Bartolomeo Eustachi

BARTOLOMEO EUSTACHİ

Rönesans tıbbına katkıda bulunan önemli bilim adamlarındandır. 1500-1510 arasındaki bir tarihte, İtalya’da San Severino da doğan Eustachi ( Östaki ), hem hekim, hem dilbilimciydi: Arapça, İbranice ve Yunanca’da uzmandı. Hayatı hakkında çok az bilgimiz olan Eustachi, Galenos’u desteklerdi ancak Veselius’a düşmandı.

Her ikisi de 1561’de yayınlanmış olan ilk iki kitabı, Ossium examen (Kemiklerin İncelenmesi) ve De motu capitis ( Kafanın Hareketi)’nde Fabrica ( Vesalius’un eseri ) ’daki fikirlere hücum etti. Ancak bu tek taraflı düşmanlığa rağmen –Vesalius hiçbir zaman karşılık vermedi.- Eustachi bazı sağlam bilimsel çalışmalar yaptı. 1562-63’te bir dizi dikkate değer eser yazdı: bunlar, De renum structura ( Böbreğin Yapısı), De auditus organis ( İşitme Organı), damarlar ve dişlerle ilgili başka yazılardı. Hepsi yüksek bilimsel seviyede olup, her birinde yeni şeyler vardı; İşitme Organı adlı kitabında, orta kulak ile farenksin (yutak) üst kısmı arasında yer alan ve bugün Östaki borusu olarak bilinen kanalı keşfettiğini açıkladı. Gırtlak ve konuşmayla ilgili bazı özgün çalışmalar da yaptı.

Eustachi, 1552’de akrabası olan Pier Matteo Pini’nin yardımı ile bakır levhalar üzerine 47 anatomik çizimden oluşan bir dizi hazırladı. Bu çizimleri, De dissensionibus ac controversiis anatomicus ( Anatomik Anlaşmazlıklar ve Tartışmalar ) isimli bir kitapta kullanmak üzere hazırlamış olmakla birlikte, kitap hiç yayınlanmadı. Ancak Eustachi, bazı levhaları, böbrekleri, çeşitli damarları ve Östaki kapakçığını tanımlamak için yazdığı daha küçük bir anatomi eserinde kullandı. 1574’te öldüğünde geri kalan levhalar kayıptı ve bunlar, ancak 150 sene sonra yayınlandıkları zaman ortaya çıktılar. Bu çizimler, bakır üzerine yapılmış ilk anatomi çizimleri olmamakla beraber, Eustachi’nin dikkatli gözlemlerine ve anatomideki yeteneğine işaret eder.

Ronan, C. (2005), Bilim Tarihi (Çev. E. İhsanoğlu ve F. Günergun), Ankara: Tübitak Yayınları