Vikipedi

Vezüv Yanardağı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yeni Üye (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
4.945 değişiklik
Değişiklik özeti yok
IpsumVelit (mesaj | katkılar)
7.345 değişiklik
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik
1. satır:
{{Dağ bilgi kutusu
[[Dosya:ViewofNaplesBay.jpg|thumb|Yanardağın Görünümü|495x495px]][[İtalya Yarımadası|Apenin Yarımadası]]'nın batısında,Napoli körfezi'nin gerisinde yükselen Vezüv (Vesuvio) Campania,Ovasında birden yukselen, etkin yanardağdır. Volkanın [[Buzul Çağı|Pleistosen]] sonlarında, günümüzden 200.000 yıl önce oluştuğu sanılmaktadır.
| Dağ adı = Vezüv Yanardağı
| Dağ resmi = Vesuvius from Pompeii.jpg
| Resim altı = Vezüv, 1998 yılında [[Pompei]]'den görünüş
| Diğer ad =
| Konum = [[Napoli ili|Napoli]], {{bayrakülke|ITA}}
| Koordinat =
| Sıradağ =
| Yükseklik = 1.281 m (4.203 ft)
| Çıkıntı =
| Tür = [[Stratovolkan]]
| Son patlama = 1944
| Jeolojik yaş = 1944 yılından 25.000 yıl önce
| İlk çıkış =
| Oksijensiz ilk çıkış =
| En kolay rota = Yürüyerek
<!-- harita -->
| raptiye_harita = İtalya
| raptiye_harita_alternatif =
| raptiye_etiket_konum =
| raptiye_harita_boyutu =
| raptiye_harita_açıklaması =
| lat_d = 40 | lat_m = 49 | lat_s = | lat_NS = N
| long_d= 14 | long_m= 26 | long_s= | long_EW= E
}}
 
'''Vezüv yanardağı''' ([[İtalyanca]]: ''Monte Vesuvio'', [[Latince]] ''Mons Vesuvius'') [[Napoli, İtalya|Napoli]]'nin doğusunda bulunan, 1281 m yüksekliğindeki aktif bir [[yanardağ]]dır.
Önce bir Trakit Püskürmesi ile Somma'nın oluşmasını sağlamıştır.İÖ 6.000-3.000 ve 3.000-1.000 yılları arasında şiddetli püskürmeler sırasında özellikle bazaltlar çıkardı. Görece genç bir yanardağ olmasına karşın, [[Pompei]], [[Castellammare di Stabia|Stabia]],
 
Avrupa ana karasındaki son yüz yılı içinde aktivite gösteren tek yanardağdır. Diğer iki benzer yanardağ olan [[Etna]] ve [[Stromboli]] adalarda yer almaktadır. Vezüv'ün MS [[79]] yılındaki püskürmesiyle [[Pompei]], [[Herculaneum]] ve [[Stabia]] kentleri haritadan silinmiştir. Vezüv yanardağı aynı zamanda [[Spartaküs]]'ün başlattığı isyana ilk ev sahipliği yapan yerdir. Spartaküs [[MÖ 73]]'te kendisiyle birlikte Capua'daki [[gladyatör]] okulundan kaçan 77 arkadaşıyla Vezüv Yanardağı'na sığınmıştır.
[[Herkulaneum]] kentlerini kızgın küllerle örttüğü İS 79 daki büyük püskürmeye dek yüzyıllar boyunca etkinlik göstermemisti. 79 dan sonra 203, 472, 512, 787, 968, 999, 1007, 1036, 1631, 1606, 1662, 1694, 1698, 1707, 1737, 1760, 1767,
 
== Galeri ==
1779, 1794, 1822, 1834, 1839, 1850, 1855, 1861, 1868, 1872, 1906, 1944'te püskürmesini sürdürdü. 1631 öncesindeki uzun uyku döneminde kraterin içinde 3 ayrı göl ve ormanlar vardı. [[1631]] püskürmesinden önce 5 ay süreyle yersarsıntıları gözlendi. Püskürme sonucunda [[Lav]]<nowiki/>lar denize dek ulaştı; yamaçlardaki birçok köy yok oldu; 3.000 insan öldü ve günler boyunca güneş görülmedi çünkü havada yoğun bir kül katmanı vardı. 1631 Vezüv için milat gibidir.
'''Galeri'''{{commons|Category:Mount Vesuvius}}▼
 
Bu tarihten sonra etkinliği süreklilik kazandı.Uyku ve püskürme evreleri birbirini izledi; ilkinde volkanın ağzı tıkanıyor, ikincisinde hemen hemen tümü ile acık kalıyordu 1906 püskürmesi Somma'yı yarıp yüksekliğin azaltarak [[Krater]]<nowiki/>in
 
görümünü tümü ile değiştirmiştir. 1980'de yüksekliği 1.280 m ölçülmüştür. Her büyük patlamadan sonra dağın yüksekliği değişir. 591 m. başlayan Somma dağı adlı yarım daire biçimindeki yükselti, koniyi kuzeyden kuşatarak 1025 m. dek
 
yükselir. Somma dağı dağı ile koni arasında Vale Del Giante (Dev Koyağı) uzanır. Koninin doruğunda 1944 püskürmesinde oluşmuş, 300 m. derinliği 600m. çapı olan büyük bir krater vardır.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Güney|ad1=Emrullah|başlık=yerbilim jeoloji-1|tarih=ocak 2010|yayıncı=litaratür|yer=istanbul/beyoğlu|isbn=978-975-04-0526-6|sayfa=115|sayfalar=116|basım=Birinci basın|url=www.literatür.com.tr|erişimtarihi=22,12,2015}}</ref>
 
▲'''Galeri'''{{commons|Category:Mount Vesuvius}}
<gallery>
Dosya:ViewofNaplesBay.jpg|Napoli limanından görünüş
Satır 30 ⟶ 47:
[[Category:Complex volcanoes]]
-->
'''KAYNAKÇA'''
 
[[Kategori:Campanian volkanik yayı]]
[[Kategori:İtalya'daki yanardağlar]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Vezüv_Yanardağı" sayfasından alınmıştır