Şizofreni: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Xwing2005 (mesaj | katkılar)
Xwing2005 tarafından yapılan 16243465 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği
29. satır:
[[20. yüzyıl]]ın başlarına kadar psikolojik hastalıkların sıralandığı bir sistematik yoktu. Şizofreni ilk olarak [[1853]] yılında [[Bénédict Morel]] tarafından genç erişkin ve gençleri etkileyen bir [[sendrom]] olarak tanımlanmış ve ''démence précoce'' ([[latince]]; "erken bunama") diye adlandırılmıştır. Bu terim 1891'de [[Arnold Pick]] tarafından [[psikoz]]u olan bir hastanın vaka raporunda kullanılmıştır. Yani erken bunama deyimi ilk olarak [[19. yüzyıl]]da kullanılmıştır. Yine aynı yüzyılda ''hebefreni'', ''katatoni'' tanımlanmıştır. 1893'te tanınmış Alman ruh hekimi [[Emil Kraepelin]] mental hastalıklarının -duygudurum bozuklukları ve ''démence précoce''- sınıflandırılmasında yeni bir yaklaşım geliştirdi. Kraepelin, ''dementia praecox''ın esasen bir beyin hastalığı olduğuna ve bilhassa ''dementia''nın ([[bunama]]) -ileri yaşta gelişen diğer formlarından farklı olan- bir çeşidi olduğuna inanıyordu.<ref>Kraepelin E (1907) ''Text book of psychiatry'' (7th ed) (trans. A.R. Diefendorf). London: Macmillan</ref><ref>Hansen RA, Atchison B (2000). ''Conditions in occupational therapy: effect on occupational performance''. Hagerstown, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-683-30417-8</ref> Ayrıca, Kraepelin ''paranoid'' ve ''basit'' tiplerini de eklemiş ve hepsini bir tanı altında toplamıştır. Bu tanıya göre hastalıkta erken başlama ve bunama olması gerekmektedir. Ancak bu tanım hastalığı erken başlama ve bunama gerektiren dar bir alanda sınırlamaktadır. [[20. yüzyıl]]da İsviçreli [[Eugen Bleuler]] hastalığın erken yaşlarda başlamasının ve bunamayla sonuçlanmasının zorunlu olmadığını göstermiştir. Bu hastalıkta hastanın ruhsal hayatındaki yarılmaya önem veren Bleuler, ''schizophrenia'' (şizofreni) terimini önermiştir. Günümüzde şizofreni tek bir hastalık türü olarak görülmemekte; bir bozukluklar kümesi olarak kabul edilmektedir.<ref name="Öztürk"/>
 
Şizofreni kelimesi, [[Yunanca]] ayrık veya bölünmüş anlamına gelen "''şizo''" (''schizein'', [[Yunanca]]: σχίζειν) ve [[akıl]] anlamına gelen "''frenos''" (''phrēn'', ''phren-''; [[Yunanca]]: φρήν, φρεν-) sözcüklerinin birleşiminden gelir.<ref name="Kuhn">Kuhn R (2004). "Eugen Bleuler's concepts of psychopathology". Hist Psychiatry 15 (3): 361–6. doi:10.1177/0957154X04044603. PMID 15386868</ref> Anlatılmak istenen kişinin iki kişilikli olması değil, aynı anda iki farklı gerçekliğe inanmasıdır. "''Gerçek gerçeklik''" normal, sıradan bir insanın algılamasına denk düşerken, "''ikinci gerçeklik''" sağlıklı bir insanın anlayamayacağı, çoğu kez belli bir sisteme dayalı bir gerçekliktir. Şizofreni terimi ilk olarak [[1908]] yılında İsviçreli [[Eugen Bleuler]] tarafından kişilik, [[düşünce]], [[hafıza]] ve [[algılama]]daki fonksiyonel ayrılmayı tarif etmek için kullanılmıştır. Bleuler, [[Emil Kraepelin|Kraepelin]]'in ileri sürdüğü gibi her hastada yıkımın (''detoriorasyon''un) olmadığını; duygu, düşünce ve davranışta yarılmayı (skizis) ortaya atmıştır. Bleuler, hastalığın etkilerini temel ve ikincil [[belirti]]ler olmak üzere iki kümeye ayırmıştır. Şizofrenide çağrışımlarda ('''''A'''ssosiasyon''da) [[wikt:sabuklanma|enkoherans]] (çağrışımlarda sapma, parçalanma ve yarılma), [[duygulanım]]da ('''''A'''ffektivite''de) kısıtlılık ([[Duygusal küntlük|küntlük]]), duygu düşünce ve davranışta ikilemler ('''''A'''mbivalans''), kişinin dış alemden çekilerek kendi iç alemine dönmesi ('''''A'''utism'') '''4A''' belirtisinin olduğu birincil; hezeyan, [[halüsinasyon]]lar ve diğer belirtileri ikincil belirtiler olarak değerlendirmiştir. Bleuler'e göre temel belirtiler her şizofreni hastasında bulunması gereken belirtilerdir. İkincil belirtiler ise temel belirtilerin üzerine eklenen belirtilerdir ve başka ruhsal hastalıklarda da görülebilmektedir.<ref name="Kuhn"/><ref name="Öztürk"/><ref>Stotz-Ingenlath G (2000). "Epistemological aspects of Eugen Bleuler's conception of schizophrenia in 1911" (PDF). Medicine, Health Care and Philosophy 3 (2): 153–9. doi:10.1023/A:1009919309015. PMID 11079343. Retrieved on 2008-07-03</ref>
 
Alman psikiyatr [[Kurt Schneider]] şizofreninin tanısı ve bu hastalığı anlama ile ilgili birçok çalışma yapmış, şizofreniyi diğer [[psikoz]] türlerinden ayırmaya çalışmıştır. Çalışmaları sonucunda hastalığın belirtilerini birincil ve ikincil dereceden [[semptom]]lar olmak üzere ikiye ayırmıştır. Günümüzde bu tanımların yerini [[DSM-IV]] ve [[ICD-10]] tarafından yapılan tanımlamalar almıştır.<ref>Bertelsen A. ''Schizophrenia and related disorders: experience with current diagnostic systems.'' Psychopathology. 2002 Mar-Jun;35(2-3):89-93. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12145490?ordinalpos=12&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_DefaultReportPanel.Pubmed_RVDocSum PMID 12145490]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Şizofreni" sayfasından alınmıştır