Rostov Muharebesi (1941): Revizyonlar arasındaki fark

|komutan1 = {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Dimitri Ryabişev]] Güney Cephesi (20 Ağustos 1941 - ) </br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Yakov Çereviçenko]] Güney Cephesi (5 Ekim 1941 - ) </br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Anton Lopatin]] 9. Ordu </br /> {{bayraksimge|Sovyetler Birliği|1923}} [[Vladimir Kolpakçi]] 18. Ordu

|komutan2 = {{bayraksimge|Nazi Almanyası}} [[Gerd von Rundstedt]] </br /> {{bayraksimge|Nazi Almanyası}} [[Ewald von Kleist]] <br> {{bayraksimge|Romanya}} [[Petre Dumitrescu]]

'''I. Rostov Muharebesi''', General [[Gerd von Rundstedt]] komutasındaki Alman [[Güney Ordular Grubu]]'nun 12 Eylül 1941 tarihine başlayan <ref name="p.87, Haupt, Army Group South">W. Haupt, Sh: 87</ref> [[Kafkasya]] ve [[Stalingrad]]'a yönelik genel taarruzları ve ardından Kızıl Ordu'nun karşı saldırısı sırasında gerçekleşen bir muharebedir. Sovyet kaynaklarında, 5 - [[16 Kasım]] 1941 tarihleri arasındaki Rostov Savunma Harekâtı ve 27 Kasım - 2 Aralık 1941 tarihileri arasındaki Rostov Taarruz Harekâtı olarak iki evre içinde incelenmektedir. Her iki Kızıl Ordu harekâtı da General [[Yakov Çereviçenko]]'nun [[Güney Cephesi]]'nin güney kanat kuvvetleri tarafından, [[Rostov-na-Donu]] kenti civarında yürütmüştür.

Rostov'un alınması, General [[Eugen Ritter von Schobert]] komutasındaki 11. Ordu görevlendirilmiştir. Ancak 12 Eylül 1941 günü, bir keşif uçuşunda uçağının mayın tarlasına düşmesi sonucu ölmüştür. <ref name="p.87, Haupt, Army Group South"/> Leningrad bölgesinin en uç güney kesiminde komuta görevinde bulunan General von Manstein, 11. Ordu'nun komutanlığına atanmıştır. Ordusu, harekâtı sırasında [[Luftwaffe]]'nin [[Luftflotte 4]] filosu tarafından desteklenecektir.

Eylül ayı sonunda 3. Romen Ordusu, 11. Ordu'nun Rostov yönündeki ilerlemesine katıldı fakat, Sovyet [[9. Ordu (SSCB)|9. Ordu]]'sunun ve [[18. Ordu (SSCB)|18. Ordu]]'sunun 26 Eylül'deki taarruzunda kötü biçimde hırpalandı. Bu durum 11. Ordu'nun, kanat güvenliğini yeniden düzenlemek için duraklamasını gerektirdi. Dahası, General von Manstein, elindeki tek hareketli ihtiyat olan [[1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler"]]', Romen tümenini desteklemek için ayırmak zorunda kaldı. <ref name="p.91, Haupt, Army Group South">W. Haupt, Sh: 91</ref>

Stavka'nın Don - Rostov Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapsamındaki karşı taarruzu, Alman komutanlığını, 1. Panzer Ordusunu Romen kuvvetleri kesimine çevirmek zorunda bıraktı. İki Sovyet ordusunun geliştirdiği ve Çemigovka bölgesinde kısmen başarılı olan çevirme girişimi nedeniyle takviye edilmesi gerekmiştir. Bu gelişmeler Hitler tarafından bir başarı olarak yorumlandı ve "Azak Denizi Muharebesi sona ermiştir" şeklinde ilan etti. Bu açıklama, 11 Ekim'de henüz birlikler hedeflerine ulaşmadan yapılmıştır. <ref>W. Haupt Sh: 92</ref> Bir başarı ödülü olarak 1. Panzer Tümeni'nin adına Leibstandarte SS Adolf Hitler kelimeleri eklendi.

[[Mius Nehri]] 17 Ekim 1941 günü [[14. Panzer Tümeni]] tarafından geçildi ve aynı gün [[Taganrog]] Alman birliklerinin eline geçti. Alman dağcı birliklerinin [[Stalino]]'ya girmesi üzerine yeni teşkillenmiş olan Sovyet [[12. Ordu (SSCB)|12. Ordu]]'su geri çekilmeye zorlandı. Ancak sonbahar yağmurlarının başlaması Kızıl Ordu için bir şans oldu. İyi bilinen Rasputitsa, çamur mevsimi, 1. Panzer Ordusu'nu yavaşlattı. Öyle ki "metre metre" ilerlenilebilir duruma gelindi. <ref>W. Haupt, Sh: 95</ref> Bu durumda Alman ileri unsurları Kasım ayı ortalarına kadar Rostova ulaşamamış, bu süre içinde Sovyet birlikleriyle teması kaybetmişlerdir. <ref>W. Haupt, Sh: 101</ref>

Sovyet Rostov Stratejik Taarruz Harekâtı'nın (17 Kasım 2 Aralık 1941) bir parçası olarak, General [[Anton Lopatin]] komutasındaki [[37. Ordu (SSCB)|37. Ordu]] 27 Kasım'da 1. Panzer Ordusu'nun kuzey kesimdeki mevzilerine bir karşı taarruz başlattı. Kısa sürede Alman kuvvetlerini kentin dışına sürdü. Durumun çok tehlikeli bir hale geldiğini göre von Runsdstedt tek çözümün, [[Mius Nehri]] gerisine çekilmek olduğuna karar verdi. Mareşal [[Walther von Brauchitsch|von Brauchitsch]]'un onayını alarak birliklerine Mius hattına çekilme emri verdi. Kent, 28 Kasım'da tahliye edilmeye başlandı.<ref>[http://www.worldwar-2.net/timelines/war-in-europe/eastern-europe/eastern-europe-index-1941.htm worldwar-2.net]</ref> Ancak Hitler geri çekilme emrini iptal etti. Mareşal von Rundstedt'in bu emre uymayı red etmesi üzerine -bir telgraf çekerek "''Eğer görüşümü kabul etmiyorsanız komuta etmek için başka birisini bulun.''" demişti- Hitler 28 Kasım'da von Rundstedt'i görevden aldı. <ref>Liddel Hart, ''Hitler'in Generalleri Konuşuyor'' cilt 2, Sh: 384</ref> <ref>İbrahim Artuç, ''İkinci Dünya Savaşı'' cilt 1, Sh: 216</ref> Ancak geri çekilme kaçınılmazdı ve 1. Panzer Ordusu Taganrod'da Mius Nehri'ne çekilmek zorunda kaldı. Bu geri çekilme, Barbarossa Harekâtı'nda o ana kadar yaşanan en büyük çaplı geri çekilme oldu.

== KaynaklarKaynakça ==

* Werner Haupt, ''Army Group South: The Wehrmacht in Russia 1941-1945'' - Schiffer Military History, Atglen, 1998