde beklenmedik bir mucize ortaya çıktı. Bir keşiş İsa'nın çarmıhta öldürülmesi için kullanılan [[Kutsal Mızrak]]'ın Antakya'da Katedralinin zemininde gömülü olduğunu ve bu mızrağı kullanarak Müslümanlara karşı galip geleceği rüyasını gördü ve Antakya Katedrali'nde yapılan kazıda bir mızrak bulundu. Haçlılar moral kazanıp başlarında Kutsal Mızrak tasşıyantaşıyan Le Puy Başpiskoposu bulunarak 18 Haziran 1098'de Antakya'dan bir büyük huruç hareketi yapıp Kurboğa'ya saldırıya geçtiler. Şam Emiri [[Dukak]] ve diğer bazı emirler Kurboğa ordusundan kaçtılar ve Kurboğa'yayla kalan müslüman ordusu büyük bir mağlubiyete uğradı.
 
Haçlı askerleri hemen Kudüs'e yürümek istemekteydiler. Ama önemli asil komutanlar, başlarında Raymond de Saint-Gilles ve Norman [[Tancred]], kuşatmada aç ve perişan olan Haçlılar ordusunun bir müddet Antakya'da bekletmeye karar verdiler. Bu bekleme sırasında Temmuz, Ağustos aylarında Haçlı ordusu ve şehir nüfusu içinde bir veba salgını çıktı ve birçok kişi, bunlar arasında 1 Ağustos'ta Papalık temsilcisi Le Puy Başpiskoposu Adhemar, öldü. Haçlı orduları komutanları, Bizans İmparatoru'nun onların şehri almadan önceki tutumu nedeniyle onlara destek verme sözünden ayrıldığı için Haçlı komutanların Bizans'a verdikleri yeminlerin geçersiz düşürdüğü iddiası ile, işgal ettikleri Antakya ve diğer arazileri Bizanslılara geri vermeyeceklerini ilan ettiler. Bu arada şehre ilk giren komutan olan Beomondo şehrin hükümdarı olma isteğini açıkça savunmaya başladı. Haçlı ordusunun Antakya'da beklemesi alelade Haçlı askerlerin ve Haçlıları takip eden sivillerin bekleme takatlerini aştı ve Raymond de Saint-Gilles'i Kudüs'e gitmek için zorlamaya başladılar ve Godfrey de Bouillon da bunlara katıldı.
 
Tam bu sıralarda Kudüs ve Filistin'de büyük değişiklikler oldu. MisisrMısır'da bulunan [[Fatimiler]] devleti, SElcukluSelçuklu Devleti adina adına, Kudüs ve Filistin'i emir unvanı ile yöneten Artuklu kardeşler ([[Sökmen Bey]] ve [[İlgazi Bey]]) elinden tekrar Fatimiler halifeliğinin eline geçirmeye karar verdi. Fatimi Veziri Şahinşah El-Afdal, komutasındaki Fatimi ordusu ile Filistin'e girdi ve Kudüs'e yönelerek şehir kuşatmaya aldı. Kudüs'ü yöneten Selçuk Emirleri Artukoğlu kardeşler Haçlıların Antakya kuşatmasinin kirmakırma amaçlı Musul Atabegi Kurboğa'nın seferine katılmışlardı. Fakat bu sefer Haçlılara yenilgi ile sonuçlanınca alelacele Kudüs'e geri dönmüşlerdi. Artuklu kardeşlerin komutasında, Kudüs kalesi kırk gün kadar süren bir direnmeden sonra Fatimiler eline geçti. Fatimiler Suriye'de ilerlemekte olan Haçlılarla anlaşma yapmayı denediler ama Kudüs'ten vazgeçmedikleri için bu imkansız oldu. Bunun uzerine Fatımiler Veziri El-Afdal Ağustos 1098'de İftikar El-Devle komutasında, çoğu Arap asıllı olmayan BerberBerberi ve Nubyalı siyahi askerlerden oluşan, Fatimiler ordusunun küçük bir kısmını, Kudüs'ü savunmaya bırakarak Mısır'a geri çekildi.
En sonunda Ocak 1099'da Haçlı ordusu tekrar Kudüs üzerine yürümek için Antakya'dan ayrıldı. Ama şehir Bizans'a geri verilmedi ve burada bir Haçlı devleti olan [[Antakya Prensliği]] devletini kurup başına Beomondo'yu geçirdiler. Kudüs'e yönelen Haçlı ordusu Toulouse'lu IV. Raymond tarafından sevk ve idare edildi. Saycar ve [[Trablusşam]] kaleleri etrafindan gecildi. Hisn-el-Akrad kalesi, [[Tartus]], [[Kasariya]], [[Arsuf]], [[Ramallah]] ve [[Beytüllahim]] şehirleri Haçlılar ellerine geçti. Raymond de Saint-Gilles [[Akka]] kalesine ve Godfrey de Bouillon [[Jabala]] kalelerine saldırdılar ama ele geçiremeyip başarısız kaldılar. Uzun ve yıpratıcı bu seferden ve bu sefer güzergahı üzerindeki Müslümanlara karşı gerçekleştirdikleri pek çok yağma ve katliamdan sonra gerçekten de Haçlılar 7 Temmuz 1099'da Kudüs kale duvarları önüne vardılar.
 
7 Temmuz 1099 başlayan Haçlılar [[Kudüs Kuşatması (1099)|Kudüs Kuşatması]] 15 Temmuz 1099'e kadar sürdü. Bu kuşatmada Godfrey de Bouillon büyük cesaret ve kahramanlık gösterip kendi hakkında bir efsane doğmasına neden oldu. Haçlı orduları önce şehrin surlarına birçok başarısız saldırılarda bulundular ve geri püskürtüldüler. Denizden Yafa yakınlarına gelen [[GenevizCeneviz]]liler karaya oturttukları gemilerini parçalayarak tahtalarını Kudüs önlerine getirdiler ve iki tane büyük kuşatma kulesi yaptılar. Bunlar 14 Temmuz gecesi şehrin duvarları önüne getirildi. Bu kulelerden şehrin kuzeydoğu kapısı önünde bulunana Godfrey komuta etmekteydi. Askerlerinden iki Flandralı şövalye ilk defa kuleden şehre girmeyi başardı. Sonra Godfrey, kardeşi Boulogne'lu Eustace, Tancerd ve askerleri de şehre girdiler. Raymond komutasındaki ikinci kule bir hendek dolayısıyla ilerleyemedi. Fatimiler komutani İftikar el-Devle fazla direniş yapamayacağını anlamıştı. Raymond de Saint-Gilles İftikar El-Devle'ye bir haberci göndererek teslim olursa kendisi ve ordusunun ziyan görmeden serbest olarak Kudüs'ten ayrılmasına izin verileceğini bildirdi. İftikar el-Devle bu teklifleri kabul edip teslim olup şehir kapılarını Haçlılara açtı. Kudüs 15 Temmmuz sabahı Haçlılar eline geçti. Raymond bu sözünü tuttu ve İftikar El-Devle ve ordusu 15 Temmuz akşamı Kudüs'ten ayrılarak Eskalon kalesine gittiler.
 
HaçlılarHaçlı ordusu üç yıl süren sefer sonunda hayallerine ve isteklerine erişmişler ve Kudüs'ü ve Hristiyanların en kutsal saydıkları Kutsal Kabir'i ele geçirmişlerdi. 15 Temmuz 1099 günü öğleden sonra, akşam üstü ve ertesi sabah Haçlı ordusu mensupları Kudüs'te bulunan bütün Müslümanları ve Yahudileri öldürmeye başlayıp dünya tarihinde eşine az rastlanır bir vahşet gerçekleştirdiler. Haçlı ordusu Kudüs'te iki gün içinde şehirdeki 70 binden fazla olmak üzere tüm Müslümanları ve Yahudileri kılıçtan geçirdiler. Birçok Müslüman KuduşluKudüslü [[Mescid-i Aksa]] camisine, [[Haremi Şerif]], [[Süleyman Tapınak Tepesi]]ne, Yahudiler ise Batı Duvarı (Ağlama Duvarı) kenarında bulunan kendi sinagoglarına sığınmışlardı. Haremi Şerif, Süleyman Tapınak Tepesi üstünde kendi tapınaklarına sığınanların hepsi (Müslüman ve Yahudiler) öldürüldü.
 
==Kudüs Hükümdarı ve Kutsal Kabir Koruyucusu ==