Babür: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Yazı eklemesi ve şablonda değişiklik |
Arşiv bağlantısı eklendi |
||
33. satır:
[[Dosya:Baburnama.jpg|thumb|left|200px|Babür'ün henüz 12 yaşında bir çocukken tahta geçişini gösteren Babürnâme'den bir sahne.]]
Babür Şah,14 Şubat 1483 tarihinde günümüzde [[Özbekistan]] sınırları içerisinde yer alan [[Andican]], [[Fergana]]'da doğdu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Mughals/Babar.html |yayıncı=University of California Los Angeles |erişimtarihi=2008-04-02 |çalışma=Manas |başlık=Babar | arşivurl= http://web.archive.org/web/20080515223744/http://www.sscnet.ucla.edu/southasia/History/Mughals/Babar.html| arşivtarihi= 15 May 2008 <!--DASHBot-->| ölüurl= no}}</ref> Babası, Timur'un üçüncü oğlu Miran Şah'ın torunlarından Fergana valisi Ömer Şeyh Mirza,<ref>{{Web kaynağı | alıntı = On the occasion of the birth of Babar Padishah (the son of Omar Shaikh) | url = http://depts.washington.edu/silkroad/texts/rash1.html | başlık = Mirza Muhammad Haidar | yayıncı = University of Washington | çalışma = Silk Road Seattle | erişimtarihi = 2006-11-07 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150416044122/http://depts.washington.edu:80/silkroad/texts/rash1.html | arşivtarihi = 16 Nisan 2015}}</ref> annesi ise [[Cengiz Han]]'in torunlarından [[Yunus Han]]'ın kızı Kutluğ Nigâr Hanım'dır. Doğduğunda Timurlu hanedanı Orta Asya'nın küçük bir bölgesine hükmetmekteydi. Babasının ölümünden sonra 1494 yılında 12 yaşında Fergana'da tahta çıktı. Babür, babasının tahtına oturduğu zaman amcası Semerkant Hanı Sultan Ahmet ve dayısı Taşkent Hanı Mehmet, Fergana’ya hücum etmekteydiler. Babür, babasının kumandanları sayesinde bu tehlikeyi atlattı.
Babür 1497 yılında, büyük atası Timur’un başkenti olan Semerkant’ı ele geçirmeyi başardı.<ref name="Afghanistan">{{cite book |title= Afghanistan: A Short History of Its People and Politics |last=Ewans |first=Martin |isbn=0-06-050508-7 |publisher=HarperCollins |month=September | year=2002 |pages=26–7}}</ref> Fakat Özbeklerin Hanı Şeybânî’ye mağlup oldu. 1501'de Semerkant'ı tekrar ele geçirse de 1503'te tekrar Özbeklere bıraktı. Timur'un soyundan gelen hükümdarların idaresindeki küçük devletler [[Özbekler]] tarafından ortadan kaldırılıp Timurluların önemli şehirleri [[Semerkant]], [[Buhara]], [[Herat]], Özbeklerin eline geçip hanedandan olan prensler mirzaların birer birer hayatını kaybetmesi ile Timurlu hanedanından bölgede bir tek Babür kalmıştır. Timur'un mirasına sahip çıkmaya çalışan Babür de, Özbek Hanı Şeybani Han karşısında sürekli mağlup olmaktaydı. Bir keresinde ablasını onun eline bırakıp birkaç sadık adamıyla kaçmak zorunda kalmıştır.
86. satır:
Babür Şah, ölümünden sonra ''Hazret-i Firdevs-Mekani'' ve ''Hazret- i Giti-Sitani'' unvanlarıyla anılmıştır. Babür Şah'ın 1526’da kurduğu devlet 1858 senesinde İngilizlerin işgaline kadar, 332 sene varlığını sürdürdü. Babür İmparatorluğu [[Türkiye Cumhuriyeti]], [[Cumhurbaşkanlığı Forsu]]na birer yıldızla işlenen tarihteki 16 Türk devletinden biridir. Aynı zamanda Babür Şah'ın Türkiye'de büstleri vardır ve yanında ona ait olduğu iddia edilen bir bayrak dalgalanmaktadır.
Onu ana yurdundan çıkaran en büyük düşmanı Özbekler de günümüzde Babür'ü kendi ataları olarak kabul ederler. Çünkü Özbekler, Timurlu uygarlığının her açıdan mirasçısı olmuşlardır. Günümüzde Babür'ün heykelleri Özbekistan'da da yükselmektedir. Babür yurdu denilen doğduğu Özbekistan'ın [[Andican]] şehrinde Babür'ün heykelinin yanı sıra bu anı parkta Babür'ün temsili mezarı ile birlikte bir de müze bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.uznews.net/news_single.php?lng=uz&cid=0&nid=3476 | başlık = Stamps in Honor of the Great Leader (in Uzbek) | çalışma = Uznews | tarih = 2008-02-08 | erişimtarihi = 14 February 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20131018005107/http://www.uznews.net/news_single.php?lng=uz&cid=0&nid=3476 | arşivtarihi = 18 Ekim 2013}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.uzbekistan.or.kr/bbs/board.php?bo_table=news&wr_id=878 | başlık = Grandeur and Eternity: Zahiriddin Muhammad Bobur in Minds of People Forever | çalışma = Embassy of Uzbekistan in Korea. | tarih = 2011-02-22 | erişimtarihi = 14 February 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150518074220/http://www.uzbekistan.or.kr/bbs/board.php?bo_table=news&wr_id=878 | arşivtarihi = 18 Mayıs 2015}}</ref>
Günümüzde [[Kırgızistan]] sınırları içerisinde yer alan [[Oş]] şehrinde [[Süleyman Dağı]]ndaki Babür'ün tek odalı köşkü evliya mekanı muamelesi görmektedir. Yerde mihraba yönelik var olan diz izleri inanışa göre Babür'e aittir. Babür'ün Süleyman Dağındaki evine tırmanan yol üzerinde günümüzde çeşitli adetler uygulanmaktadır. Kayadan kaymanın bel rahatsızlığına ve kısırlığa iyi geldiğine, oyuğa el sokup dilenen dileklerin kabul olacağına inanılmaktadır.
| |||