Kullanılabilirlik: Revizyonlar arasındaki fark

[[Kategori:Kullanılabilirlik]]

 

1990'lı yıllarda web'in ortaya çıkmasıyla bilgi miktarı artmış ve bilgiye erişim kolaylaşmıştır. Bu gelişmelerin sonucunda teknolojide büyük ilerlemeler olmuştur. Sonrasında ise gelişen teknolojiye bağlı olarak bilgisayarlar, telefonlar ve çeşitlenen web siteleri gibi kullanıcıyla iç içe olan ürünler gün geçtikçe bazı karışıklıklara sebep olmaya başlamıştır. Bu karışıklıkların nedeni insan-makine etkileşiminde yaşanan kullanılabilir olup-olmama durumudur. Kısaca insan-makine etkileşimi; "insanın teknolojiye değil, teknolojinin de insana uymasını hedefler."<ref>{{kitap kaynağı |başlık=İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği:Teoriden Pratiğe|soyadı=Çağıltay |ad=Kürşat |yazarbağı= |yıl=2011 |yayıncı=ODTÜ Yayıncılık |yer=Ankara |isbn=978-605-4362-30-1 |sayfa= |sayfalar= |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=}}</ref>. Bu hedef de ancak insanları daha kullanılabilir teknolojiye ulaştırmakla başarılabilir.

 

Yani gerçek anlamda kullanılabilir ürün derken neyi kastediyoruz? Söz konusu ürünü, herhangi bir düzeyde bilgi birikimine sahip olan kullanıcının kolay ve verimli bir şekilde kullanmasını; bu kullanımı sonucunda da amacına ulaşıp, kullanımından memnun kalmasını sağlayan, ürün kalitesinin bir göstergesidir.<ref>{{Web kaynağı | url =http://www.bby.hacettepe.edu.tr/ | başlık =http://www.bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar3.asp | soyadı1 =Baş | ad1 =Turgay | soyadı2 = | ad2 = | tarih =2013 | eser = eğitsel web ortamlarının değerlendirilmesinde çeşitli kullanılabilirlik yöntemlerinin karşılaştırılması.yayımlanmamış doktora tezi| yayıncı = | erişimtarihi = 13 Aralık 2015 | arşivengelli = evet}</ref> .

 

Peki kullanılabilir ürünler tasarlanırken neye göre, kime göre tasarlanacak? Örneğin bana göre verimli bir şekilde kullanılabilen, her istediğime rahatlıkla ulaşabildiğim, arayüz tasarım rengine bayıldığım bir web sitesi acaba başkaları için de aynı şeyi ifade ediyor mu? Günümüzde herkesin kolaylıkla oluşturabileceği ve kişilerin kendi zevklerine göre tasarladıkları web siteleri, gerçek bir kullanıcı tarafından kafası karışmadan kullanabilecek mi? İşte tüm bu kargaşayı engellemek için uluslararası düzeyde ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü) tarafından geliştirilen standartlar çıkarılmıştır. ISO'nun tanımına göre kullanılabilirlik: etkililik, verimlilik ve memnuniyet olmak üzere üç temel özellikten oluşmaktadır.<ref>{{web kaynağı|soyadı1=Aytek,Gürses|ad1=Elif|başlık=Kütüphane web sitelerinde kullanılabilirlik ve kullanılabilirlik ilkelerine dayalı tasarım|url=http://www.bby.hacettepe.edu.tr/yayinlar/dosyalar/134.pdf|website=http://www.bby.hacettepe.edu.tr/|erişimtarihi=17.12.2015}}</ref> Kullanılabilirlik standardı: ISO 9241-11.

 

'''Etkililik''': "Kullanıcıların uygulamayı kullanarak yapması beklenen işleri ne ölçüde başarabildiğini ifade eder."

 

Memnuniyet: Tasarımı kullanırken keyif alındı mı, memnun kalındı mı, tekrar kullanılmak istendi mi? şeklinde temellendiriliyor.<ref>{{web kaynağı|soyadı1=nielsen|ad1=jakob|başlık=Usability 101:introduction to usability|url=https://www.nngroup.com/articles/usability-101-introduction-to-usability/|erişimtarihi=24.12.2015}}</ref>

 

 

'''Kullanılabilirliğin Yararları'''

Kullanılabilirlik, müşteri ve kullanıcı memnuniyetini en açık şekilde ölçen bir göstergedir. Kullanılabilirlik ve kullanılabilirlik ilkelerini ürününde kullanan tasarımcılar şüphesiz ki rakiplerinden önde olacak ve müşterilerine daha kaliteli hizmet sunmuş olacaklardır. Bunun dışında ilkelere göre tasarım yapan tasarımcıların daha eksiksiz ürün geliştirmelerine olanak verecektir. Ürüne karşı yapılan olumsuz eleştirilerin sayısı azalacak ve ürün prestij kazanacaktır. "<ref>{{kitap kaynağı |başlık=İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği:Teoriden Pratiğe|soyadı=Çağıltay |ad=Kürşat |yazarbağı= |yıl=2011 |yayıncı=ODTÜ Yayıncılık |yer=Ankara |isbn=978-605-4362-30-1 |sayfa= |sayfalar= |erişimtarihi=10 Aralık 2015 |url=}}</ref>

 

 

== Kaynakça ==