Adige Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
Blegojcaner (mesaj | katkılar)
116. satır:
* İç savaş döneminde,özellikle [[1918]]'de, Adıgeler beyaz ve kızıl birlikler arasında kalıp büyük bir nüfus kaybına uğradılar.<div class="references-small"><ref>(bk.Kim Şibzuh,"Çerkesya Dehşet İçinde",internet).</ref> </div>
* [[1922]]'de Kuban-Karadeniz oblastındaki Adıgeler için Krasnodar merkezli Adıge Özerk Oblastı (sancak) ile, [[1880]]'lerde Orta Laba boyundan, [[Karadeniz]] kıyısındaki eski yerlerine dönebilen Adıge Şapsığlar için de [[23 Eylül]] [[1924]]'te Tuapse merkezli [[Şapsığ Ulusal Rayonu]] (ilçe) kuruldu, ama Şapsığ rayonu, 20 yıl sonra, [[24 Mayıs]] [[1945]]'te kaldırıldı.[[Rusya]] yönetimi, 55 yıl boyunca Şapsığ adına sansür uyguladı,Şapsığlara eski haklarını geri vermedi.Şapsığlar [[1999]]'da devlet tarafından bir tür "koruma altına" alındılar ve onlara küçük bir "yerli toplumu statüsü" verildi,ama Şapsığlara,diğer sürülmüş ya da özerklikleri kaldırılmış küçük RF halkları örneğinde (Karaçay,Balkar,Çeçen,İnguş,vb) olduğu gibi toprakları ve eski özerk yönetimleri geri verilmedi,Şapsığların durumu,daha çok 1944'te Kırım'dan sürülmüş olan [[Kırım Tatarları]]nın ve Volga Almanlarının durumuna benzemektedir.Adıge ÖO ise,[[3 Temmuz]] [[1991]]'de cumhuriyet (devlet) statüsüne yükseltildi ve böylece,İkinci Dünya Savaşı boyunca da iyice ezilmiş olan Adıgeler yeniden toparlanmaya başladılar.
* Çerkes asıllı bir topluluk olan Şapsığların 1945'te ellerinden alınan eski özerkliklerinin iadesi için 25 Kasım 2007 tarihli Şapsığ Kongresi'nde yaptıkları son girişim ve çalışmaları öğrenmek için bk."[[Kafkas Dernekleri Federasyonu|Kaffed]] genel kurul ve izlenimler",Uzunyayla.Com,internet;"Şapsığlar Tkaçev'in kapısını çalacak",internet.
* Adıgelere Stalin döneminde,çalışma kamplarına sürülme,hapis ve idamlar biçiminde terör uygulandı.Özellikle İkinci Dünya Savaşı sırasında savaş ve Almanlara karşı sürdürülen partizan direnişleri sonucu yetişkin Adıge erkek nüfusunun çoğu (15 binden çok Adıge) yok oldu ve uzun bir süre toparlanılamadı.Almanlara karşı savaşta,eski Sovyetler Birliği içinde,koca cumhuriyet ve krayları da aşarak, nüfusuna göre en fazla şehit veren ve en çok da '''Sovyetler Birliği Kahramanı''' çıkaran bölge,küçücük Adigey'dir,Adıgelerdir.Özellikle SSCB Kahramanı ve Adıge şairi '''Hüseyin Andrıhoy''''un (Андрыхъое Хъусен;1921-1942) anıtı,RF ve Adigey (Şevgenovski rayonu merkezi Hakurınehable) dışında,bugün Ukrayna'da,şehit olduğu yerde de dikilidir.
* AC Devlet Parlamentosu-Khase,Karadeniz kıyısında yaşayan Şapsığlar için bir özerk bölge yönetimi kurulması,ayrıca AC sınırlarında da bir değişikliğe gidilerek,AC topraklarının doğuda Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'ne,güneyde de Karadeniz kıyısındaki Abhazya Cumhuriyeti'ne ve Karadeniz kıyısına değin uzatılması taleplerinde bulundu.15 Nisan 1995'te Krasnodar krayı Valiliğince yapılan bir açıklamada,Şapsığlara özerklik verilmesinin Krasnodar kray yönetimine değil,RF üst makamlarına ait bir yetki olduğu açıklandı.AC'nin toprak talebi de,özellikle Krasnodar kray yönetiminin itiraz ve tepkileriyle karşılaştı (bk.Doç.Dr.Ufuk Tavkul,"Kafkasya'da bir tehdit unsuru 'Kazaklar' ",Birleşik Kafkasya dergisi,Ocak-Haziran 2007,Ankara,sayı 6-7,s.33).AC'nin ve Şapsığların istemiş olduğu yerler [[Krasnodar Kray]]'a bağlı [[Mostovski rayon]]u ile,[[Tuapse]] rayonu ve [[Soçi]] metropoliten alanının bir bölümünü kapsıyor olmalıydı.