I. Mahmud (Büyük Selçuklu sultanı): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
düzeltme AWB ile |
||
25. satır:
| dini = [[Sünni İslam]]
}}
'''I. Mahmud''' ([[1087]]-[[1094]], [[İsfahan]]), Beş yaşında iken [[1092]]-[[1093]] döneminde [[Büyük Selçuklu Devleti]] hükümdarı ve [[1093]]-[[1094]]'de [[İsfahan]] ve Fars bölgesi tabi hükümdarı ilan edildi.<ref>
Kasım [[1092]]'de [[Melikşah]] öldüğü zaman 13 yaşında olan ve meşru varisi olarak ilan edilmiş bulunan [[Berkyaruk|Ebu'l Muzaffer Berkyaruk]] Büyük Selçuklu Devleti tahtına geçti. Ama Melikşah'ın karısı [[Karahanlılar]] Hanı'nın kızı olan [[Terken Hatun]] [[Melikşah]]'tan sonra kendi oğlu Mahmud'un sultan olmasını istiyordu. O zaman Selçuklu Devleti Veziri olan ve kısaca "Mustafi" olarak anılan "Bin Marzuban Husrev Firuz Şirazi ibni Darust Tacumulk Ebu'l-Ganaim" tarafından desteklendi. [[Bağdad]]'daki Abbasiler halifesi [[Muktadi (Abbasi)|Muktadi]]'yi de haberdar eden Türkan Hatun [[Melikşah]]'ın ölümünden 6 gün sonra [[25 Kasım]] [[1092]]'de beş yaşındaki oğlu Mahmud'u sultan ilan ettirip Bağdad'da oğlu adına hutbe okuttu.
Çeşitli bölgelerde valilik ve yönetimcilik yapan Selçuklu ileri gelenleri bu karışıklığı fırsat bilip kendi bağımsızlıklarını ilen etmeye başladılar. Melikşah'ın kardeşi olan [[Horasan]] ve [[Belh]]'i eline geçirdi. Melikşah'ın diğer bir kardeşi olan [[Tutuş]] kendini Şam'da Suriye Meliki ilan etti. Yüksek yöneticilerden Halep Emiri olan [[Aksungur el-Hacib]] bağımsızlığını bildirdi. [[Diyarbakır]] Emiri gibi diğer vali emirler de kendilerini bağımsız ilan ettiler.
Azerbaycan ve Arran valisi olan ve Berkyaruk'un dayısı ve kuzeni olan Yakut bin İsmail bin Davud, Mahmud'un sultanlığını kabul ettiğini açıkça bildirdi.
Kutalmış oğlu Süleyman'ın oğlu olan [[I. Kılıç Arslan]] esir olduğu [[İran]]'dan [[Anadolu]]'ya kaçtı ve burada babasına destek vermiş bu yörelere göç etmiş olan Türkmen aşiretler mensupları tarafından [[Anadolu Selçuklu Devleti]] Sultanı olarak kabul edildiler.
Sultan Berkyaruk, devlet Veziri olan "Mustavi"'den bir önce Vezir olan ama uzun bir dönem görevden sonra Haşhaşiler fedaileri tarafından bir suikasta kurban gidip öldürülmüş olan [[Nizam-ül Mülk]] yakınları ve taraftarları (Nizamiye) tarafından tutulmakta idiler.
Türkan Hatun oğluna taraftar bulmak ve saltanatını pekiştirmek için rivayete göre ordu mensuplarına 20.000 altın dinar bahşiş dağıtmıştı. Türkan Hatun sonra da Emir [[Gürboğa|Kür-Boğa]]'yı<ref>
Oğlu Mahmud'u bütün ülkenin hakimi yapmak isteyen Türkan Hatun, sultan ilan edilen Berkyaruk ile mücadeleye başladı. Berkyaruk taraftarları [[Rey]]'de yeni bir ordu organize ederek Ocak [[1093]]'de [[İsfahan]]'a yürüdüler ve o şehri kuşatmaya altına aldılar. Türkan Hatun ve oğlu I. Mahmud ordusu ile Berkyaruk ordusu [[Luristan]]'da [[Hemedan]] ve [[Ahvaz]] arasındaki yol üzerinde bulan bir mevkide [[17 Ocak]] [[1093]]'de [[Burûcird Muharebesi]]'ne giriştiler. Mahmud ve Türkan Hatun'un ordusundaki bazı emirler ve askerler Berkyaruk tarafına geçtiler ve Türkan Hatun'un ordusu muharebeyi kaybetti.
Türkan Hatun ve Mahmud [[İsfahan]]'a çekildi. Burada iken Mahmut'u daha once tutmus olan Azerbaycan ve Arran valisi olan ve Berkyaruk'un dayısı ve kuzeni olan Yakut ibni İsmail ibni Davud'un Sultan Berkyaruk tarafına geçtiği haberi geldi. Türkan Hatun ve Vezir "Mustavi" onun bir suikastle öldürülmesini organize ettiler. Şubat 1093'de Vezir "Mustavi" Berkyaruk tarafından yakalanıp esir alınıp ve idam edildi. Böylece Türkan Hatun'un oğlu Mahmud'u Sultan yapma hayalleri suya düştü.
Türkan Hatun Berkyaruk ile bir anlaşma yapmak zorunda kaldı. Bu yapılan anlaşmaya göre Türkan Hatun ile Mahmud Isfahan ve Fars bölgesine tabi hükümdar olarak hakim olacaktı. Berkyaruk ise tüm batı Büyük Selçuklu Devleti üzerinde Sultan olarak hüküm sürecekti.
Bu anlaşmadan bir buçuk sene sonra Türkan Hatun hastalanarak öldü. Türkan Hatun'un ardından da [[1094]] tarihinde Sultan Mahmud çiçek hastalığına yakalanarak öldü. Böylece Beryaruk'un tek başına Büyük Selçuklu sultanlığına hakim olması daha kolay hale geldi.
60. satır:
{{DEFAULTSORT:Mahmud 1}}
[[Kategori:Büyük Selçuklu sultanları|Mahmud I]]
[[Kategori:1087 doğumlular]]
| |||