Lületaşı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k 88.234.112.238 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Rapsar tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Erasmus.new (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
2. satır:
'''Lületaşı''', [[magnezyum]] ve [[silisyum]] esaslı ana kaya parçalarının yerin muhtelif derinliklerindeki başkalaşım katmanları içinde, [[hidrotermal]] etkilerle [[hidrat]]laşması sonucunda oluşmuş kayaçtır. Bu kayacı farkeden bir alman mineralog (E. F. Glocker) tarafından 19. yüzyıl ortalarında sepiolit olarak adlandırılmıştır. Sepiolit ismi [[mürekkep balığı]]nın yunanca ismi olan 'sepion'a ithafen verilmiştir. Bu mineralin [[Almanca]] ismi olan 'Meerschaum' (deniz köpüğü) da mineralin yoğunluğuna ithafendir.
 
[[Kimya]]sal formülü Mg<sub>4</sub>Si<sub>6</sub>O<sub>15</sub>(OH)<sub>2</sub>•6 H<sub>2</sub>O şeklindedir ve yoğunluğu 0.,988 - 1.,279 gr/cm<sup>3</sub>³ değerleri arasında değişir. [[Mikroskop]]ik büyüklükteki [[kristal]]leri düzensiz biçimde bağlanmıştır. Çok ince gözenekli yumuşak bir dokuya , beyaz ve beyaza yakın tonlarda bir renge sahiptir.
 
[[Arkeoloji]]k çalışmalar , lületaşının yaklaşık beşbin yıl öncesinden bilindiğini ve değişik amaçlarla kullanıldığını göstermiştir. Günümüzde Lületaşılületaşı süs eşyası ve özellikle [[pipo]] yapımında kullanılmaktadır. Pipo ile [[tütün]] içme alışkanlığının yaygınlaşması lületaşının tüm dünyada tanınmasını sağlamıştır.
 
== Çıkarılması ==
Lületaşı ve benzer [[mineral]]lere, [[Yunanistan]]'daki bazı adalar, [[Çek Cumhuriyeti]]'ndeki [[Moravya]] bölgesi, [[Fransa]], [[İspanya]], [[Fas]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de rastlanmaktadır. Ticari olarak işlenebilir Lületaşı yataklarının nerede ise tamamı Türkiye'nin [[Eskişehir]] (il)|Eskişehir İli]]'nde bulunur.
 
Oluşumunu sağlayan tepkimeler dolayısıyla, lületaşı yeraltında ıslak halde bulunur. Lületaşının toprak içindeyken temizliğini, çıkarıldıktan sonra da kolay işlenmesini, gözenekli yapısının tuttuğu bu doğal nem sağlar. Doğrudan veya işlendikten sonra kurutulan lületaşı, kaybettiği nem oranında hafifler ve önemli bir direnç kazanır.
16. satır:
 
== Lületaşı işlemeciliği ==
Başlangıçta tamamı ihraç edilen ham lületaşları [[Avrupa]]'da işlenmekteydi. Günümüzde ham lületaşı ihracı önlenmiş ve tamamının, [[Cumhuriyet]] döneminde yetişmiş [[Eskişehir]]'li ustalar tarafından işlenmesi sağlanmıştır.
[[Dosya:Meerschaumpfeife.jpg|thumb|250px|Lületaşından yapılma bir pipo]]
Zarif narin yapısıyla tamamen özgün bir malzeme olan lületaşının artık sadece tütün için araçları değil, kullanım ve estetik değeri yüksek yepyeni eserler de üretilmektedir. Yer altından çıkarılan lületaşı bünyesindeki nemi kaybetmediği sürece kolay olarak işlenebilir. Lületaşı işlemeciliği , yetenek , tecrübe ve sabırlı bir çalışma gerektiren zor fakat zevkli bir el işçiliğidir. Özel olarak biçimlendirilmiş bıçaklarla lületaşı üzerinde her türlü işleme yapılabilir.
 
Genellikle ustaların kendilerince hazırlanan bu bıçakların ve benzeri araçların sayısı bazen elliye yaklaşır. Uzun süreli çalışmalarda nemini kaybederek sertleşen taş suya batırılarak yeniden yumuşatılabilir. Taşın doğal biçimine en uygun modelinin seçilmesi işletmede esastır. Böylece, taşın mümkün olan en az fireyle değerlendirilmesi sağlanır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Lületaşı" sayfasından alınmıştır