Kriz: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Ozerozer7878 (mesaj | katkılar)
Ozerozer7878 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
32. satır:
* Kurum kültürünün olmayışı
* Motivasyon Eksikliği
* Organizasyon yapısının işleyişindeki sorunlar vb. olarak tanımlanabilir.
vb olarak tanımlanabilir.
 
<ref>C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 2003</ref>== Krizi önlemeye yönelik stratejiler ve tedbirler ==
İşletmelerde '''kriz''' aşamasına gelinmeden önce işletme içi ve dışı bazı işaretler doğru değerlendirilir ve gerekli önlemler alınırsa işletmeler krize girmeden yada kriz oluşum sürecinin başlarında mevcut durumdan en avantajlı şekilde çıkabilirler. Bu açıdan krize karşı geliştirilecek strateji ve teknikler krizi yönetmek kadar önemlidir. Krize hazır olabilmek için işletmenin iç ve dış faktörlerinin sürekli izlenmesi ve elde edilen bilgilerin dikkatli bir şekilde analiz edilmesi gereklidir. İşletmeler yapılan analizlerin sonucu olarak bazı tahminleri geliştirebilir ve muhtemel olumsuzluklara karşı hazır halde bulunabilirler. Ayrıca işletmeler bölgesel ve ulusal düzeyde oluşabilecek değişiklikleri izleyerek muhtemel krizin etkilerinin önüne geçilebilir. Bu aşamada örneğin, işletmenin hammadde tedarikinde ortaya çıkabilecek herhangi bir probleme karşı muhtemel yeni kaynaklar arayışına girmesi veya pazarda meydana gelebilecek daralmalara karşı yeni pazar arayışlarına girmesi işletmeyi krize karşı hazır halde tutacaktır. Ayrıca işletmeler krize yönelik proaktif yaklaşımlar geliştirerek kriz yönetiminde bu yaklaşımları kullanabilirler.
 
<ref>C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 2003</ref>== Kriz yönetiminde proaktif yaklaşım geliştirmek kullanılacak unsurlar ==
 
<ref>C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 2003</ref>=== Doğru ve Yeterli Bilgi Akışı Sağlama ===
Krizin oluşumunu engellemedeki önemli bir unsur doğru ve yeterli bilgi akışının sağlanmasıdır. Sistemin kabiliyetine bağlı olarak karar süreci içine giren kaliteli bilgi etkili bir bilgi akışını içererek sistemdeki aşırı yüklenmeleri engeller. Bu sayede iletişim kanallarında oluşan gürültü azalır. Bu ise doğru bilginin doğru zamanda doğru kişiye ulaşmasını sağlayarak, bilgi eksikliği veya yanlış anlamalar sebebiyle risk unsurlarının krize dönüşmesini önlemiş olur. Pek çok durumdaki örgütsel iletişim bir işletmenin yasallığını anlamlı bir şekilde değiştirebilir. Etkili iletişim işletmenin değişimini engellemez fakat işletmede oluşabilecek diğer riskleri azaltır. Şayet düzenli bir şekilde yürütülürse krizin ilerlemesini azaltabilir. Gayet iyi bilindiği gibi, kriz sürecine girildiğinde bilgi toplamada kullanılan haberleşme kanalları sayısı, karar birimleri ile diğer birimleri arasında bilgi iletimi azalır. Bu açıdan gerek bu sürece girmeden önce iletişim kanallarını güçlendirerek doğru bilgi akışı ile bilgi eksikliği veya yanlış anlamalarla ortaya çıkan kriz oluşumunun önüne geçilebileceği gibi aynı zamanda kriz oluşum sürecinde iletişim kanallarını güçlendirerek karar birimlerinin doğru karar almasına katkı sağlanabilir.
 
<ref>C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 2003</ref>=== Göze Alınacak Risk Miktarını Belirleme ===
İşletmelerin de canlılar gibi yaşam süreleri bulunmakla beraber gerek kuruluş döneminde gerekse büyüme sürecine girildiğinde sahip olunan kaynaklar göz önüne alındığında amaçların gerçekleştirilmesi için göz önüne alınması gereken risk miktarının belirlenmesi önemlidir. Çünkü bu miktarın üzerine çıkılması halinde riskli durum her an bir krize zemin hazırlayabilir. Yöneticiler ne kadar risk alabileceklerini iki kritere göre belirlemelidirler. Bu kriterlerden birincisi amaçların ölçülebilmesi ve ikincisi başarıya ulaşma ihtimali oranıdır. İşletmelerde sadece ilk yatırım risk içermez aynı zamanda örgütsel değişim ve gelişim boyunca her bir aşamada risk ile karşılaşmak ve bunların krize dönüşmesi mümkündür. Teknolojik değişim yapan bir işletmede çalışanların değişime ne oranda uyum sağlayacağının hesaplanması ve buna göre gerekli eğitim programlarının oluşturulmaması potansiyel bir kriz durumuna örnek verilebilir. Düşünce plana dönüştürülerek kaynaklar ve insan gücü ile bir gerçeğe dönüştürülmelidir. Bu durum genellikle işletmenin kuruluş safhasıdır, pazar kimlerden oluşmaktadır, insan kaynağının durumu nedir, üretim süreci ne şekilde olacak, rakiplerimiz kimlerdir, maliyetimiz ne olacaktır gibi pek çok soru sorulmalı ve cevaplanmalıdır. Bu sayede ilişkide olacağımız faktörlerin bizi ne oranda etkileyeceği ve taşıdığı riskler belirlenir. Böylece sahip olunan kaynakların miktarı ve amaçlar karşılaştırılarak alınacak riskin uygun olup olmadığı belirlenebilir. 
 
=== Erken Uyarı Sistemleri Oluşturma ===
Erken uyarı sistemleri sayesinde krizin varlığı, şiddeti ve yoğunluğu tespit edilebilir ve bu sayede işletmenin varlığının istikrarla sürdürülmesi sağlanabilir. Erken uyarı sistemi; mali oranlardan hareketle işletmenin başarı durumunu tespit edebilmek için oranları tek tek dikkate almak yerine, onları başarılı-başarısız işletme grupları içinde birlikte değerlendirme sürecidir. Erken uyarı sistemi genellikle dört analiz süreci üzerine kurulmaktadır.
# Bunlardan ilki çevre analizidir. Çevre analizinde çevrede aynı faaliyet dalındaki işletmelerin bir analizi yapılır başarılı ve başarısız olarak gruplandırılır.
# Sonraki safhada seçilen işletmelerin bilanço ve kar-zarar cetvellerinden mali oranları hesaplanır ve mali oranlardaki gelişmelere bakarak işletmenin yakın gelecekteki durumları tahmin edilmeye çalışılır.
# Daha sonra her yıla ait başarılı ve başarısız işletmelerin oran ortalamaları bir grafik haline getirilerek, her bir oranın başarılı ve başarısız işletmeler açısından nasıl bir gelişme gösterdiği ortaya konur.
# Son olarak bu farklılıkların sebepleri ayrıntılı olarak incelenerek işletmenin ne yönde gelişme gösterdiği yorumlanır. Elde edilen geniş kapsamlı karşılaştırmalı veriler ile sektörel bazda veya işletmenin mevcut kaynak kullanımı ile ilgili yönetimde bir krizin olup olmadığı anlaşılır. Böylece ortaya çıkmakta olan bir krizi işletme için bir fırsata dönüştürme şansı da ortaya çıkabilir.
 
=== Krize Karşı Önleyici Planlama Yapma ===
Yöneticiler, gelecekteki krizler için gelecekte oluşabilecek pazar baskısını önceden tahmin ederek dikkatlerini yöneltme eğiliminde değillerdir. Bununla birlikte burada öğretilen Nuh peygamberin yağmur başlamadan gemiyi inşa etmeye başlaması ifade edilmektedir. Böyle bir stratejik duyunun kendisi gerilim yükseldiğinde büyük bir avantajdır. Etkili planlama yapılması ile problem en uç noktaya çıktığında gerçek problem üzerinde odaklanma imkanı doğar ve hareket için bir yapı temin eder. Kriz yönetiminde önemli nokta, işletmenin krizle karşılaştığı anda yerine
getirilmesi gereken faaliyet planlarının varlığıdır. Kriz yönetimi için başvurulan planların hazırlanması bütün krizler için genel olarak
benzerdir. Plan uygulama stratejileri farklı tarzdaki krizler için çok önemli şekilde farklılık göstermemektedir. Yani temel olarak kriz önlemek için geliştirilen planlamalar benzer aşamalar sonucu hazırlanır. Tutarlı bir yaklaşım potansiyel bir krizin tanımlanması yani risklerin tanımlanması ile başlar. Bu aşamada;
* Oluşacak durumların krize dönüşebilecek bir potansiyeli var mıdır?
* Kriz şirkette benzer şekilde yaşandı mı veya aynı sektörde benzer işletmelerde yaşandı mı ve yenileyebilir mi?
* Planlanan uygulamalar çıkar grupları tarafından engelleniyor mu?
* Muhtemel risk alanları tanımlandıktan sonra aşağıdaki sorular sorulmalıdır;
* İşletmenin bir riski krize dönüşmesini engelleyecek politika ve prosedürleri var mıdır?
* Krizin bütün yönleriyle ilgilenebilecek planlar oluşturulabildi mi?
* Etkili bir şekilde çalışmasını sağlamak için planlar test edildi mi ?
* Kısaca kriz önlemek için planlama yapılması şu şekilde özetlenebilir;
* Potansiyel kriz durumlarının listelenmesi yapılır.
* Krizden korunmak için politikalar tasarlanır.
* Potansiyel her bir krizle ilgili olarak stratejiler ve taktikler belirlenir.
* Krizden muhtemelen kimlerin etkileneceği belirlenir.
* Örgütsel uygulamalardaki zararın en aza indirilmesi için iletişim kanalları etkili bir şekilde tasarlanır.
* Yapılan planlama çerçevesinde her şey test edilir.
Bu aşamada işletmeye uygun bir kriz yönetim planı hazırlanırken, personelin ciddi bir desteğinin de sağlanması gereklidir. Her bir bölümde personel bir araya getirilerek beyin fırtınası ile görüşleri elde edilemeye çalışılır. Örneğin, depo bölümü için, depo bölüm yöneticisi, satın alma personeli ve kasiyer gibi ilgili personel bir araya getirilir. Kriz oluşmaya başlamadan veya oluşum sürecine girildiğinde bu şekilde bir planlama ile muhtemel kriz potansiyellerinin doğru bir şekilde tanımlanması ve gerekli planların hazırlanması ile krize girildiğinde avantajlı olarak çıkılabilir.
=== Planları Yazıya Dökmek ===
Kriz önleme konusunda hazırlanan planların yazıya dökülmesi çok önemlidir. Çok sıklıkla görülmektedir ki sözlerle ifade edilen planlarlar uygulama safhasına geçememekte veya bir kaç kişinin düşüncesinde ortaya çıkmamaktadır. İşletmeler “Şu iş şöyle olursa Ahmet ne yapacağını biliyor” sendromunu aşmalıdır. Ahmet tatile çıkmış olabilir. Hatta orada olmasına rağmen ve bütün isteyenlere seve seve her şeyi açıklamaya hazır olmasına
rağmen açıklama yapamayacak kadar meşgul olabilir.
Planların yazılı olarak bulunmaması zaten aşırı görev yükü olan yöneticiler için saatlerce ilave bir çalışmaya sebep olabilir. Çalışanlar temel uygulamaları yapmada yetersiz olabilir, örneğin, çalışanlara acil bir durumu bildirmedeki
yetersizlik, iş yapma şekillerine özgü etkiler hakkında yoğun telefon görüşmelerine sebep olabilir. Telefon numaralarının ihtiyaç duyulduğu anda yazılı olarak bulunmaması sebebiyle değerli zamanlar kaybolur ve mevcut kriz durumu büyür.
Kriz ortaya çıkmakta olduğunda yapılacak şeyler ve bunları yapacakların listesi kontrol edilerek bunlarla ilişki kurulmasıyla örgütlenme düşünülmeyecek şekilde kolaylaşarak mevcut duruma karşı anında tepki verilebilir.
Planlar çok uzun ve katı olmamalıdır. Planlar kriz durumunun tahmin edilemeyen yönlerini tanıyabilecek bir yapı ve esneklik sağlamalıdır ve
yöneticilere ortak duyuları kullanarak rahat hareket edeceği bol alan vermelidir.
Planların yazıya dökülmesi sayesinde kriz durumlarına karşı kimin ne yapacağı ve ne şekilde yapacağı gibi hususlar belirlenerek, kriz anlarında ortaya çıkan yanlış karar süreçlerine girilmesi önlenebilir. Bu sayede krizin yıkıcı etkisi de önlenebilir.
=== Fedakarlık Miktarının Belirlenmesi ===
İşletmelerin yaşayabilir bir sistem olarak ayakta kalabilmesi için yöneticiler
de gerek üretilen mamulün türü, gerek kullanılan teknoloji ve gerekse personelden
ihtiyaç duyulduğunda belirli oranlarda fedakarlıklar yapabilmelidir.
İşletmeler kuruluş dönemi sonrası bir büyüme eğilimine girer. Bu aşamada
çok çeşitli ürünler tasarlanır ve üretim sürecine dahil edilir. Büyüme süreci içinde
pek dikkate alınmasa da bu tür bir yaklaşım aslında uzun dönemde krize
dönüşecek potansiyel riskleri de taşımaktadır.
İşletme büyüme sürecinde kullandığı kaynakları ki özellikle insan kaynakları
meydana gelen büyüme ve çeşitlenme ile yetersizleşme riski taşımaktadır. Bu
durumda büyüme oranı fazla gerçekleşirse ürünlerin istenen kalite düzeyinde
gerçekleşmesi, üretim sürecinde kullanılan kaynakların temini ve liderlikteki
tecrübesizlik gibi örgüt içi faktörlerin kullanımı ve dış faktörlerin temininde
yetersizlikler ortaya çıkabilir. (Lippitt and Schmidt, 1967:105) Bu sebeple büyüme
sürecinde uzun dönemde üretilmesi planlanan ürünler yeterli bir fizibilite çalışması
yapılarak üretim sürecine geçilmelidir. Kullanılacak hammadde temininden
başlayıp satış aşamasında pazar şartlarına kadar geniş bir yelpazede inceleme
yapılarak uzun dönemde krize dönüşebilecek potansiyel risklerin oluşmasının
önüne geçilmelidir. Kısaca büyüme sürecinde her şeyi üretmek ve satmak gibi bir
çaba yerine uzun vadede üretimi sürdürülebilecek ürünler tasarlanarak hangi
ürünlerin üretileceği belirlenmeli ve uzun dönemde işletmeyi krize sokabilecek
ürünlerden kaçınılarak gerekirse kısa dönemli avantajlardan fedakarlıklar
yapılmalıdır.
TAĞRAF ve ARSLAN
158
7-Kriz Önleme Takımları Oluşturulması
Kriz önleme takımları kriz oluştuğu anda değil de adından da anlaşılacağı
gibi, şayet kriz oluşursa etkisini en az düzeyde tutmak ve diğer takımların kriz
tekrarı anında krize karşı etkili tepki verebilecek şekilde hazırlanmasını içerir.
İşletmedeki potansiyel kriz riskleri ve beklenmeyen durumlar için geniş şekilde
işletmenin politikalarına uygun olarak bu takımlar formüle edilir ve oluşturulur.
Takımın belirlediği politikaların uygulanabilmesi için işletme içindeki bölüm
müdürlerinin her biri tarafından mali ve diğer kaynaklarla desteklenmesi gerekir.
Aynı zamanda politikaların uygulanması için yetki ve sorumlulukta verilmelidir.
İşletmenin üzerinde anlaştığı kriterlere karşı politikalar geliştirilmesi
işletmeye biçim ve derinlik vermede yardımcı olur. Aşağıdaki sorulara cevap
verilerek pek çok kriter geliştirilebilir:
* Mevcut durum gerçekten bütün hatları etkiler mi?
* Potansiyel kriz tanımlanmasında nasıl gerçekçi olunur?
* Kaynaklar harekete geçmeye yeterli mi?
* Harekete geçmemenin etkisi ne olabilir?
Kriz yönetimi için kriz önleme politikalarının uygulanması düzenli bir temel
üzerinde geliştirilen ve denenen olumlu bir yaklaşımdır. Kriz önleme takımının
parçalarının hafiflemesi için uygulamaları kontrol etmek üzere denetim
oluşturmak zorunludur. Örneğin bir üretim işletmesi politika uygulamaları
denetlenerek fiziksel bir krize karşı korunur. Her yıl denetim grubu bir denetleme
programı seçerek farklı konularda test eder- güvenlik, hava ve su kalitesi, atıklar,
mesleki hastalık ve ürün kalitesi gibi.
Denetim için seçilen yer kendi risk potansiyeli, geçmiş performansı ve son
kontrol tarihi mesafesi üzerine kuruludur. Yeni alanlardaki riski en aza
indirebilmek için kriz önleme takımı yılda iki kez rapor verebilmek için asıl kurul
üzerindeki risk denetleme tablosunun durumu ve ölçülerine sahip olmasını gerekir.
Bu denetleme süreci iyi çalışır çünkü her bir durumdan objektif bir görüntü
alıp ve uygun standartları sağlayarak bütün bölümlerde uygular. Yönetim kurulu
kriz önleme takımına yetki vererek bölümsel ve yerel yönetimi gerçekleştirerek
yetersizlikleri düzeltir. (Lipputt and Schmidt, 1967:179)
SONUÇ
Kriz durumu ortaya çıktığında genellikle beklenilmeyen bir anda ortaya
çıkan ve işletmelerde önemli kayıplara sebep olan bir durumdan bahsedilir. Aslında
durum öyle değildir. Çoğu zaman kriz ben geliyorum diye sinyaller gönderirken
yöneticiler bunu dikkate almazlar ve krize girerler. Bu açıdan krizi önlemeyeyönelik olarak geliştirilen teknikler işletmenin hayatiyetinin devamını sağlaması
için önemlidir.
İşletmeler kuruluş sürecinden başlayarak sürekli olarak risklerle ve bu
risklerin doğru olarak değerlendirilmemesi sonucu ortaya çıkan krizlerle karşı
karşıyadır. Kriz dönemine girilmeden önce kriz önlemeye yönelik olarak
geliştirilen proaktif teknik ve stratejiler kriz sürecine girilmesini engelleyebileceği
gibi aynı zamanda girilebilecek muhtemel bir krizden de güç kazanarak
çıkabilmeye imkan verir.
Aslında işletmenin temel amacı olan hayatını devam ettirme düşüncesiyle
geliştirdiği ve ortada hiç bir kriz belirtisi olmamasına karşın uyguladığı planların
tamamını krizi önlemeye karşı geliştirilen stratejiler olarak görebiliriz. Çünkü
doğru kararların alınması ve uygulamaya konulması sayesinde işletme dışında
herhangi bir tehdit dahi oluşacak olsa bunun doğru yönetim ile bir avantaja
dönüştürülmesi mümkündür. Bu açıdan her ne kadar bazı teknikler ve stratejiler
belirtilmişse de işletmenin kuruluş aşamasından başlayarak olgunluk ve gerileme
dönemlerine kadar yaptığı başarılı uygulamalar kriz önlemeye dönük faaliyetler
olarak görülebilir. Bu faaliyetler ister bilinçli olarak krizi önlemeye yönelik
çalışmalar şeklinde ortaya konulsun, isterse kriz kavramını hiç gündeme
getirilmeden gerçekleştirilen uygulamalar olsun, tamamıyla bir kriz önleme
çalışması olarak değerlendirilebilir.
İşletmenin üretim yapacağı yerin doğru seçimi, pazar analizinin doğru
yapılması, kullanılacak teknolojinin doğru seçimi, uygun beceriye sahip personel
seçimi gibi kavramların tamamı aslında krizi önlemeye yönelik potansiyel
çalışmalardır. Çünkü deprem, sel gibi doğal felaketler dışında ortaya çıkan krizlerin
tamamına yakını yönetim hatasından kaynaklandığı söylenebilir. Bu ise, krize
dönüşecek potansiyel taşıyan risklerin yönetim tarafından görülmemesi ve
önlemlerinin alınmaması, yani işletmenin kötü yönetilmesinin bir sonucudur. O
halde denebilir ki, işletmelerin krize girişi önlenebilir. Ancak bunun için gerekli
olan işletme yönetiminin gerekli bilgi ve beceri ile bilimsel yollarla faaliyetini sürdürmesidir.
 
== Yapılması gerekenler ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kriz" sayfasından alınmıştır