Yüzgeçayaklılar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
+giriş |
+Sınıflandırma |
||
24. satır:
Yüzgeçayaklıların eti, yağı ve kürkü geleneksel olarak [[Arktika]]'da yaşayan yerli halklar tarafından kullanılmıştır. Dünya üzerinde farklı kültürlerde fok tasvirlerine rastlanır. Yaygın olarak esâret altında tutulurlar ve hatta bazıları çeşitli oyunlar yapmaları için eğitilirler. Bir zamanlar ticari olarak ürünlerinden faydalanmak için acımasızca avlanan bu hayvanlar artık uluslararası yasalarla korunmaktadırlar. [[Japon deniz aslanı]] ile [[Karayip keşiş foku]]nun soyu geçen yüzyılda tükenmiş, [[Akdeniz foku]] ile [[Hawaii foku]] da [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği]] tarafından [[Kritik tehlikedeki türler|kritik tehlikedeki türler]] listesine alınmıştır. Avlanmanın yanı sıra yüzgeçayaklıların karşılaştıkları tehditler arasında balıkçı ağlarına takılma, [[deniz kirliliği]] ve yerli halklarla yaşanan çatışmalar sayılabilir.
== Özellikleri ==▼
Göz çukurları büyük, vücutları silindirik şekildedir. El ve ayak parmakları arasındaki yüzme derisi palet şeklini alır. Vücudun arka kısmının hareketi ile kıpırdarlar. Derinin altında kalın bir [[yağ]] tabakası vardır. Yüzde dokunma [[kıl]]ları vardır. Dış kulakları körelmiş ya da tümüyle yok olmuştur. Burun delikleri yüzerken kapanır. Bazı üyelerde köpekdişleri, fildişi gibi uzamıştır. Diğer [[memeliler|deniz memelilerinden]] farklı olarak postlarını değiştirmek ve üremek için karaya çıkarlar. Fok balıklarının kürk değişimi için karaya çıkış dönemleri, kimi primitif kabilelerce mit konusu olmaktadır. Faroe Adalarında, fok balıklarının post değişimi yaptıkları süreçte metamorfoza uğrayıp, insanlar gibi içki içip, eğlendiklerine; değişimin ertesi günü yeniden kıyıya indiklerine inanılır.▼
== Sınıflandırma ==
Alman doğa bilimci [[Johann Karl Wilhelm Illiger]] yüzgeçayaklıları ayrı bir [[taksonomi]]k birim olarak tanımlayan ilk biliminsanıdır ve 1811 yılında Pinnipedia adını hem bir [[familya]]ya hem de bir [[Takım (biyoloji)|takım]]a vermiştir.<ref>Scheffer, [http://books.google.com/books?id=tG2mAAAAIAAJ&pg=PA52 p. 52.]</ref> ABD'li zoolog [[Joel Asaph Allen]] dünya üzerinde bilinen yüzgeçayaklıların sınıflandırmasını 1880 tarihli [[monografi]]sinde gözden geçirmiştir. Bu eserinde isimlerin tarihçesini belirtmiş, familya ve cinslerin ayırtedilebilmesi için gereken özellikleri vermiş, Kuzey Amerika'da yaşayan türleri tanımlamış ve dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan türler hakkında özet bilgiler sağlamıştır.<ref>{{Kitap kaynağı |yazar=Allen, J. A. |başlık=History of North American pinnipeds, a monograph of the walruses, sea-lions, sea-bears and seals of North America |yıl=1880 |series=Miscellaneous publications (Geological and Geographical Survey of the Territories (U.S.)) |yer=Washington |yayıncı=Government Printing Office |url=http://www.biodiversitylibrary.org/item/17432#page/7/mode/1up}}</ref>
Yüzgeçayaklılar (Pinnipedia) üst familyası [[köpeğimsiler]] (Caniformia) alt takımına aittir ve üç familyaya ayrılır:
Satır 34 ⟶ 33:
* [[Mors (hayvan)|Morsgiller]] (Odobenidae)
* [[Denizaslanıgiller]] (Otariidae)
▲== Özellikleri ==
▲Göz çukurları büyük, vücutları silindirik şekildedir. El ve ayak parmakları arasındaki yüzme derisi palet şeklini alır. Vücudun arka kısmının hareketi ile kıpırdarlar. Derinin altında kalın bir [[yağ]] tabakası vardır. Yüzde dokunma [[kıl]]ları vardır. Dış kulakları körelmiş ya da tümüyle yok olmuştur. Burun delikleri yüzerken kapanır. Bazı üyelerde köpekdişleri, fildişi gibi uzamıştır. Diğer [[memeliler|deniz memelilerinden]] farklı olarak postlarını değiştirmek ve üremek için karaya çıkarlar. Fok balıklarının kürk değişimi için karaya çıkış dönemleri, kimi primitif kabilelerce mit konusu olmaktadır. Faroe Adalarında, fok balıklarının post değişimi yaptıkları süreçte metamorfoza uğrayıp, insanlar gibi içki içip, eğlendiklerine; değişimin ertesi günü yeniden kıyıya indiklerine inanılır.
==Notlar==
{{kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
| |||