Konstanz Gölü: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mukaddime (mesaj | katkılar)
Erasmus.new (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
21. satır:
 
== İsim ==
Yaklaşık 10.000 yıl önce, son buzul çağının da bitmesinden sonra Obersee ve Untersee birbirine bağlandı. [[Yukarı Ren]]'in aşırı derecede [[erozyon]]<nowiki/>a tabii kalmasıyla göl seviyesi giderek alçaldı ve Konstanz çukuru ortaya çıktı. Her iki göl antik çağlarda farklı isimlerle anılırdı, daha sonra bilinmeyen nedenlerle ortak bir isim kullanılmaya başlandı.
 
[[Antik Roma|Romalı]] coğrafyacı [[Pomponius Mela]], gölden bahseden ilk kaynaktır, M.Ö. 43'dete Obersse ''Lacus Venetus'', Untersee ise ''Lacus Acronius'' adıyla anılmaktadır. Doğa araştırmacısı [[Gaius Plinius Secundus]] M.Ö. 75'dete tüm Konstanz gölünü ''Lacus Raetiae Brigantinus'' adıyla anar. Gölün çevresinde o dönemdeki en önemli merkez ''Brigantium'' ([[Bregenz]])'dur ve kentin kökeni burada yerleşen kelt kabilesi [[Brigantiler]]<nowiki/>e dayanmaktadır. Ammianus Marcellinus'de ise göl için ''Lacus Brigantiae'' adı kullanılır.<ref name=":0">Wolf-Armin Freiherr von Reitzenstein: ''Lexikon schwäbischer Ortsnamen. Herkunft und Bedeutung.''<nowiki> Verlag C. H. Beck, München 2013, ISBN 978-3-406-65209-7, S. 68 (Google Books'dan </nowiki>[https://books.google.de/books?id=EY6iAAAAQBAJ&pg=PA68&lpg=PA68&dq=lacus+constantiensis+1187&source=bl&ots=CN6McJWyrY&sig=pb7sSM22owVm3TI1_xYca167DBM&hl=de&sa=X&ei=ifJDVP23MYTBOb3tgMAE#v=onepage&q=lacus%20constantiensis%201187&f=false online okunabilir])</ref>
 
Gölün Almanca adı olarak kullanılan ''Bodensee'' sözcüğü ise bir yer adı olan [[Bodman-Ludwigshafen|Bodman]]'dan gelmektedir. Bodman [[Eski Yüksek Almanca]]'da ''Bodamon'' biçiminde söylenirdi.<ref name=":1">Arno Borst: ''Bodensee - Geschichte eines Wortes''. In: Schriften des Vereins für Geschichte des Bodenseeraums 99/100, 1982/82, S. 500</ref> Gölün batıdaki ucunda bulunan bu bölgede erken Ortaçağ'da Franklara ait bir kraliyet sarayı vardı, [[Alamanlar|Alamanlara]] ait bir dük bölgesi idi ve ayrıca bir [[darphane]]<nowiki/>si bulunuyordu. Böylece gölün Almanca adını vermeyi başardı.<ref name=":1" />
32. satır:
 
== Tarihçe ==
Göl civarında [[Eski Taş Çağı]] 'ndan kalma hiçbir yerleşim izine rastlanmamıştır, zira bu dönem boyunca göl civarı tümüyle [[Ren buzulu]] ile kaplıydı. Ele geçen buluntular Orta Taş Devri'nde (M. Ö. 8000-5500) [[avcı ve toplayıcı]] toplulukların buralarda dolaştıklarını, ancak yerleşmediklerini göstermektedir. Sadece kamp izlerine rastlanmıştır. Cilalı Taş Devri'nin orta ve geç dönemlerinde ise göl kenarında yerleşimler ve kazık temelli evler ortaya çıkmaya başlar. Bu kalıntılara özellikle [[Überlinger Gölü|Überlinger See]], Konstanzer Bucht ve Obersee'de rastlanmıştır. Unteruhldingen'de kazık temelli evlerden oluşan bir köz yeniden inşa edilmiş ve bugün müze olarak kullanılmaktadır. [[Hallstatt kültürü|Hallstatt Kültürü]]’ne'ne ait [[Demir Çağı#Orta Avrupa|Demir çağınçağı]]<nowiki/>danndan kalma buluntular, çoğu ormanlık alanın altında kaldığı için korunabilmiştir. Demir çağının sonlarından itibaren [[Keltler]]<nowiki/>in göl kıyılarına yerleştikleri anlaşılır. M. Ö. 450'den itibaren [[La Tène kültürü|La Tene]] kültürüne ait izler az da olsa görülür. Bu dönemin sonuna doğru göl bölgesi hakkında yazılı belgeler ortaya çıkmaya başlar. Buna göra gölün sakinleri güneyde [[Helvetler]], Ren vadisinde [[Raetialılar]], Kuzetdoğuda ise [[Vindelikler]]<nowiki/>dir. Göl etrafındaki en önemli yerleşimler ise [[Bregenz]] (keltçe ''Brigantion'') ve bugünkü [[Konstanz]]'dır.
 
[[Caesar Divi Filius Augustus|Augustus]] ve [[Tiberius]] döneminde Alpleri ele geçirmek için M.Ö. 15/25 yıllarında düzenlenen seferler sayesinde göl [[Antik Roma|Roma]]'ya bağlandı. Bu seferlerde M. Ö. 15'dete [[Konstanz Gölü Savaşı (M.Ö. 15)|küçük bir göl savaşı]] da gerçekleşti. Romalılar döneminde en önemli yerleşim yeri [[Bregenz]]'di ve burda bir deniz filosu oluşturuldu. Romalılar aynı zamanda [[Lindau]]'ya da yerleştiler, ancak sahiller bataklık halinde olduğundan sadece çevredeki tepelikleri kullandılar. Diğer önemli Roma şehirleri Constantia ([[Konstanz]]) ve Arbor Felix ([[Arbon]]) idi.
 
Romalıların 3. yüzyılda Ren sınırlarından çekilmesinden sonra [[Alamanlar|Alemanlar]] yavaş yavaş, önce gölün kuzeyine, sonra güneyine yerleştiler. Hristiyanlaştırma döneminden sonra, özellikle Reichenau manastırının kurulması ve Konstanz'ın piskoposluk olması ile birlikte bölgenin kültürel önemi arttı. Hohenstaufen hanedanı döneminde Konstanz gölünde değişik Reichstag'lar (Kutsal Roma Cermen imparatorluğunda imparatorluk toplantılarına katılma hakkı olan yönetim merkezleri) oluştu. 1183'de bu hanedandan olan [[I. Friedrich (Kutsal Roma İmparatoru)|I. Friedrich]] ile [[Lombard Birliği]] arasındaki barış anlaşması Konstanz'da imzalandı.
40. satır:
[[Otuz Yıl Savaşı|30 yıl savaşları]] sırasında 1632-1648 arasında Konstanz gölü yine deniz savaşlarına sahne oldu. Bu sefer gölün kuzeyindeki protestanlar ile güneyindeki katolikler arası çeşitli çatışmalar yaşandı.
 
Fransız devriminden sonra olan [[İkinci Koalisyon Savaşı|Koalisyon savaşları]]<nowiki/>nın (1789-1802) ardından, Konstanz gölü çevresi yeni bir statüye kavuştu.
 
== Coğrafya==
 
=== Gölün yapısı ===
Konstanz Gölü Ön Alplerde yer alır. Kıyı şeridi 273 km. uzunluğundadır. Bunun 173 km.'si Almanya'da (115 km. [[Baden-Württemberg]], 18 km [[Bayern]]), 72 km.'si İsviçre ve 28 km.'si Avusturya'dadır.<ref>''Bodensee-Daten.'' In: Internationale Gewässerschutzkommission für den Bodensee (Hrsg.): ''Seespiegel.'' Dezember 2011, S. 6.</ref> Göl, büyüklüğü açısından(536 km<sup>2</sup>²) Macaristan'daki [[Balaton Gölü|Balaton gölü]] (594 km<sup>2</sup>²) ve [[Cenevre Gölü|Cenevre gölü]]<nowiki/>'nden (580 km<sup>2</sup>²) sonra Avrupa'nın en büyük üçüncü gölü, taşıdığı su hacmi bakımından (48.,5 km<sup>3</sup>³) ise Cenevre gölünden (89 km<sup>3</sup>³) sonra en büyük ikinci gölüdür.<ref>Uta Mürle, Johannes Ortlepp, Peter Rey, Internationale Gewässerschutzkommission für den Bodensee (Hrsg.): ''Der Bodensee: Zustand - Fakten - Perspektiven.''<nowiki> 2. korrigierte Auflage. Bregenz 2004, ISBN 3-902290-04-8, S.&nbsp;10.</nowiki></ref> Bir ucundaki [[Bregenz]]'den diğer ucundaki [[Stein am Rhein]]'e kadar 69.,2 km uzunluktadır. Göl yatağı 11.500 km<sup>2</sup>² genişliğindedir.
 
Gölün büyük kısmını oluşturan [[Obersee (Konstanz Gölü)|Obersee]] 473 km2km²'dir ve Bregenz'den [[Bodman-Ludwigshafen]]'e kadar 63.,3 km uzunluğunda ve [[Friedrichshafen]]'den [[Romanshorn]]'a kadar 14 km. genişliğindedir. En derin yerinde 251 metre derinliğe ulaşır.
 
Avusturya Vorarlberg bölgesinde üç küçük koy bulunur: Bregenz kıyılarında Bregenz koyu, Hard ve Fußach kıyısında Fußach koyu ve daha batıda Wetterwinkel. Daha da batıda, İsviçre sınırını geçince Rorschach koyu bulunur. Kuzeyde, Almanya'da ise Bavyera bölgesinde, Lindau adasının doğusunda Reutin koyu yer alır. Anakaraya Lindau adasının iki ucundan bağlanan iki yol (birisi demiryolu diğeri karayolu için) ile gölden ayrılan küçük bir gölet parçası oluşur ki, buraya da "Kleinen See" (''Küçük Göl'') adı verilir.
58. satır:
<!--kategori-->
[[Kategori:Konstanz Gölü| ]]
[[Kategori:Baden-Württemberg'teki göller]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Konstanz_Gölü" sayfasından alınmıştır