Kar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k 176.219.162.137 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, TheCountTR tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
madde genişletme |
||
1. satır:
{{Diğer anlamı|Kar (anlam ayrımı)}}
[[Dosya:SnowflakesWilsonBentley.jpg|thumb|200px|[[Kar]] [[kristal]]leri üzerinde ilk araştırmaları yapan [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'li [[Wilson Bentley]], elli yıl boyunca [[kar]] [[kristal]]inin 6.000 fotoğrafı çekmiştir.]]
'''Kar''', beyaz, parlak, çoğunlukla altıgen şekilli, buz kristallerinden oluşan bir [[yağış]] çeşididir. Buz kristalleri 0°C altında su buharının [[sublimleşme]]si ile oluşur<ref name=nrtgnl>{{Web kaynağı | url = http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423866372.pdf| başlık =Türkiye’de Kar Yağışı, Karın Yerde Kalma Süresi ve Daimi Kar Sınırı | yazar = Günal, Prof. Dr. Nurten | tarih = | eser = Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi| yayıncı = acarindex.com| erişimtarihi = 12 Aralık 2015 | arşivengelli = evet}}</ref>.
Çok sayıda kar [[kristal]] çeşidi olmasına rağmen hepsi altı köşelidir. Kar tanelerinin kristal yapıları birbirinin tıpa tıp aynısı değildir. [[Mikroskop]]la büyütülen kar taneleri üzerinde yapılan araştırmalarda, kristal yapıları birbirinin aynı olan iki kar tanesine rastlanmamıştır. Kar kristalleri üzerinde ilk araştırmaları yapan ABD'li Wilson Bentley, gördüğü muhteşem sanat karşısında adeta büyülenmiş ve elli yıl boyunca sürekli kar kristali fotoğrafı çekmiştir. Elde ettiği 6000 resim içinde kristal yapıları birbirinin aynı olan iki kar tanesine rastlayamamıştır. Daha sonraları diğer bilim adamlarının sürdürdüğü çalışmalar neticesinde şimdiye kadar kar tanecikleri arasında aynı büyüklükte, aynı şekilde ve aynı sayıda su molekülü ihtiva eden iki [[kristal]] bile bulunamamıştır.
Satır 25 ⟶ 24:
Genellikle çapları 2-4 [[mm]], ağırlıkları ise yaklaşık 0,005 [[gram]]'dır. Kar tanesi, oluşmaya başladığı zamanki sıcaklığa ve neme göre şekil alır. Nadiren yaklaşık -2 ° C derecede kar taneleri simetrik üçgen şeklinde oluşur. Kar tanelerinin çoğu çıplak gözle düzensiz görünür, ama resimlerde şekillerin çekiciliği nedeniyle mükemmele yakın görülebilir. İnce ve düz şekilli kristaller hava 0 ° C ila -3 ° C arasında oluşur. -3 ° C ila -8 ° C arasında kristaller iğne, içi boş sütunlar veya prizmalar (uzun ince kalem şekli) şeklinde oluşur. -8 ° C. ila -22 ° C arasında tabak şekline döner ve bazen dallı ve dendritik özellikler taşır. Sıvı ile buz arasındaki buhar basıncının maksimum farkı yaklaşık -15 ° C derecede görülür ve bu ısıda kristaller sıvı damlacıklarını tüketerek hızla büyürler. -22 ° C derece altında kristaller sütun şekline girer ancak çok daha karmaşık büyüme modellerine de sahiptir. Sütunlar, düzlemler, yan-düzlemler, kurşun-rozetler gibi şekiller oluşur. Eğer bir kristal yaklaşık −5 °C derecede sütun şeklinde bir büyüme eğiliminde ise, bu sütunlar daha sıcak bir havaya rastladığında sütunun sonunda bir tabak-plaka veya dendritik şekiller oluşur, ve bu kristallere "şapkalı sütun" denir.
== Dünyada kar yağışı ==
Dünyada kutup bölgeleri ve ılıman iklimin iç kısımları kar yağışının yoğun olduğu bölgelerdir. Kar yağış sınırı, kuzey yarımkürede 30° enlemini, Güney yarımkürede 25-30° enlemleri aralığını takip eder. Dağlık alanlarda yükselti nedeniyle kar yağışı artar. Kar yağış sınırının en yüksek olduğu alan subtropikal çöl alanlarıdır.
== Kar yağış çeşitleri ==
Kar tanelerinin şekli ve niteliğine göre değişik isimlendirmeler yapılır<ref name=nrtgnl/><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.turkishstudies.net/Makaleler/319143955_61Emiro%C4%9Flu%20Selim_S-1159-1176.pdf| başlık = TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA ÖZELLİKLERİ BAKIMINDAN YAĞIŞ TÜRLERİNE VERİLEN ADLAR| yazar = EMİROĞLU, Yrd. Doç. Selim | tarih = | eser = | yayıncı = turkishstudies.net| erişimtarihi = 13 Aralık 2015 | arşivengelli = evet}}</ref>:
*Lapa lapa: Durgun havada, çok soğuk olmayan ortamda birleşen kar tanelerinin çapı 1 cm'ye yaklaşır. İri taneler halinde gerçekleşen yağışa ''kuşbaşı kar'' veya ''lapa lapa'' adı verilir.
*Sulusepken: Atmosferin üst kısımlarında fazla soğuk olmayan havada oluşan kar taneleri, yere yakın alanlarda artan sıcaklıktan dolayı erirler. erime ile yağmur veya karla karışık yağmur oluşur. Bu yağışa ''sulu kar'' veya ''sulu sepken'' adı da verilir.
*Graupel (Bulgur): Normal kar tanelerinden daha küçük, yuvarlak, sert taneciklerdir. Çevresi ince bir buz tabakası ile kaplı olan taneler yere hızlı düşer ve zıplar<ref>{{Web kaynağı | url = http://havadelisi.com/2013/12/10/juventusu-kar-degil-bulgur-graupel-kurtardi/| başlık =Juventus’u Bulgur (Graupel) Bile Kurtaramadı (O Yağış Kar Değildi) | yazar = | tarih = 10 Aralık 2013| eser = | yayıncı = havadelisi.com| erişimtarihi = 13 Aralık 2015 | arşivengelli = evet}}</ref>.
*Kuru kar: Aşırı soğuk ve nem oranının düşük olduğu havalarda, çapı 1 mm'den küçük kar kristalleri oluşur. Yerde ince bir kar tabakası oluşturan kar hemen erimediğinden çevreyi ıslatmaz.
*Tipi: Kar yağışının, 56 km/s'tan hızlı rüzgarlarla birlikte oluştuğu durumdur. Görüş mesafesi düşer, yürüyüş güçleşir.
== Ayrıca bakınız ==
*[[Kar ayakkabısı]]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Hava durumu}}
| |||