Müstansır (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nebra (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
HakanIST (mesaj | katkılar)
k düzeltme, değiştirildi: olark → olarak AWB ile
26. satır:
| imza =
}}
'''Mûstensir''' veya ''El-Mûstensir Billâh'' veya tam künye ''Ebū Tamīm El-Mustensir Billāh Maāḏ Bin aẓ-Zāhir'', ([[Arapça]]:(أبو تميم "المستنصر بالله" معاذ بن الظاهر) (d. 5 Temmuz 1029 [[Kahire]] - ö. 24 Aralik 1094). Adı "El-Mûstensir Billâh", ''Allah'a kendisini zafere erdirmesi için yakaran'' anlamına gelmekte idi.
 
== Hayatı==
32. satır:
===Tahta gecmesi ===
 
13 Haziran, 1036 tarihinde henüz altı yaşındayken [[Fâtımî]] [[İmâmlar|İmâm]]ı ve [[Hâlife]]si oldu. Elli sekiz yıl süren imamlık ve halifelik döneminin başlarına devletin yönetimini annesi üstlendi.
 
Babsi Halife Az-Zahir'in son yillarinda "Ali Bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek Vezir olmus ve devlet iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı. Halife Az Zahir'in 1036'da ölmesinden sonra da onu takip eden küçük yaşta oğlu Halife [[Mustansır (Fatımi)|El-Mustansır Billah]]'in da 1044'e kadar Veziri olarak görevde bulundu.
 
 
Babsi Halife Az-Zahir'in son yillarinda "Ali Bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek Vezir olmus ve devlet iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı. Halife Az Zahir'in 1036'da ölmesinden sonra da onu takip eden küçük yaşta oğlu Halife [[Mustansır (Fatımi)|El-Mustansır Billah]]'in da 1044'e kadar Veziri olarak görevde bulundu.
 
=== Vezir Ali bin Carcarai===
 
Halife Ali Az-Zahir'in son yillarinda "Ali bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek Vezir olmus ve devlet iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı.
 
Vezir "Ali bin Carcarai" 1044'e kadar kuzey Suriye'de komşu olduğu Bizans Imparatorluğu iyi geçinme siyaseti sürdürdü. Zaten Bizans Imparatorluğu elinde çok küçük Kuzeye Suriye kısımları kalmıştı.
 
Vezir "Ali bin Carcarai" döneminde Fatimilar Devleti Suriye'de en geniş sınırlarına erişti.
 
Vezir "Ali bin Carcarai" 1044'de öldü.
 
===Sonraki Vezirler===
 
1044'de ölen Ali bin Carcarai Yerine Vezir olarak sırayla İbni El-Anbari ve sonra Ebu Mansur Sadaka geçti. Bu iki vezir kendilerini pek gösteremediler. 1050-1058 döneminde Vezir olarak Ebu Muhammed Hasan bin Abdurrahman Yazur atandı ve bu vezirlik döneminde başarılı reformlar yaptı. O vesirlkten ayrıldıktan sonra 1058-1073 doneminde 15 yıl içinde arka arkaya çabuk değişen 40 Vezir bu göreve atandı. Bunlardan hiçbiri fazla başarı gösteremedi. Bununla beraber hepsi de devletin hazinesini devamlı tamtakır bırakacak şahsi projeler uygulamaktan sakınmadılar.
 
===Bedr el-Cemâli===
 
[[Bedr el-Cemâli]] hem Vezir, hem Silahli Kuvvetler Komutani (Emir el Juyuş), hem de Şii Daiileri Başı (Dabi El-Duat) unvanlari tasimakta idi ve Fatimler Halifesi ve Imami olan Mustansir'in en onemli devlet adami idi. Alsli ERmeni bir kole idi ve bir Suriyelei emir Cemal El-Devle tarafindan nisbeten dusuk bir fiyatala satin alinmisti. Sonra sa kolemen gulam askeri olarkolarak Fatimeler Suriye ordusuna girdi. Gayet ustun yetenekli oldugu için rutbelerden ilerleyerek Suriye'de onemli bir liman sehri olan [[Akka]] valisi oldu. <ref>http://ismaili.net/heritage/node/17916</ref> 1074'de ise tum Fatimiler devleti ordusu "Silahli Kuvvetler Komutanı (Emir El Juyus)" gorevine gelip Fatimiler devletinin idaresini fiilen eline aldi.
 
1094'de ölümüne kadar Fatimiler devletinin çeşitli diğer en üst idare görevlerini (Vezir, Şii Baş Daii gibi) üzerine alıp Fatimiler Devleti'ni (resmen Halife hariç) her yönü ile şahsen fiilen idare etti,<ref>{{kitap kaynağı |başlık=Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia |authorlink= http://www.woolfinstitute.cam.ac.uk/people/profile.asp?ItemID=181 |tarih=2005 |yayımcı= Routledge |yer=Londra |isbn=978-0415966900 |url=http://books.google.co.in/books?id=H-k9oc9xsuAC&pg=PA90&lpg=PA90&dq=badr+al+jamali&source=bl&ots=TTmRhB__Yj&sig=wVf_Q2ReVNiHgbx5lh7Vhzps-uk&hl=en&redir_esc=y#v=onepage&q=badr%20al%20jamali&f=false}}</ref>
Satır 60 ⟶ 58:
=== Kıtlık, açlık ve isyanlar===
 
1065-1072 döneminde Nil Nehri'nin olanaksal olarak suyunun azalması ve sellerin zamanında gelmemesi dolayısıyla Mısır'da tarım aksadı ve halk kitlelri büyük açlık çektiler. Müstensir sarayy ahirlarında daha öncede 10,000 kadar at bulunmakta iken bu atlara yas veya kuru yem bulunamaması ve açlık dolayışiyla ahirdaki atalrin oldurulup yenmesi ahirdaki at sayısı hemen hemen sıfıra inmişti. Önce sadece gayet zayıf üç tane Halifeyi taşıyabilecek at bulunmakta idi; durum daha da kötülesince de ancak sadece halifeye tek bir at bulunabilmekte olup halife saraydan ayrılıp bir yere gitmesi gerektiği zaman maiyeti ve korumalalari kendien yürüyerek refeakat etmesi gerekmekte idi. Böyle bir sırada kendien refakat eden maiyetimnde bulunanalrin bazıları o kadar aç ve takatsız kalmışlardı ki uzunca bir syahattane sonra bazıları açlıktan bayılmışlrdi. Mısır'daki halk açlıktan büyük zayiat verdi ve geride kalanlar gayet sihhatsız ve zayıf kalmışlardı. Bu halde veba salgının başlayıp hızla yayılmasi gecikmedi. Mısır'ın şehir ve köylerinde açlık ve veba dolayışiyla nüfus gayet azaldı. Ozellikle sehirsel alanalrdaki iki fakir mahallelerde ve kirsal alanlarda fakir koylerde nufus gayet azalmisti ve sokaklarda bir suru yanyana olan evlerden çoğu metruk ve boş kalmıştı.
 
Müstensir'in uzun halifelik döneminde Fatimilerin çeşitli değişik kavimler ve milletler mensuplarından kurdukları Fatimiler ordusu içinde devamli mücadeleler olmakta idi. Önce Mağrip'ten gelen Berber kavimlei mensuplarnin önemli olduğu orduda Mısır ele geçirildikten sonra, aşağı Mısır'dan Sudan'dan toplanan askerler de önem kazandı. Suriye'yi ellerine geçirdikten sonra, yani Mustensir donemine, Fatimiler ordusu içinde Ermeni asıllılar ve Türk asıllılar da önem kazanmaya başladı. Özellikle 1062'de ve yine 1067'de ordu içinde Yukarı Mısır ve Sudan asıllı askerler ile Türk asıllı gulam askerler arasındaki çatışmalar birer asker isyanı ve hatta bir iç savaş haline dönüştü. Bu iç savaş şeklinde askerler arasında çarpışmalarında Türk asıllı gulamların üstün geldiği belirtilmektedir,
Satır 81 ⟶ 79:
 
== Dış bağlantılar ==
 
* [http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Mustansir Billah Fransizca Wikipedia "Al-Mustansir Billah" maddesi] {{fr}}
* E.J. Brill (ed) (1987), "Al-Mustanṣir bi'llāh, Abū Tamīm Maʿadd b. ʿAlī al-Ẓāhir", ''E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936'' C.7 s.768-769 ISBN: 978-90-04-08265-6 {{ing}} [http://books.google.fr/books?id=9JQ3AAAAIAAJ&pg=PA768#v=onepage&q=&f=false E.J. Brill&#39;s First Encyclopaedia of Islam 1913-1936 - Google Livres]
* [http://www.ismaili.net/histoire/imam18.html "Ismaili History: Al-Mustansir (427-487/1036-1095))"] {{ing}}
 
Satır 101 ⟶ 98:
 
{{DEFAULTSORT:Ebû Tamim Ma’add El-Mûstensir Billâh}}
 
[[Kategori:Şiilik]]
[[Kategori:İsmaililik]]