Mehdî (Abbâsî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Bu değişikliği imla kuralları karışık diye yaptım.
32. satır:
== Yaşamı ==
 
=== Mehdi'nin halife olmasiOlması===
Halife Mansur'un 775'de olumu ile ilk halife Ebu'l Abbas Seffah'in verasetnamesindekiveraset sartlarNamesi'ndeki şartlar unutuldu. Seffah Mansur'dan sonra (ve ayniaynı zamanda Mansur'un) kuzeni olan İsâİsa bin MûsâMusa'nın halifeligihalifeliği getirilmesini vasiyet etmişti. Fakat Mansur bu sartlaraşartlara riayet etmemistietmemişti ve kendi oglunuoğlunu olan Mehdi'nin kendinden sonra halife olmasiniolmasını saglamistisağlamıştı. Isa bun Musa ise ondan sonra halife olacagiolacağı vaatleri ile kamndirilmiskandırılmış ve Mansur'dan sonra halife olmaktan feragat etmistietmişti.
 
Mehdi [[4 Ağustos]] [[785]]'de oleneölene kadar on yıl süren halifelik yapmistiryapmıştır.
 
===Halifeliğini Daha Önceden Yumuşak Karakterli Olması ===
===Halifeligini daha onceden yumusak karakterli olmasi ===
 
Mehdi'den önceki AbbasıAbbasi halifeleri daha kabaca ve sertçe idareleri ile tanınmışlardır. Buna karşılık Mehdi'nin devlet idaresine yaklaşımı daha yumuşak, merhametli ve eliaçıkeli açık idi. Buna bir gösterge halife olur olmaz ülkedeki hapisanelerdehapishanelerde bulunan mahpusların, gayet ciddi suç işlemiş ve yola gelmeyeceği açık olan suçlular dışında, hepsine af ilan edip hapisten çıkartilmasıdırçıkartılmasıdır.
 
Halifeliğinin başında genel mizacına uygun olarak daha eliaçıkeli açık politikalar uygulayabilmesine diğer önemli neden de gayet temkinli olan babasının devlet hazinesinde topladığı gayet yüksek bir meblağın bulunması idi. <ref name="muir">Muir, William (1924), ''''The Caliphate, İts Rise, Decline and Fall'' 'Chapter LXIII, Al-Mehdi, son of Al-Mansur'' [http://www.answering-islam.de/Main/Books/Muir/Caliphate/chap64.htm ] {{ing}} </ref>
 
Fakat halifeliğinin son yıllarında İran [[Mani dini]]ne inanan "zındık" adı verilenlere karşı gayet mantığa sığmayan zalim politikalar uygulaması Mehdi'nin idareciğine ve hükümdarlığa büyük kara leke sürmüştür.
47. satır:
===İmar hareketleri===
 
Halifeliği süresince yeni mimarı eserlerin yaratılmasına büyük katkısı olmuştur. Ülkedeki büyük eyalet merklezlerimerkezleri; diğer büyük şehirlerinde ve Hicaz'da camiler ve diğer dinsel binalar yaptırmıştır.<ref> Tarihçi [[Ali İbnü'l-Esîr]] Musul'da bulunan büyük caminin avlusunda bulunan bir taş kitabede bu camiyi Mehdi'nin genişlettiğinin bildirildiğini yazmıştır.</ref>
 
Halifelik döneminde ülkenin her taşra kentinde o taşra kentinde olan biten önemli olayları gözleyen ve bunlar hakkında BağdadBağdat merkezine devamlı rapor sağlayan emin memurlardan oluşan bir bilgi toplama idaresi kurmuştur. Bu eminlerden alınan bilgilerle ülkenin taşra kentlerinin de genellikle bilinçli adaletle idare edilmesini sağlamaya çalışmıştır.
 
Halifelik döneminde kentlerin savunma surlarının yapılıp tamir altında tutulmasına da önem vermiştir. Örneğin başkent BağdadBağdat'ın doğu varoşu olan Rusafa surlarını yaptırmıştır. Mehdi halifelik döneminde BağdadBağdat'ninın ülkenin ticaret merkezi olması da sağlanmıştır ve BağdadBağdat hem doğudan hem de batıdan ülke içinden ve dış ülkelerden gelen malların alınıp satıldığı o zamsnkizamanki dünya içinde en önemli tıcaretticaret merkezlerinin başı olmuştu.<ref name="muir"/>
 
===Kültür===
 
Mehdi'nin halifelik döneminde müzik, şiir, edebiyat ve felsefe konularında ülkede gelişmeler olmuştur. BağdadBağdat halifelik sarayındaki alemler ve eğlenceler ile saraylıların çok sıkı olan ahlak kurallarında ayrılıp yumuşamalarına yol açmıştır. Devlet merkezlilerin davranışlarını kopya edip izleyen büyük şehirlilerin arasında da sıkı ahlak kuralların daha yumuşak olarak uygulanmalarına neden olmuştur.
 
===Hac ve Hicaz'a gösterdiği itina ===
61. satır:
Mehdi Hicaz'da Mekke ve Medine'de bulunan camileri büyültmüş ve daha güzelleştirilmeleri için büyük fonlar sağlamıştır. Hicaz'a giden hac kervanları için menzillerde, özel geniş, emniyetli ve büyük çeşmelerle hacılara devamlı su sağlayan, kervansaraylar yaptırmıştır.
ı
Mehdi saray mensupları ile Kudüs'e ve Hicaz'a yapmış olduğu "hac(?)" gezilerinin muhteşemliği ile isim yapmıştır. Bu geziler için ta Mekke'yaye kadar ülkedeki yüksek dağlardan özel olarak kar ve buz getirildiği bildirilmiştir. Mehdi Hicaz'da bulunsnbulunan kutsal şehirlere olan hac yollarını onarttırmış ve bu hac yolu üzerinde su kuyu ve çeşmeler ve hanlar ve büyük menzillerde kervansaraylar yaptırmıştır. <ref name="muir"/>
 
Mekke'deki Kabe için halifelerin her yıl çok kıymetli ve ağır kumaşlardan örtüler yaptırmaları adet olmuştu. Mehdi dönemine kadar her sene hazırlanan yıllık Kabe örtüsuü önceki yıllarda Kabe üzerine konulmuş Kabe örtüleri kaldırılmadan bu eski örtülerin in üzerine konulmakta idi. Mehdi döneminde her yıl birbiri üstüne konulmuş olan örtülerin ağırlıkları o kadar çok olmuştu ki Kabe binasının çökme ihtimali ortaya çıkmıştı. Halife Mehdi döneminde bu eski örtüler Kabe üzerinden kaldırılmış ve Kabe binası onarılmıştır. Bundan sonra, her yıl sadece tek bir Kabe örtüsuörtüsü yapılıp, bir önceki yıl Kabe üzerine örtülmöş olan eski örtünün kaldırılmasından sonra yenisinin tek õrtü olarak Kabe'ye üzerine örtülmesi geleneği ortaya çıkmıştır.
 
=== Saraylıların yaşamı===