Latin Amerika edebiyatı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Jungtürke (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Jungtürke (mesaj | katkılar)
8. satır:
 
İspanyol sömürgelerinin özgürlük mücadelesi aynı zamanda kültürel bağımsızlık mücadelesinin de başlangıçıdır. Bu tarihten başlayarak yazarlar İspanyol ve Portekizliler'in torunları olarak değil Latin Amerikalı bilinciyle yazdılar. Yapıtlarında toplumsal sorunlara eğildiler. Baskıcı ve acımasız yönetimler altında özgürce yazmaları hiç de kolay olmadı. Savaş yılları sırasında siyasal ve yurtsever edebiyat öne çıktı. Ekvadorlu [[José Joaquín de Olmedo]]'nun (1780-11847) ''La victoria de Junin: Canto a Bolivar'' (1825) adlı kahramanlık destanı [[Simón Bolívar]] önderliğindeki güçlerin İspanyollar'a karşı kazandığı zaferin anısına yazılmıştır ve bugün hâlâ değerini korumaktadır.
 
Latin Amerika'nın gerçek anlamda ilk romancısı Meksikalı [[José Joaquín Fernández de Lizardi]] (1776-1827), 19. yüzyıl başındaki Meksika toplumunu canlı bir biçimde anlatan ''El periquillo sarniento'''yu (1816) yayımladı. Kitabın baş kişisi bir [[picaro]] ya da serseridir. Lizardi bu yapıtında toplumun gelenek ve törelerini eleştirir. Bu kitap Meksika'da bugün de en çok okunan kitaplar arasındadır.
 
Latin Amerika'da savaşlar ve askeri diktatörlükler birbirini izliyordu. Bunların içinde en çok nefret toplayanlardan biri Arjantin diktatörü [[Juan Manuel de Rosas]] idi. Kanlı yönetimi sırasında birçok yazar sürgüne gönderildi. Bu yazarlar, kalemleriyle komşu ülkelerden Rosa'a savaş açtılar. [[José Pedro Crisólogo Mármol]]'un (1817-1871) ilk Arjantin romanı kabul edilen ünlü yapıtı ''Amalia'' (1851) Rosas yönetiminin korkunçluğunu sergiler. [[Domingo Faustino Sarmiento]] (1811-1888) ise ''Facundo'' (1845) adlı uzun denemesinde, altüstlüklerin yaşandığı toplumların, diktatörlüklere yol açtığını anlatır.
 
Sarmiento ve Mármol, Avrupa'daki Romantizm Akımı'ndan etkilenen yazarlar arasındadır. Bu yazarlar çoğunlukla konularını ülkelerinin tarihinden ve sıradan insanların yaşamlarından seçtiler. Tarihsel romanların en güzellerinden biri [[Dominik Cumhuriyeti]]'nden [[Manuel de Jesús Galván]]'ın (1834-1911), Amerika Yerlileri'ne İspanyollar'ın uyguladıkları kıyımı anlatan ''Enriquillo'' (1882) adlı yapıtıdır. Amerika Yerlileri'nin destanlarından ve sınır savaşlarından esinlenilerek pek çok öykü ve şiir yazılmıştır.
 
Latin Amerika Romantizm'i [[pampa]]larda sığır güden [[goşo]]'ları şiirlerde ele aldı. Arjantinli [[José Hernández]]'in (1834-1886) en ünlü yapıtı, özgürlüğünü yok eden topluma karşı başkaldıran goşonun mücadelesini anlatan ''El gaucho Martin Fierro'' (1872) adlı şiiridir.
 
==Gerçekçilik ve Doğalcılık==