Folklor: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Arşiv bağlantısı eklendi |
||
1. satır:
{{Kaynaksız}}
{{yanlış}}
'''Halk bilimi''' veya '''folklor''', bir ülkede veya bölgede yaşayan halkın kültür ürünlerini, sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını, halk hekimliğini inceleyerek bunların birbirleriyle ilişkilerini belirten, kaynak, evrim, yayılım, değişim, etkileşim vb. sorunlarını çözmeye, sonuç, kural, kuram ve yasaları bulmaya çalışan bilim dalıdır<ref name="tanım">{{Web kaynağı | url = http://www.tdk.org.tr/TR/Genel/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF4376734BED947CDE&Kelime=halk%20bilimi | başlık = TDK Güncel Türkçe Sözlük | erişimtarihi = 5 Aralık 2009 | arşivengelli = evet}}</ref>.
"Halk bilimi", [[Arapça]] kökenli bir sözcük olan ''halk''<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.tdk.org.tr/TR/Genel/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF4376734BED947CDE&Kelime=halk | başlık = TDK Güncel Türkçe Sözlük | erişimtarihi = 5 Aralık 2009 | arşivengelli = evet}}</ref> ve [[Türkçe]] ''bilim'' sözcüklerinin bir tamlama oluşturmasıyla ortaya çıkmıştır. En basit haliyle halkla ilgilenen bilim anlamındadır.
"Folklor" terimi ise [[Türkçe]]ye [[Fransızca]]dan geçmiş olup, ''folk'' (halk) ve ''lore'' (bilgi)'den gelmektedir. Terim ilk kez İngiliz araştırmacı [[William Thoms]] (1803-1885) 1846 yılında, Londra’da yayınlanan “Athenaeum” adlı bir dergideki yazısında kullanmıştır.<ref>Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Özkul Çobanoğlu, Akçağ Yayınları s.18</ref> Thomas söz konusu yazısında halk edebiyatı ve halk gelenekleri konularındaki ürünleri inceleyen bilim dalına ad olarak ''Folklore'' teriminin kullanılmasını önermiştir. Johann Gottfried von Herder de Alman halkının otantik ruhu, geleneği ve kimliğinin belgesi olan folklorün kaydedilmesi ve korunması gerektiğini ilk savunan kişilerden biri olmuştur{{kaynak göster}}.
41. satır:
Bilimsel anlamda folklor ile ilgili yazılar yirminci yüzyılın başında verilmeye başlanmıştır. 1913 yılında [[Ziya Gökalp]], “Halka Doğru” adlı dergide“Halkiyat” terimini kullanmış, 1914 yılında [[Mehmet Fuat Köprülü]] de “İkdam” gazetesindeki yazılarında “Halkıyyat:Folk-lore” şeklinde kelimenin Türkçe karşılığını orijinal hali ile birlikte kullanmıştır. Daha sonra Rıza Tevfik Bölükbaşı “Peyam” gazetesi ekinde, Selim Sırrı Tarcan “TEM”de, Rauf Yekta “Darü'l-Elhan Külliyatı”nda ilk "halk bilimi" yazılarını kullananlardır.{{kaynak göster}}
Cumhuriyet’in ilanına kadar Türk halk bilimi ile ilgili araştırma, inceleme ve yayınların dağınıklığı dikkati çekmektedir. 1927 yılında Ankara’da “Anadolu Halk Bilgisi Derneği” adıyla kurulan, bir süre sonra adı “Türk Halk Bilgisi Derneği” olarak değiştirilen dernek Türk halk bilimine ilişkin çalışmaları başlatan ilk kuruluştur <ref name="halk oyunları makalesi">{{Web kaynağı | url = http://www.kultur.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFE603BF9486D4371DE170CAE93653F56E | başlık = Atatürk Döneminden Günümüze Türk Halk Oyunları Üzerine Bir Değerlendirme - Ahmet ÇAKIR | erişimtarihi = 5 Aralık 2009 | son = T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150402145326/http://www.kultur.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFE603BF9486D4371DE170CAE93653F56E | arşivtarihi = 2 Nisan 2015}}</ref>. Çıkardığı “Halk Bilgisi Haberleri” adlı süreli yayınıyla ülkemizin çeşitli yörelerinden derlenen Halkbilim verilerini toplu bir biçimde sergilemiştir. Daha sonra [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]] tarafından 19 Şubat 1932'de kurulan [[Halk Evleri]]<ref name="halk oyunları makalesi"/>, 1955 yılında “Folklor Araştırmaları Kurumu”, 1964 yılında “Türk Folklor Kurumu”, 1966 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Kurulan Milli Folklor Araştırma Dairesi” halk bilimine ilişkin ilk köklü çalışmaları başlatmışlardır{{kaynak göster}}.
[[Dosya:Karagozhacivat.gif|thumb|right|Türk folklorünün önemli figürlerinden [[Karagöz ve Hacivat]].]]
| |||