Diyalektik materyalizm: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği |
Ufak düzenleme yapıldı |
||
3. satır:
'''Diyalektik materyalizm''' (diğer adları: '''eytişimsel maddecilik''', '''eytişimsel özdekçilik'''). [[Marksizm|Marksist felsefe]]nin adlandırılma biçimi ya da [[Marksizm]]in [[felsefi öğreti]]si.
[[Karl Marx|Marx]]
Marx,
:
::''"Benim '''diyalektik yöntemim''', Hegelci yöntemden yalnızca farklı değil, onun tam karşıtıdır da. Hegel için insan beyninin yaşam-süreci, yani düşünme süreci —Hegel bunu "Fikir" ("Idea") adı altında bağımsız bir özneye dönüştürür— gerçek dünyanın yaratıcısı ve mimarı olup, gerçek dünya, yalnızca "Fikir"in dışsal ve görüngüsel (Phenomenal) biçimidir. Benim için ise tersine, fikir, '''maddi dünyanın''' insan aklında '''yansımasından''' ve düşünce biçimlerine dönüşmesinden başka bir şey değildir."'' (Das Kapital,Almanca İkinci Baskıya Önsöz)
<br />
<br />
Diyalektik
== Yansıma teorisi ve
Diyalektik Materyalizm, genel felsefi kategorileri ve kavramları (var oluş-öz, biçim-töz, gerçeklik-yanılsama, nesnellik-hakikat, nedensellik-olasılık, zorunluluk-özgürlük vb.) da kullanır ve onlarla çalışır. [[Aydınlanma Çağı]]'nda ki felsefi akımların çatıştıkları ve çözümleyemedikleri konuları (bilginin kaynağı, düşüncenin temeli, aklın yapısı ve işleyişi, duyumların yeri vb.) özgün -ve pozitif bilimlerce de kanıtlandığı üzere- çözümlere bağlamış, temel aldığı yasaların, gerçekliğin yasaları olarak formüle etmiştir. Yani, buna göre gerçekliğin(doğanın) işleyiş süreçlerinin ''yasaları'', diyalektik materyalizmin bilgi mekanizmalarının da yasalarıdır. Düşünceyi maddenin, bilgiyi gerçekliğin bir yansıması olarak alması dolayısıyla [[Yansıma Teorisi]] olarak bilinen teoriyle aynı zemine dayandığı söylenebilir. Böylece de kendisini gerçekliğin isleyiş süreçlerine uyduran, daha doğrusu o süreçlerin zihinsel yansımalarının sonucu olan bir teori olarak ayrıcalıklı bir yere oturtur.
== Rus-Sovyet
Rus Marksizminin kurucusu [[Georgi Plehanov]] ve ardından [[İlyiç Lenin]] diyalektik felsefi materyalizmi çeşitli eserlerinde geliştirmeye çalıştılar. Plehanov ''Militan Materyalizm'', ''Monist Tarih Anlayışının Gelişimi'' gibi eserlerinde, Marks ve Engels'in ölümlerinin ardından Avrupa Marksizminde etkisini giderek arttıran "[[yeni-Kantçılık]]" eğilimine savaş açtı. E. Bernstein gibi düşünürlerin başını çektiği bu yeni eğilimin Marksist felsefeyi ileriye değil, geriye götüren bir hareket olduğunu kanıtlamaya çalıştı. Lenin de onun izinden giderek materyalist diyalektiğin çok yönlü ve gelişmiş bir bilimsel yöntem olarak vazgeçilmezliğini savundu. Rusya'da kapitalist üretim biçiminin gelişimi üzerine ayrıntılı çalışmalarında bu yöntemi uygulamaya çalıştı ve diyalektik materyalizmin yeterince kavranamamasından doğan yanlış anlayışları göstermeye çalıştı. Lenin bir dizi makalesinde ''Felsefe Defterleri'''nde Marks, Engels ve Plehanov'un izinden giderek diyalektik düşünceye Hegel'in yaptığı katkıların önemini ve büyüklüğünü vurguladı.
Lenin'in bu alandaki en önemli katkısı 1908 tarihinde yayınlanan ''Materyalizm ve Ampriokritisizm'' oldu. Burada Lenin bir tür [[fideizm]] olarak gördüğü ve özellikle Avusturyalı fizikçi [[Ernst Mach]]'ın felsefi çalışmalarının etkisinde kalan [[Bogdanov]], [[Bazarov]], [[Lunaçarski]] gibi bazı önde gelen Rus Marksistlerinin "diyalektik materyalizmi aşan" ve "en yeni bilimsel bulgulara uygun bir felsefe" olarak sundukları yeni-Kantçı "Ampiriokritisizm" felsefelerini kıyasıya eleştirdi. Bu eser aynı zamanda Lenin'in 1905 Rus devriminin yenilgisinden sonra gerek halk kesimleri, gerekse de aydınlar arasında hızla yaygınlaşan kaderci, fideist, tanrı-yaratıcı görüşlere karşı sert bir tepki niteliğindeydi. Lenin'in eseri Rus
[[Josef Stalin|Stalin]]'e göre ''"Diyalektik materyalizm, [[marksist-leninist]] partinin dünya görüşüdür. Doğa olaylarına yaklaşımı, onları inceleme ve anlama yöntemleri diyalektik, doğa olaylarını yorumlayışı, bu olayları kavrayışı ve teorisi materyalist olduğundan, bu dünya görüşü, diyalektik materyalizm adını almıştır."'' (Diyalektik ve Tarihsel Materyalizm, 1938)
28. satır:
Geç sovyet felsefesinde özellikle [[Evald İlyenkov]] özgün çalışmalarıyla SSCB'de ve dışında adından söz ettirebildi. İlyenkov, Hegel diyalektiğini inceledi, bir dizi çalışmasında, Marx, Engels ve Lenin'in, eserlerinde diyalektik yöntemi çeşitli olguların analizine nasıl uyguladıklarını ayrıntılı olarak göstermeye çalıştı ve Lenin'in izinden giderek, yeni-Kantçı ve yeni-pozitivist okulların çağdaş biçimlerini diyalektik materyalizm açısından eleştirisine girişti.
== Diyalektik
Daha çok ve asıl olarak Marx sonrası [[Marksizm]]'in benimsediği bir tanımlama olmuştur Diyalektik Materyalizm; özellikle Engels'in bu disiplini belirginleştirdiği söylenebilirse de daha çok [[Lenin]]'den sonra ''belirli yasaları ve formülasyonları olan bir yöntemsel disiplin'' olarak anlaşılmaya başlanmıştır. Lenin sonrasında ise genel Marksizm yorumunda tamamen bir felsefi ilkeler ve prosedürler şeklini almıştır. Sovyet Rusya'da, Stalin'in formülasyonlarıyla "Dia-mat" olarak aldığı biçim bunu gösterir.
39. satır:
* ''[[Felsefe Defterleri]]''
* [[Marksizm]]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Felsefe}}
|